Fake news w pigułce

W sieci pojawiają się materiały, które mają być dowodem na istnienie wielkiego Imperium Tartarii. Należą do nich grafiki przedstawiające stare budynki czy zdjęcia wynalazków, ogromnych szkieletów czy nienaturalnie wysokich ludzi w ubraniach z XIX wieku. 

Takie materiały dołączono do posta opublikowanego na Facebooku 21 maja 2023 roku. Podpisano je słowami „Ah ten Stary» zacofany « świat ………..”.

Źródło: www.facebook.com

Pod postem znajdziemy ponad 25 komentarzy, z których wiele sygnalizuje poparcie dla tezy o tym, że Wielka Tartaria istniała. Jak pisali użytkownicy: „Uwielbiam twoje ciekawe posty,widzę że masz dużą Wiedzę”, „Nie mogę zrozumieć jak udało się tym gadom zniszczyć taka cywilizacje z jej technologią….”.

Wielka Tartaria istniała? To pseudonaukowa teoria

Treść posta sugeruje, że wielkie imperium Tartarii naprawdę istniało. Choć w przeszłości używano tej nazwy w Europie dla określenia ziem rządzonych przez Tatarów (od Dniepru po wybrzeża Pacyfiku), to nie istnieją żadne wiarygodne dowody na to, żeby było to rozwinięte technologicznie imperium, w którym mieszkali olbrzymi.

Jak napisała redakcja serwisu factcheckingowego Lead Stories, w 2020 roku opublikowano na ten temat pseudonaukowę książkę „The One World Tartarian: The Greatest Civilization Ever To Be Erased From History” autorstwa Jamesa W. Lee (który napisał również książkę popularyzującą teorię o płaskiej Ziemi). Według niego „Mieszkańcy Tartarii zostali zniszczeni przez tę samą zaawansowaną technologię, która kontroluje dzisiejszą pogodę. (…) Wiele z ich pozostałości czaszek i kości zostało pochowanych pod głównymi miastami”.

Co przedstawiają obrazki z filmów?

W poście pokazano wiele zmanipulowanych zdjęć i grafik, które mają być dowodem na zatuszowanie „prawdziwej” historii. Jeśli przy pomocy wstecznego wyszukiwania obrazem sprawdzimy, w jakim kontekście użyto ich pierwotnie, okaże się, że nie mają one nic wspólnego z Wielką Tartarią.

W kompilacji znajdziemy m.in.:

• zdjęcia M-497 Black Beetle z lat 60. XX wieku, czyli prototypu wagonu kolejowego o napędzie odrzutowym (czas nagrania 0:34);
• prace artystyczne Edwarda Batemana z jego serii grafik komputerowych „Spectral Devices” (czas nagrania 0:11 i 1:11);
• zdjęcia ludzi o ponadprzeciętnym wzroście, np. najwyższej kobiety w historii, Zeng Jinlian (ur. 1964 roku – czas nagrania 0:09) czy najwyższego mężczyzny, Roberta Wadlow, tzw. „Giganta z Atlow” (ur. 1918 roku – czas nagrania 0:04), poza tym pojawia się tam też Leonid Stadnyk (czas nagrania 0:23);
• grafiki zainspirowane filmem „Gwiezdne Wojny” w stylu steampunkowym (u dołu widzimy podpis artysty – czas nagrania 0:12);
• zdjęcia z sesji modowej do „Harper’s Bazaar” z 1963 roku autorstwa Melvina Sokolsky’ego (czas nagrania 0:21 i 0:24).

Część z tych obrazów była wykorzystywana jako rzekome dowody także innych teorii spiskowych. Jedną z nich jest pseudonaukowa teoria o upadłej cywilizacji napędzanej eterem.

Wielkie szkielety to efekt manipulacji obrazem

W filmach dołączonych do posta możemy obejrzeć również zdjęcia z wykopalisk (czas nagrania 0:01). Archeologowie pochylają się na nich nad ogromnymi szkieletami. Ma być to dowód na to, że niegdyś kraj gigantów faktycznie istniał.

Podobne zdjęcia pojawiły się już w sieci wcześniej, a ich wiarygodność została sprawdzona m.in. przez redakcję Reuters. Dotyczyły one fałszywej tezy, że Smithsonian Institute miał przyznać się do zniszczenia „tysięcy gigantycznych szkieletów” na początku XX wieku. Jak wykazała redakcja, teoria ta krąży w sieci od lat, a jej korzenie sięgają strony, na której publikowane są treści satyryczne. Niemniej jednak historia znajduje swoich zwolenników wśród grup wspierających inne teorie spiskowe, np. o płaskiej Ziemi.

Koncepcje wielkich starożytnych narodów

Informacje o wielkiej Tartarii przypominają pseudonaukową narrację o Wielkiej Lechii – teorię spiskową, która mówi o potężnym starożytnym imperium Słowian. Według niej, prawdziwa historia Lechitów również miała zostać ukryta. Co ciekawe, gdyby wspomniane mocarstwo istniało, jego tereny w części pokrywałyby się z państwem Tartarii. Teoria ta oparta jest na sfałszowanych źródłach, a więcej na jej temat można posłuchać w jednym z odcinków Podcastu Demagoga.

Wielka Tartaria upadła przez Amerykanów?

Jak wspominaliśmy już w naszych poprzednich analizach, według ekspertów Cyber Policy NASK wątek „Wielkiej Lechii” wpisuje się w jedną z rosyjskich matryc oddziaływania dezinformacyjnego, czyli tematów, wokół których najczęściej tworzone są fake newsy. Podobnie może być z Wielką Tartarią – wskazuje na to fakt, że punktem wspólnym opowieści o Lechii i Tartarii jest rzekoma zagłada obu cywilizacji i sfałszowanie ich historii, a grupy, które miały rzekomo doprowadzić do upadku, są nieprzypadkowe.

Jak już wspomnieliśmy, „wielką powódź błotną” miała wywołać „technologia, która kontroluje dzisiejszą pogodę”. Podobne wątki pojawiają się np. w teoriach spiskowych na temat chemtrails czy systemu HAARP, które rzekomo mogą oddziaływać na pogodę. Obie są kontrolowane przez Stany Zjednoczone i według teorii spiskowej mają być wykorzystywane np. do zatruwania ludzi z powietrza czy wywoływanie anomalii pogodowych. Nie ma na to jednak żadnych dowodów.