Trzy fałszywe historie zdobyły Europę

W grudniu jedna z fałszywych informacji pojawiła się w 10 państwach Europy. Wideo rzekomo przedstawiało muzułmańskiego imigranta, który młotkiem niszczy szopkę bożonarodzeniową i symbole chrześcijańskie. Ostatecznie okazało się, że był to hiszpański nacjonalista. Film początkowo rozprzestrzeniał się w Hiszpanii, a następnie trafił do kolejnych państw. 

Źródło: EDMO

Z kolei w 7 państwach przewinęła się fałszywa informacja zestawiająca ubiegłoroczną nominację Wołodymyra Zełeńskiego i nominację Adolfa Hitlera w 1938 roku na osobę roku magazynu „Time”. Fake news sugerował, że obie postacie zostały uhonorowane z tego samego powodu.

Co trzeci fake news dotyczy Ukrainy, koronawirusa lub klimatu

Organizacje factcheckingowe zrzeszone w ramach Europejskiego Obserwatorium Mediów Cyfrowych (EDMO) zweryfikowały łącznie 1 251 fałszywych informacji. Podobnie jak w ubiegłym miesiącu 37 proc. wykrytej dezinformacji dotyczyło trzech głównych tematów: wojny w Ukrainie, pandemii koronawirusa lub zmiany klimatu. Od kilku miesięcy obserwujemy powolny spadek popularności tych historii.

Źródło: EDMO

Grudzień w Europie upłynął głównie pod znakiem dezinformacji na temat uchodźców z Ukrainy oraz migrantów pochodzenia muzułmańskiego. Zbliżone treści pojawiały się w wielu krajach.

Dezinformacja na temat ukraińskich uchodźców dominuje

Przykładowo, w grudniu w Polsce popularność zyskało nagranie pokazujące dużą grupę osób przekraczających granicę. Jak wykazaliśmy, było to stare wideo pochodzące z marca 2022 roku, czyli z początkowego okresu wojny.

Fałszywa informacja wpisywała się w dezinformującą historię, według której istnieje tajny spisek mający na celu zalanie Polski przesiedlonymi Ukraińcami. O tym, że to nieprawda, dowiesz się z innej naszej analizy.

Więcej fałszywych treści o obcokrajowcach

Kolejne fałszywe treści przekonywały m.in. o kosztach, jakie ponoszą Europejczycy z powodu przyjmowania uchodźców. Ukraińcy byli oskarżani o nazistowskie sympatie oraz promowanie rusofobii w UE.

Tymczasem na Zachodzie do głosu zaczęły dochodzić fałszywe treści podsycające nienawiść do muzułmanów. Przykładowo, w Hiszpanii – tuż po odpadnięciu Maroka z półfinału Mistrzostw Świata w piłce nożnej – zaczęły pojawiać się nieprawdziwe informacje, według których Marokańczycy mieli demolować sklepy, podpalać budynki i atakować ludzi.

Koronawirus i klimat – utrwalone narracje

Fałszywe informacje na temat koronawirusa i zmiany klimatu wciąż regularnie pojawiają się w europejskiej infosferze i skupiają się przede wszystkim wokół narracji znanych już od dłuższego czasu.

W przypadku koronawirusa popularny w grudniu pozostawał dezinformujący film pt. „Zmarł nagle”, z którym rozprawiliśmy się już w listopadzie. Przewija się w nim wiele fałszywych informacji i teorii spiskowych, które były już wielokrotnie weryfikowane.

W kwestii zmiany klimatu do głosu wciąż dochodzą denialiści. Występujące w wielu krajach ochłodzenie stało się argumentem przeciw istnieniu globalnego ocieplenia oraz ponownie podważano wpływ człowieka na zmianę klimatu. Na celowniku dezinformacji znalazły się również samochody elektryczne oraz aktywiści.