fake news w pigułce

Od początku pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę w sieci pojawia się wiele doniesień o tym, że pomoc uchodźcom ma stanowić dla Polaków problem. Większość z nich sugeruje, że Ukraińcy stanowią uprzywilejowaną grupę mogącą liczyć na wsparcie niewspółmierne do realnych i niezbędnych potrzeb.

13 kwietnia 2023 roku na blogu kancelarii Lega Artis pojawił się tekst wpisujący się w powyższą narrację. Czytamy w nim, że Ukraińcy „pod pozorem »wojny « najechali nasz kraj” i „korzystają z bezpodstawnie przyznanych im praw między innymi do zasiłków socjalnych”.

Artykuł udostępniono na facebookowym fanpage’u Lega Artis, a także na profilach Centrum Usług Prawnych oraz Wyszukiwator.

Źródło: www.facebook.com

Wśród komentarzy pod postami, w których udostępniono omawiany tekst, można znaleźć takie głosy: „No ale najwięcej ukrow jest z terenów gdzie nie ma wojny..To cwaniacy i powinno się ich deportować Nikt ich tu nie chce”; „Mężczyzn powinno się odesłać”; „nie po to nas najechali żeby teraz wracać do szamba”.

Ukraińcy przybyli do Polski z powodu prawdziwej wojny

W tekście kancelarii Lega Artis pt. „Ukraińcy przyjechali do Polski i nie chcą wracać do siebie” czytamy, że uchodźcy „pod pozorem »wojny « najechali nasz kraj”. W ten sposób w artykule podano w wątpliwość autentyczność wojny w Ukrainie, a osoby uciekające przed nią przedstawiono jako najeźdźców Polski.

Jak wynika z danych Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR), z powodu tej wojny zmarło ponad 8,4 tys. cywilów. Ponad 14,2 tys. osób zostało rannych (stan na 10 kwietnia 2023 roku). OHCHR – podając te liczby – podkreśla, że ​​rzeczywiste dane są znacznie wyższe z uwagi na utrudnione otrzymywanie informacji z miejsc, gdzie toczą się intensywne działania wojenne. Miliony ludzi potrzebują pomocy humanitarnej z powodu działań wojennych w Ukrainie.

Uchodźcy nie „najechali” Polski – to językowa manipulacja

Twierdzenie, że uchodźcy z Ukrainy „najechali” Polskę wpisuje się w popularną dezinformującą narrację dotyczącą tych osób. Słowo „najazd” oznacza agresję, atak, inwazję, co przyczynia się do pozycjonowania Ukraińców jako zagrożenia.

W świetle teorii spiskowej uchodźcy mają w przyszłości uzyskać polskie obywatelstwo i w związku z tym współdecydować o kształcie polskiej polityki.

Bezpodstawne zasiłki – pomoc Ukraińcom jako zagrożenie dla Polaków

W tekście kancelarii Lega Artis znajdujemy także informację o „bezpostawnie przyznanych” Ukraińcom prawach „między innymi do zasiłków socjalnych”.

Zasiłek socjalny to świadczenie pieniężne przyznawane osobom niezdolnym do pracy ze względu na wiek lub niepełnosprawność (art. 37 ustawy o pomocy społecznej). Świadczenie to wynosi maksymalnie 719 zł.

Zgodnie z art. 5. ustawy o pomocy społecznej prawo do świadczeń z pomocy społecznej (nie tylko do zasiłku socjalnego) przysługuje: obywatelom Polski przebywającym na terytorium RP oraz cudzoziemcom (nie tylko Ukraińcom) mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium RP. Ta druga grupa może się ubiegać (art. 5. p. 2) o świadczenia na podstawie m.in.:

• zezwolenia na pobyt stały,
• zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
• w związku z uzyskaniem w RP statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,
• w związku z uzyskaniem w RP zgody na pobyt ze względów humanitarnych.

Z art. 31 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy każdy Ukrainiec, który uzyska w Polsce numer PESEL, może ubiegać się o jednorazowe świadczenie w wysokości 300 zł. Pieniądze te mają zostać przeznaczone na „utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe”. Nie jest to zasiłek socjalny, lecz inne świadczenie jednorazowe.

Do Polski przyjechały tylko „cwaniaki z Zachodu”? Manipulacja wypowiedzią ekspertki

Dane dotyczące Ukraińców wyrażających chęć pozostania w Polsce, które wykorzystano w artykule, pochodzą z sondażu agencji pracy Gremi Personal. „Jak wyjaśniła dyrektor działu rekrutacji Gremi Personal, Anna Jobolda, niektórzy Ukraińcy nie mają już dokąd wracać, zwłaszcza ci ze wschodniej i południowej części Ukrainy, gdzie domy zostały zniszczone przez rosyjskich okupantów (…) Jak czytamy w tekście Lega Artis, w całej wypowiedzi Pani Anny brakuje rzekomo kontekstu, że mieszkańców wschodniej Ukrainy jest w Polsce jak na lekarstwo, ponieważ Polskę zalała głównie fala cwaniaków z Zachodu”.

Nazywanie uchodźców „cwaniakami” wartościuje te osoby negatywnie. W ten sposób prezentuje się je jako kogoś, kto przybył do Polski z powodu czekających tu na niego przywilejów. Słownikowa definicja tego wyrazu wskazuje, że cwaniakiem jest osoba przebiegła, która radzi sobie czyimś kosztem. Według przekazu kancelarii Lega Artis tą wyzyskiwaną grupą mają być Polacy, na których rzekomo pasożytują uchodźcy z Ukrainy.