Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
6 min czytania
Fake News
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
6 min czytania
Tornado w Dubaju? Filmy nie pochodzą z tego miasta
fot. Pexels / Modyfikacje: Demagog
Tornado w Dubaju? Filmy nie pochodzą z tego miasta
Nie wszystkie nagrania powstały w Dubaju.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- W mediach społecznościowych pojawił się materiał wideo mający przedstawiać ostatnie wydarzenia w Dubaju, m.in. tornado [czas nagrania 00:38] i drzewo wyrwane z korzeniami [czas nagrania 00:16].
- Nie wszystkie fragmenty filmu powstały w Dubaju w 2024 roku. Przykładowo: materiał przedstawiający tornado [czas nagrania 00:38] jest dostępny w sieci od zeszłego roku. Miał on obrazować wydarzenia w Montrealu lub w Madrycie. Tornado powstało przy użyciu cyfrowej obróbki – wskazują na to drzewa, które nie poruszają się na wietrze, a także dostępny w sieci efekt tornada.
- Nagranie drzewa wyrwanego z korzeniami [czas nagrania 00:16] również nie powstało w Dubaju, a w Brazylii na początku 2023 roku.
W kwietniu 2024 roku przez Dubaj przeszły intensywne opady deszczu. Zalane zostały m.in. drogi i lotnisko. W ciągu jednego dnia spadło prawie dwa razy więcej deszczu niż średnio w ciągu roku w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
17 kwietnia fanpage o nazwie Ogólnopolski Kanał Informacyjny opublikował na Facebooku kompilację nagrań, w której pojawiają się nadzwyczajne zjawiska pogodowe oraz ich skutki. Widoczne są powodzie [czas nagrania 01:02], pioruny [czas nagrania 00:12] tornada [czas nagrania 00:38] i drzewa wyrwane z korzeniami [czas nagrania 00:16].
Źródło: www.facebook.com
Film cieszy się popularnością na Facebooku, gdzie wyświetlono go ponad 21 tys. razy. Ma ponad 400 reakcji i ponad 100 komentarzy. „Manipulacja pogodą i jej niespodziewane skutki” – napisał jeden z internautów. „No i kolejny powód do przykręcania śruby. Globalne zmiany klimatyczne więc trzeba żreć robaki i zapier…ac z buta” [pisownia oryginalna] – stwierdził inny.
Nagranie zostało wcześniej opublikowane także na TikToku. Zamieszczono je na profilu o nazwie disaster3338. Materiał wideo zebrał ponad 7,6 mln polubień oraz ponad 193 tys. komentarzy. Wyświetlono go ponad 199 mln razy.
Burza w Dubaju? To stolica Bahrajnu
Film rozpoczyna się od ujęcia potężnej burzy nad miastem. Nie przedstawia jednak Dubaju, lecz Manamę, stolicę Bahrajnu. Materiał wideo pojawiał się w sieci już wcześniej – nagranie jest dostępne w internecie co najmniej od listopada 2023 roku.
Widoczne w filmie charakterystyczne falowane budynki [czas nagrania 00:00] nie stoją w Dubaju. To Catamaran Towers w Manamie.
Wyświetl ten post na Instagramie
Tornado? To ani nie Dubaj, ani nie 2024 rok
W zbiorze filmów znalazło się również nagranie ukazujące tornado nad trójkolorowym budynkiem [czas nagrania 00:38]. Ten materiał jest obecny w sieci co najmniej od 2023 roku. W październiku miało rzekomo przedstawiać sytuację w Montrealu.
@rtsarovvideo Monstrous Tornado Approaching #tornado #lasalle #montreal ♬ Tornado Sounds (feat. Nature Sounds New Age, National Geographic Soundscapes, Relaxing Nature Sound, White Noise Sounds For Sleep, Soothing Baby Sounds & Soothing Sounds) – Tornado Sounds & National Geographic Nature Sounds & White Noise Ambience
Kilka miesięcy później film opublikowano na TikToku wraz z informacją, że tornado przeszło przez Madryt.
Brakuje potwierdzenia, by nagranie powstało w którymkolwiek z przywołanych miast. Nie ma również pewności, że widoczne na nim tornado w ogóle się wydarzyło. Materiał wideo edytowano cyfrowo, na co mogą wskazywać drzewa. W przypadku prawdziwego tornada powinny ruszać się pod wpływem wiatru – w filmie ani drgną. W sieci dostępne są animacje tornada, które można „dodać” do materiału wideo w ramach cyfrowej obróbki. Tak było w tym przypadku.
at 00:37s they use a video that has been posted since 2023, saying it is from Miami,UK and even Madrid.
this tweet already has thousands of likes and shares.
please, verify before sharing. situation is as bad as it gets in Dubai, no need to exaggerate or create fake narratives. https://t.co/edSlC8Hx2Z pic.twitter.com/UNV0adjxHc
— Alex ⁷ ⟭⟬ 🏳️🌈 💜 ⟬⟭🍉 (@aleximenez) April 18, 2024
Drzewo wyrwane z korzeniami? Tak, w Brazylii
W innym fragmencie materiału wideo widzimy, jak drzewo zostaje wyrwane z korzeniami [czas nagrania 00:16]. Sytuacja ta wydarzyła się w Brazylii. Z doniesień lokalnych mediów (1, 2, 3) wynika, że nagranie pochodzi z Bicas we wschodniej części kraju i powstało w styczniu 2023 roku.
Palmy uginające się na wietrze? Przerobione wideo z internetowej bazy materiałów
Wśród filmów znalazło się także ujęcie przedstawiające palmy uginające się pod wpływem wiatru [czas nagrania 00:31]. Podobnie jak pozostałe fragmenty, ten również można znaleźć w sieci z wcześniejszą datą publikacji. Na TikToku opublikowano je 7 marca wraz z informacją, że powstało na Florydzie [czas nagrania 00:08].
Niemal identyczne nagranie (bez piorunów w tle i dodatkowych dźwięków) jest dostępne w bazie wideo Shutterstock. Opis materiału wskazuje, że przedstawia przejście huraganu Michael, który w 2018 roku nawiedził Florydę.
Zasiewanie chmur a opady deszczu w Dubaju
Wśród komentarzy pod nagraniem znajdujemy liczne komentarze wskazujące, że powódź w Dubaju spowodowana jest „manipulowaniem” pogodą. „Może i bawią się pogodą ale jak widać nie do końca nad tym panują jeszcze”; „Manipulacja pogodą trwa nadal , niszczą tych co komunikują i pokazaują prawdę”; „Tak sie konczy zabawa w produkcje deszczu” [pisownia oryginalna]– pisali użytkownicy Facebooka.
Jak wyjaśnia Desert Research Institute (DRI), tzw. zasiewanie chmur to technika poprawiająca zdolność istniejącej chmury do wytworzenia deszczu lub śniegu. BBC podaje, że „można tego dokonać przy użyciu samolotu, który zrzuca małe cząsteczki (takie jak jodek srebra) do chmur. Para wodna może wtedy łatwiej się skroplić i zamienić w deszcz”. Zjednoczone Emiraty Arabskie stosowały tę technikę w celu zwiększenia opadów.
Ta technika nie jest powodem ostatniej powodzi. Matt Taylor, meteorolog BBC Weather, podkreśla, że w przypadku ostatnich opadów deszczu skutki były znacznie poważniejsze, niż można by się spodziewać w przypadku zasiewu chmur. Dr Diana Francis z Uniwersytetu Khalifa w Abu Zabi wskazuje w komentarzu dla BBC:
„Kiedy prognozuje się tak intensywne opady o dużej skali, zasiewanie chmur – co jest procesem kosztownym – nie jest przeprowadzane, ponieważ nie ma potrzeby zasiewania tak silnych systemów o skali regionalnej”.
Cytowana przez Reuters prof. Gabi Hegerl z Uniwersytetu w Edynburgu i dr Friederike Otto z Imperial College w Londynie, na którą powołuje się APNews, twierdzą, że na ostatnie opady deszczu w Dubaju odpowiedzialna jest zmiana klimatu.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
