Fake news w pigułce

Teorie spiskowe oferują proste lub sensacyjne wyjaśnienie dla różnych wydarzeń i wskazują winnych naszych problemów. Ich przekaz mówi o tym, że światem rządzą bliżej nieokreślone „elity”, które dążą do zmiany porządku świata i kontrolowania biegu dziejów. Poparciem tej teorii mają być różnego rodzaju dokumenty czy raporty wyciągnięte z kontekstu.

Odwołuje się do nich film, który został udostępniony na facebookowym profilu Bitwa o prawdę. Osoba, która się w nim wypowiada, pokazuje książkę, w której opisano rzekomy spisek elit: „to jest plan. To jest plan, który jest wytyczony. To, co nas czeka. Wszystkich. Mnie. Ciebie. (…) W tym miejscu to było zaplanowane. To jest po 12. roku” (czas nagrania 1:10). Tytuł publikacji podano w treści posta – to książka Jana Białka pt. „Tech. Krytyka rozwoju środowiska technologicznego”.

Źródło: www.facebook.com

Film wyświetlono ponad 49 tys. razy i skomentowano ponad 270 razy. Część użytkowników zgadza się z przedstawioną wizją rzeczywistości, m.in.: „Juz dawno psychopaci zaplanowali depopulacje,to nie sa zarty”, „Noi widzicie ludze ta ksiazka byla wydana w 2017 roku i czemu nikt o tym nic nie gadal tylko teraz”, „Bzdury nie czytam i nie nakrecajcie się ! Straszą i patrzą obserwują ludzi ! Musimy im przeszkodzić i tyle”.

Teoria spiskowa o „Wielkim resecie” wspierana wątpliwymi źródłami

W filmie słyszymy niepokojący komentarz: „To jest plan. To jest plan, który jest wytyczony. To, co nas czeka. Wszystkich. Mnie. Ciebie. (…) W tym miejscu to było zaplanowane. To jest po 12. roku” (czas nagrania 1:10). Później wskazano: „oni się z tym nawet nie kryją. Zobaczcie – bibliografia” (czas nagrania 5:45).

Wskazana książka to „TECH. Krytyka rozwoju środowiska technologicznego”, autorstwa Jana Białka, wydana przez wydawnictwo Garda. Wcześniej pisaliśmy o niej w kilku artykułach. „TECH” ma zwracać uwagę na „problematykę wdrażania do 2040 roku nowych technologii i powstającego w związku z tym ewolucyjnego środowiska technologicznego oraz problematykę mechanizacji człowieka i środowiska naturalnego”.

Informacje przytoczone w książce odwołują się do prawdziwych źródeł, ale wnioski, jakie autor wyciąga na ich podstawie, są błędne. Budują przerażającą wizję przyszłości, odwołującą się do teorii spiskowej o „Nowym Porządku Świata” czy „Wielkiego resetu”. Według tej teorii spiskowej „elity” mają doprowadzić do zmiany systemu na taki, w którym ludzie zostaną zniewoleni. Teoria ta ma wiele różnych wersji. Elementami rzekomego spisku mają być m.in. pandemia COVID-19, wojna w Ukrainie, a także te, do których jeszcze nie doszło, np. masowa „depopulacja ludzkości”.

Z jakich źródeł korzysta „TECH”? Wyrwane z kontekstu i zinterpretowane pod tezę 

W nagraniu można zobaczyć konkretne strony w książce, w których widzimy tytuły różnych publikacji. Mają one poświadczać, że wydarzenia ostatnich lat to świadoma strategia „elit”, która chce doprowadzić do „Wielkiego resetu”. Treści nie widać dokładnie ze względu na jakość zapisu. W oryginalnym nagraniu, opublikowanym na TikToku (na koncie @dawiddwakontonrdwa, na którym znajdziemy wiele materiałów na temat teorii spiskowych) strony są wyraźniejsze.

„Agenda 2030”, „Scenarios for the Future of Technology and International Development” i praca „Converging Technologies for Improving Human Performance” to autentyczne publikacje. Żadna z nich jednak nie opisuje planu przejęcia władzy nad światem. To dokumenty/prace teoretyczne przedstawiające różne wizje przyszłości, które nie mają związku z żadnymi niecnymi planami.

Czy Rockefellerowie chwalą się planem przejęcia władzy nas światem? 

W filmie widzimy też m.in. wykres (czas nagrania 0:51), który został opracowany na podstawie istniejącego raportu, opublikowanego przez The Rockefeller Foundation i Global Business Network. Według autora książki w raporcie zaplanowano wydarzenia, których byliśmy już świadkami (np. pandemii), a następnymi etapami ma być ograniczenie wolności i otwarte bunty społeczne.

Treść raportu jest publicznie dostępna. Ma on charakter czysto teoretyczny, a jego celem jest przybliżenie odpowiedzi na pytanie: „Jak technologia może wpłynąć na bariery w budowaniu elastycznego i sprawiedliwego wzrostu w krajach rozwijających się ciągu następnych 15-20 lat?”.

Raport bada możliwe ścieżki rozwoju technologicznego, nie mając na celu ich praktycznego stosowania. Jeden ze scenariuszy przedstawiał motyw pandemii – zakładając czysto hipotetycznie – że mogłaby wybuchnąć w 2012 roku, w 7 miesięcy pochłonęłaby 8 mln ludzi, a jej ofiarami byłyby głównie nastolatki. Była to swego rodzaju dalekowzroczna, teoretyczna symulacja wymyślona na potrzeby opracowania potencjalnych ścieżek rozwoju, m.in. technologii czy myśli politycznej, która miałaby pomóc w opanowaniu podobnego kryzysu.

Inne rozpatrywane scenariusze opowiadają o świecie, w którym nastąpiła recesja albo wręcz przeciwnie – ludzkość szybko podniosła się po kryzysie finansowym 2008–2010, nastąpiła szybka industrializacja, a na świecie pojawiły się kolejne megamiasta. Inny scenariusz mówi o rzeczywistości, w której zintensyfikowały się katastrofy naturalne, ekologiczne, a także ataki terrorystyczne.

Inne dokumenty wyrwane z kontekstu – film pokazuje ich więcej

W wideo pojawia się również tytuł innego dokumentu, który jest wykorzystywany do szerzenia teorii spiskowych – „Agenda 2030” (czas nagrania 1:15). Niektóre przekazy w sieci zakładają, że dokument ma być kolejnym elementem planu wdrożenia „Wielkiego resetu”. 

„Agenda 2030” to rezolucja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 25 września 2015 roku. Przedstawia plan poprawy warunków bytowych, środowiskowych oraz zwiększenia poziomu dobrobytu. Jak już informowaliśmy, opisuje „17 Celów Zrównoważonego Rozwoju i 169 powiązanych z nimi zadań”, w które wlicza się m.in. przestrzeganie praw człowieka, uzyskanie równości płci, w tym „wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt” czy ochrona środowiska. Jest to dokument przedstawiający ogólną wizję rozwoju ludzkości, a nie konkretne rozwiązania, których mieliby wszyscy przestrzegać.

Książka powołuje się na opisywane przez nas wcześniej opracowanie „Converging Technologies for Improving Human Performance” (czas nagrania 4:45). Dotyczy ono możliwości rozwoju badań i edukacji we wszystkich dziedzinach nauk ścisłych i inżynierii poza medycyną. Ich publikacja dotyczy strategii połączenia różnych rodzajów technologii na podstawie kognitywistyki (dziedzina nauki zajmująca się obserwacją, analizą i modelowaniem działania zmysłów, mózgu i umysłu) na rzecz zrównoważonego rozwoju. 

Autorzy „Converging Technologies for Improving Human Performance” przekonują, że połączenie dyscyplin nauki i technologii „po raz pierwszy pozwalają na zrozumienie świata naturalnego, społeczeństwa i badań naukowych jako ściśle powiązanych złożonych, hierarchicznych systemów”. Publikacja ta nie ma związku z rzekomym „Wielkim resetem”, jednak jest z nim łączona przez teoretyków spiskowych, którzy uważają, że jego elementem będzie dehumanizacja ludzkości. Ma być ona przeprowadzona za pomocą technologii, której celem jest zniewolenie człowieka.

Podsumowanie

Teoria spiskowa o „Wielkim resecie” wyjaśnia ważne wydarzenia, takie jak pandemia COVID-19 czy wojna w Ukrainie, w prosty sposób – to sprawka bliżej nieokreślonych „elit”. Upraszcza ona rzeczywistość i jednocześnie podkręca nasze emocje, siejąc strach i poczucie beznadziei. Nie ma żadnych wiarygodnych dowodów poświadczających istnienie takiego spisku.