Fake newsy, które obiegły UE

W co najmniej 15 państwach zweryfikowano fałszywe twierdzenie mówiące, że Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) domaga się dekryminalizacji pedofilii – wynika z raportu Europejskiego Obserwatorium Mediów Cyfrowych (EDMO).

14 krajów obiegła fotografia wygenerowana przez sztuczną inteligencję, przedstawiająca uwięzionego Juliana Assange’a, założyciela portalu WikiLeaks.

Ukraiński dron nad placem Czerwonym w Moskwie? To fałszywe nagranie wykryto w 7 państwach. Z kolei w 9 krajach krążył fake news z plakatem zawieszonym w Mediolanie, na którym prezydent Zełenski wciągał pieniądze nosem.

Cztery fałszywe informacje, które były najczęściej weryfikowane przez portale factcheckingowe zrzeszone w EDMO: kwadrat – ONZ domaga się dekryminalizacji pedofili, koło – zdjęcie wygenerowane przez SI, przedstawiające Juliana Assange’a w więzieniu, trójkąt – fałszywe nagranie placu Czerwonego w Moskwie, rzekomo ujęte przez ukraiński dron, gwiazdka – fałszywy plakat z Mediolanu, na którym prezydent Zełenski wciąga pieniądze nosem. Fot. EDMO

Dezinformacja pandemiczna odchodzi do lamusa?

Spośród zweryfikowanych 1,4 tys. nieprawdziwych informacji zaledwie co szesnasta (6 proc.) dotyczyła pandemii COVID-19. To najmniej od rozpoczęcia prowadzenia takich statystyk. Liczba ta może jeszcze się zmniejszyć ze względu na spadek zainteresowania dezinformatorów tematyką pandemiczną po tym, jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła 5 maja zakończenie stanu pandemii.

Odsetek analiz weryfikujących fake newsy na temat: Ukrainy (kolor żółty), pandemii COVID-19 (kolor biały) i zmiany klimatu (kolor niebieski), wykonanych przez organizacje factcheckingowe zrzeszone w EDMO od czerwca 2021 roku do kwietnia 2023 roku. Fot. EDMO

Bez wątpienia treści stworzone z udziałem sztucznej inteligencji odbijają się szerokim echem wśród internautów. Jednak ich udział w wykrytych fake newsach pozostaje względnie niski. Zaledwie 4 proc. analiz factcheckingowych dotyczyło treści stworzonych z pomocą AI. Więcej na ten temat dowiesz się z naszego podcastu – z odcinka poświęconego sztucznej inteligencji.

Co w trawie piszczy

Poza dobrze znanymi fałszywymi narracjami oskarżającymi UE (np. o zmuszanie do jedzenia owadów) pojawiły się nowe wątki dotyczące unijnej polityki klimatycznej. Popularne były historie o tym, że unijne ramy prawne dotyczące zeroemisyjności budynków do 2030 roku doprowadzą do wywłaszczenia ich mieszkańców.

Na celowniku znalazły się też mniejszości, w szczególności osoby LGBTQ+. Nasilenie narracji mówiącej o niebezpieczeństwie ze strony osób transpłciowych mogło być związane ze strzelaniną w Nashville (USA), którą wszczął transpłciowy mężczyzna.