Spór o CPK nadal trwa

Rafał Trzaskowski, kandydat Koalicji Obywatelskiej w nadchodzących wyborach prezydenckich, odwiedził Płock. Podkreślił, że to mazowieckie miasto zyska na projekcie Centralnego Portu Komunikacyjnego, realizowanym przez rząd. Stanie się tak, ponieważ jedna z linii kolejowych, które wchodzą w skład inwestycji, będzie przejeżdżała właśnie przez Płock.

Do Trzaskowskiego zwrócił się dziennikarz telewizji wPolsce24 [czas nagrania: 09:48], który przypomniał, że Platforma Obywatelska była krytyczna wobec CPK. „Mówiliście, że to wszystko albo nie powinno się odbyć, albo jak dojdziecie do władzy, to te pomysły natychmiast zostaną dosłownie zrównane z ziemią” –  zauważył, po czym dopytał, dlaczego Trzaskowski „przyjmuje te wszystkie pomysły jako swoje” [czas nagrania: 10:30]

Polityk w odpowiedzi stwierdził, że za rządów PiS „nic się nie działo” w sprawie CPK [czas nagrania: 10:56]. Po tym dodał, że ogólnie poprzednia władza nie zrealizowała nawet jednej dużej inwestycji przemysłowej. Temat do weryfikacji zgłosili nam nasi czytelnicy.

Wypowiedź kandydata KO zrobiła duże zasięgi na platformie X. Fragment filmu z jego słowami opublikował popierający go profil Trzaskowski2025. Ten wpis podało dalej prawie 450 kont, a ponad 150 tys. go wyświetliło.

To nie pierwszy raz, gdy sprawdzamy podobną wypowiedź

Rafał Trzaskowski już wcześnie umniejszał rolę poprzedniej władzy w pracy nad Centralnym Portem Komunikacyjnym. W grudniu 2024 roku prace nad inwestycją podsumował słowami: „paru gości za miliony pilnowało pola”. Wyjaśniliśmy wtedy, że polityk pominął przygotowania zrealizowane za PiS, bez których niemożliwa byłaby dalsza realizacja projektu. 

Historia pomysłu budowy portu lotniczego w centralnej Polsce sięga nawet lat 70. Ostatecznie realizację projektu rozpoczął rząd Zjednoczonej Prawicy. 

To fakt, że na terenie Baranowa nie stoi jeszcze żaden budynek portu lotniczego. Nie znaczy to jednak, że inwestycja stała w miejscu. Realizowanie inwestycji to także planowanie, projektowanie, wnioskowanie o konieczne pozwolenia i tworzenie potrzebnej infrastruktury wokół portu. Na projekt CPK – zarówno lotniska, jak i segmentu kolejowego – składa się wiele zadań, których realizacja trwa już od kilku lat. 

Pierwszy etap inwestycji CPK: 2017–2023

W 2017 roku rząd Beaty Szydło zainicjował inwestycję w uchwale, w której przyjął pierwszą koncepcję lotniska i sieci kolejowej oraz wybrał lokalizację – Baranów. Rok później Sejm przegłosował ustawę o Centralnym Porcie Komunikacyjnym. Umożliwiła ona utworzenie spółki celowej do budowy CPK. 

Na lata 2020–2023 zaplanowano prace przygotowawcze. Ich zakres i harmonogram określono w programie wieloletnim, przyjętym przez rząd Mateusza Morawieckiego w październiku 2020 roku. Dwa lata później ukazał się raport Najwyższej Izby Kontroli, który sygnalizował, że projektowi grozi opóźnienie.

CPK to nie tylko lotnisko. Projekt zakłada też rozwój infrastruktury kolejowej. Za poprzedniego rządu były gotowe (lub w opracowaniu) studia wykonalności dla 1,5 tys. km linii kolejowych (s. 12). Za rządów PiS udało się także zdobyć dofinansowanie dla projektu kolejowego od Unii Europejskiej. W 2023 roku ruszyła też budowa tunelu dalekobieżnego w Łodzi. Na planowanym terenie lotniska realizowano badania geologiczne i rozbiórki.

Prace nad CPK trwają

W październiku 2023 roku, czyli niedługo przed oddaniem władzy, rząd PiS przyjął uchwałę w sprawie kolejnego programu wieloletniego. Chodzi o II etap inwestycji, który zaplanowano wtedy na lata 2024–2030. Zgodnie z tym planem lotnisko miało zostać częściowo uruchomione już w 2028 roku.

Po zmianie władzy pojawiły się wątpliwości, czy projekt będzie kontynuowany, o czym więcej przeczytasz w innej naszej analizie. Premier Donald Tusk miał m.in. wątpliwości w sprawie ekspertyz dotyczących inwestycji.

Ostatecznie prace nad CPK trwają, ale nowy rząd zaktualizował ramy czasowe i finansowe projektu. Budowa lotniska ma ruszyć w 2026 roku, a jego częściowe otwarcie planowane jest na 2032 rok. Dwa lata wcześniej gotowa będzie szybka trasa kolejowa, która połączy Warszawę i Łódź. 

To nie jedyna inwestycja PiS

Zdaniem Rafała Trzaskowskiego poprzedni rząd nie tylko nic nie zrobił w związku z Centralnym Portem Komunikacyjnym, lecz także nie zrealizował żadnego dużego projektu przemysłowego [czas nagrania: 10:56]. Jak podkreślił, w tym czasie w Warszawie realizowano taki projekt – budowę spalarni [czas nagrania: 11:40].

Mowa tu o rozbudowie i modernizacji Warszawskiej Wytwórni Energii (dawniej Zakładu Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych). 8 stycznia 2025 roku Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania, inwestor projektu, informował o trwających tam testach spalania odpadów komunalnych nienadających się do recyklingu. Generalnym wykonawcą tej inwestycji jest koreańska firma POSCO.

Jednak wbrew słowom prezydenta Warszawy, w czasach rządów Prawa i Sprawiedliwości realizowano inwestycje o podobnej skali. Przykładowo: GAZ-SYSTEM, spółka Skarbu Państwa, była odpowiedzialna za budowę gazociągu między Danią a Polską (Baltic Pipe).

Polsko-duński gazociąg

Baltic Pipe, czyli system gazociągów łączących Polskę, Danię i Norwegię, oddano do użytku w 2022 roku. Do zadań Polski w tym projekcie należała budowa: części infrastruktury do przesyłu gazu na dnie Bałtyku (s. 40), 232 km gazociągu na polskim lądzie oraz trzech tłoczni – w Goleniowie, w Gustorzynie i w Odolanowie (s. 50).

W 2018 roku do budowy zobowiązali się operatorzy systemów przesyłowych Danii i Polski – Energinet i GAZ-SYSTEM. Budowa trwała od 2020 do 2022 roku. W październiku 2022 roku uruchomiono transport gazu, a pod koniec listopada gazociąg osiągnął pełną przepustowość, czyli ok. 10 mld m³ rocznie. Więcej o losach tego projektu przeczytasz w innej naszej analizie.

Polipropylen dla Polski

Za inny duży projekt realizowany w czasach rządów PiS była odpowiedzialna spółka z udziałem Skarbu Państwa – Grupa Azoty. Mowa o budowie fabryki Polimery Police, zakończonej w połowie 2023 roku. To część kompleksu chemicznego do produkcji tworzyw sztucznych.

Spółka celowa do realizacji tego projektu powstała we wrześniu 2015 roku, czyli jeszcze za czasów rządu Ewy Kopacz. Grupa Azoty zaakceptowała gotowy projekt w 2017 roku, a praca nad jego realizacją ruszyła w 2019 roku. Wtedy to strona polska podpisała umowę z koreańską firmą Hyundai Engineering Co., Ltd na realizację w formule „pod klucz”. Koreańczycy weszli na plac budowy na początku 2020 roku. 

Obecnie akcje we wspomnianej spółce celowej Grupa Azoty Polyolefins posiadają m.in. Grupa Azoty, Orlen i Hyundai.

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam