Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Zdrowie 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
6 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
6 min czytania
Czy raport NOP to dowód, że szczepienia są groźne? Weryfikujemy
Popularny w sieci film rzekomo pokazuje listę zgonów, chorób i objawów, które nastąpiły po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19. Ten dokument faktycznie istnieje, ale nie jest dowodem na to, że szczepienia są niebezpieczne.
fot. Pexels / Facebook / Modyfikacje: Demagog
Czy raport NOP to dowód, że szczepienia są groźne? Weryfikujemy
Popularny w sieci film rzekomo pokazuje listę zgonów, chorób i objawów, które nastąpiły po przyjęciu szczepionki przeciw COVID-19. Ten dokument faktycznie istnieje, ale nie jest dowodem na to, że szczepienia są niebezpieczne.
Analiza w pigułce
- Na Facebooku opublikowano film, który pokazuje raport Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego (NIZP PZH – PIB) dotyczący niepożądanych odczynów poszczepiennych po szczepionkach przeciw COVID-19 w Polsce. W materiale wideo wyliczono zdarzenia medyczne zgłoszone w raporcie i stwierdzono, że są one dowodem na to, że szczepionki są niebezpieczne [czas nagrania 0:23].
- Dokument zawiera informacje o niepożądanych odczynach poszczepiennych. Definicja tego zjawiska może nie być jasna – niemniej są to problemy zdrowotne, które występują w pewnym odstępie czasowym po szczepieniu, ale niekoniecznie są spowodowane szczepionką.
- Niepożądane odczyny nie są tym samym co udokumentowane w badaniach i potwierdzone efekty uboczne szczepionek. Zacytowany raport nie dowodzi związku przyczynowo-skutkowego między zdarzeniami a szczepionką, a dokumentuje jedynie fakt wystąpienia poszczególnych zdarzeń.
Od lat odróżniamy fałsz od prawdy. Pomóż nam działać dalej: przekaż 1,5% podatku Demagogowi! Wpisz w PIT: KRS 0000615583
W internecie bardzo łatwo trafić na niepotwierdzone tezy łączące szczepionki z wszelkiego rodzaju chorobami i zaburzeniami (1, 2, 3). Jednym ze źródeł dezinformacji jest facebookowy profil obserwowany przez prawie 40 tys. osób, na którym opublikowano film przestrzegający przed szczepieniem się na COVID-19.
W nagraniu odczytano dokument Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego (NIZP PZH – PIB) i wyliczono sarkastycznym tonem: „[…] To są te bezpieczne szczepionki, zobacz. Udar mózgu, udar mózgu, niedokrwienie, tutaj jakieś drgawki, udar krwotoczny, zgon […]” [czas nagrania 0:25]. W podpisie materiału podano, że to [pisownia oryginalna]: „oficjalne zgony udary po szczepieniu w raporcie z 2021”. Problem w tym, że podana interpretacja tych danych wprowadza w błąd.
Źródło: Facebook, 23.02.2025
Wpis zdobył sporą popularność – został wyświetlony ponad 100 tys. razy i polubiony przez prawie 2 tys. osób. Z komentarzy zamieszczonych pod nim wynika, że wielu odbiorców uwierzyło w podawaną informacje, a niektóre komentarze nawołują do przemocy. Jeden użytkownik napisał [pisownia oryginalna]: „Dlaczego ta k….a niedzielski jeszcze nie wisi”. Inny dodaje [pisownia oryginalna]: „Szkoda że wszyscy o tym piszą mówią a jeszcze nikt nie został za to skazany na karę śmierci […]”.
W filmie przywołano prawdziwy dokument, ale wyciągnięto z niego błędne wnioski. Zacytowany raport dotyczący niepożądanych odczynów poszczepiennych po szczepionkach przeciw COVID-19 w Polsce nie jest dowodem na szkodliwość szczepień. Kluczowa jest tutaj różnica między terminami „niepożądany odczyn poszczepienny” a „skutek uboczny” – wyjaśniamy to dalej w tekście.
Raport PZH nie opisuje skutków ubocznych szczepionki
Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) to każde zaburzenia zdrowia występujące w okresie 4 tygodni od otrzymania szczepionki. Jak przeczytamy na stronie internetowej instytutu, opisującej program monitoringu NOP, niepożądane odczyny mogą wynikać np. ze złego przechowywania dawki szczepionki, z niepoprawnej techniki podania leku, z indywidualnej reakcji organizmu osoby szczepionej, ale mogą być też kompletnie niezwiązane ze szczepieniem – np. wynikać z choroby współistniejącej.
Uznanie raportu o niepożądanych odczynach poszczepiennych za dowód na szkodliwość szczepienia jest błędem, ponieważ klasyfikacja zaburzenia zdrowia jako NOP wymaga jedynie związku czasowego, a nie przyczynowo-skutkowego.
Monitorowanie niepożądanych odczynów jest tylko jednym z kroków w procedurze wykrywania potencjalnych skutków ubocznych szczepionki. Jak przeczytamy na stronie szczepienia.pzh.gov.pl:
„Niepożądane odczyny poszczepienne są starannie monitorowane przez liczne instytucje. W razie wątpliwości dotyczących bezpieczeństwa, szczepionki są natychmiast wycofywane i sprawdzane. Ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne, wymagające hospitalizacji, występują nieporównanie rzadziej niż powikłania chorób, przed którymi chronią”.
Negatywne odczyny poszczepienne są analizowane m.in. w ramach czwartej fazy badań kontrolnych, która odbywa się po wprowadzeniu leku na rynek. Ta faza polega na monitorowaniu potencjalnych skutków ubocznych i interakcji z innymi lekarstwami, które mogły pozostać niewykryte podczas wcześniejszych etapów badań. W przypadku wykrycia efektów ubocznych leku może dojść do wycofania go z rynku lub wprowadzenia dodatkowych ograniczeń w jego stosowaniu.
Podobne dokumenty są częstym tematem dezinformacji medycznej
Raporty z monitoringu odczynów niepożądanych są często cytowane przez osoby i organizacje przestrzegające przed skutkami ubocznymi szczepionek (1, 2, 3). Podobną sprawą zajęli się analitycy Health Feedback, którzy w swojej analizie podsumowali:
„Na przykład ból zęba u osoby, która otrzymała szczepionkę, może być uznany za odczyn niepożądany. Jednak ból zęba nie może być przypisany szczepieniu. Natomiast termin »skutek uboczny « odnosi się wyłącznie do zdarzeń przyczynowo związanych ze szczepionką, takich jak reakcja alergiczna na składnik szczepionki”.
Prof. Andrzej Zieliński, epidemiolog NIZP PZH – PIB, wytłumaczył, dlaczego niektórzy wyciągają błędne wnioski z podobnych dokumentów: „[…] prawie każda choroba występuje po jakimś szczepieniu. My musimy to odróżnić od tego, że jest związek tylko czasowy, od tego, że jest związek przyczynowy” [czas nagrania 0:35].
Demagog weryfikował już wcześniej fałszywe informacje mylące „niepożądane odczyny” i „skutki uboczne” po podaniu szczepionki (1, 2).
Bezpieczeństwo szczepień przeciw COVID-19
W dokumencie wymieniającym niepożądane odczyny poszczepienne, cytowanym przez autora filmu, nie znajdziemy informacji, że to szczepionka spowodowała opisywane objawy. Badania kliniczne (1, 2) oraz trwające monitorowanie osób zaszczepionych wykazały, że poważne skutki uboczne po szczepieniach przeciw COVID-19 (takie jak udar czy zespół Guillaina-Barrégo) występują bardzo rzadko. W artykule na stronie szczepienia.pzh.gov.pl podkreślono, że istnieje rygorystyczny proces, który każda szczepionka musi przejść, zanim zostanie podana pacjentom:
„Trudno znaleźć drugą grupę preparatów stosowanych w medycynie, która byłaby tak dobrze przebadana i tak bezpieczna jak szczepionki. To najlepiej sprawdzone preparaty farmaceutyczne w Europie. Ich jakość podlega rygorystycznym badaniom, które gwarantują skuteczność i bezpieczeństwo stosowania”.
Przekaż nam 1,5% podatku!
Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
