Podwyżki dla nauczycieli coraz bliżej

19 stycznia na stronie Rządowego Procesu Legislacyjnego pojawił się projekt rozporządzenia w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli. Jak omówiliśmy w jednej z naszych analiz, przewiduje on podwyżki – w zależności od stopnia awansu zawodowego nauczyciela – od 1167 zł (nauczyciele mianowani) do 1365 zł (nauczyciele dyplomowani).

Z projektu rozporządzenia wynika, że nauczyciele dostaną wyrównanie od stycznia.

Jednocześnie, mimo przewidzianych w projekcie stawek, Ministerstwo Edukacji ogłosiło „wzrost wynagrodzeń nauczycieli o ponad 1500 zł brutto”. Co ważne, chodzi tu jednak nie o wynagrodzenie zasadnicze, lecz średnie.

O ile dokładnie ma wzrosnąć wynagrodzenie zasadnicze?

Zgodnie z art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela wynagrodzenie nauczycieli składa się z:

• wynagrodzenia zasadniczego,
• dodatków (za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, w tym z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy, oraz za warunki pracy),
• wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,
• nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy z wyłączeniem niektórych świadczeń.

Niezmienną podstawą pensji każdego nauczyciela jest zatem wynagrodzenie zasadnicze. Cała reszta zależy m.in. od lat przepracowanych w zawodzie, liczby dodatkowych godzin czy nagród.

Oznacza to, że względem obecnych minimalnych stawek wynagrodzenie zasadnicze wzrośnie o:

• o 1218 zł (dla nauczycieli początkujących),
• o 1167 zł (dla nauczycieli mianowanych),
• o 1365 zł (dla nauczycieli dyplomowanych).

W przypadku nauczycieli początkujących będzie to zatem podwyżka o 33 proc., a w przypadku pozostałych – o 30 proc.

Czym jest średnie wynagrodzenie nauczyciela?

Jednocześnie w Karcie Nauczyciela funkcjonuje pojęcie wynagrodzenia średniego (art. 30 ust. 3). Jak zwraca uwagę Związek Nauczycielstwa Polskiego, średnie wynagrodzenie nauczyciela nie jest średnią arytmetyczną wszystkich wynagrodzeń, lecz konstruktem prawnym. Wlicza się do niego kilka dodatków, które nauczyciele dostają w różnym stopniu.

Art. 30 ust. 3 Karty Nauczyciela mówi, że wynagrodzenie średnie:

• nauczycieli początkujących wynosi 120 proc. kwoty bazowej,
• nauczycieli mianowanych wynosi 144 proc. kwoty bazowej,
• nauczycieli dyplomowanych wynosi 184 proc. kwoty bazowej.

Ponadto w art. 3 skierowanej przez prezydenta do Trybunału Konstytucyjnego ustawy okołobudżetowej przewidziano dodatkowy wzrost średnich wynagrodzeń nauczycieli początkujących o 2,308 proc.

O ile ma wzrosnąć średnie wynagrodzenie?

Kwota bazowa jest określana w ustawie budżetowej i w 2024 roku wynosi 5 176,02 zł. W 2023 roku kwota ta wynosiła natomiast 3 981,55 zł (art. 9 ust. 2).

Na podstawie przedstawionych powyżej informacji można łatwo obliczyć, ile wynosi średnie wynagrodzenie w 2024 roku. Będzie to odpowiednio:

• 6 211,22 zł dla nauczyciela początkującego,
• 7 453,47 zł dla nauczyciela mianowanego,
• 9 523,88 zł dla nauczyciela dyplomowanego.

W porównaniu do poprzedniego roku średnie wynagrodzenie wzrośnie o 30 proc. dla nauczycieli mianowanych i dyplomowanych, czyli odpowiednio o 1720,04 zł i 2 197,83 zł.

W przypadku nauczycieli początkujących sytuacja jest nieco inna. W porównaniu do poprzedniego roku średnie wynagrodzenie ma wzrosnąć o 33 proc., czyli o 1 576,72 zł. 

Podwyżki są duże, ale ciągle nie takie jak obiecano

Obecnie w ramach realizacji szóstego konkretu skupiono się na podwyższeniu wynagrodzeń nauczycieli. W przypadku pozostałych kwestii, takich jak wprowadzenie stałego systemu rewaloryzacji oraz zwiększenie autonomii nauczyciela, nie podjęto dotąd kroków. Obywatelski projekt ustawy wiążący średnią pensję nauczyciela z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce przeszedł dopiero pierwsze czytanie w Sejmie.

Ponadto podwyżki minimalnych stawek dla nauczycieli zapowiadają się niższe, niż początkowo zapowiadano. Podwyżka o 1500 zł dotyczy pensji średniej, tymczasem Donald Tusk przed wyborami zapowiadał, że będzie ona związana z wynagrodzeniem zasadniczym.

[Aktualizacja 22.03.2024]

Rozporządzenie o podwyżkach weszło w życie

Do 8 lutego projekt rozporządzenia zmieniającego wynagrodzenia nauczycieli uzgadniano ze związkami zawodowymi. Choć Związek Nauczycielstwa Polskiego uważał, że propozycja nie spełnia całkowicie obietnicy, to ostatecznie zgodził się ją przyjąć dla przyspieszenia podwyżek.

Rozporządzenie w przedstawionym wyżej kształcie weszło w życie 22 lutego. Nauczyciele powinni otrzymać podwyżki z wyrównaniem od stycznia.

Projekt automatycznej rewaloryzacji już w Sejmie

Związek Nauczycielstwa Polskiego jest autorem obywatelskiego projektu ustawy realizującego kolejną część tego konkretu. Chodzi o stałe waloryzowanie wynagrodzeń nauczycieli według przeciętnego wynagrodzenia z III kwartału roku poprzedniego.

Zgodnie z tym projektem przykładowo średnie wynagrodzenie nauczyciela dyplomowanego wynosiłoby 155 proc. przeciętnego. Aktualnie byłoby to 11 152,17 zł, czyli 1 628,29 zł więcej niż wynosi średnie wynagrodzenie według dzisiejszych przepisów.

Projekt ZNP trafił do sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Do tej pory komisja się nim nie zajęła i nie wpisała go w planowane posiedzenia ani ogólny plan pracy.

Co z autonomią? Dać ją może nowa podstawa programowa

Jak pisaliśmy w innych analizach, przynajmniej od lutego w Ministerstwie Edukacji Narodowej trwają prace nad „odchudzaniem” podstawy programowej. Zespoły eksperckie zaproponowały wykreślenie niektórych jej punktów, m.in. dlatego, aby nauczyciele mieli więcej czasu na rozszerzanie wybranych tematów i więcej swobody w dobieraniu lektur.

Można uznać ten fakt za krok w stronę realizacji trzeciej części obiecanego konkretu. Miesiąc temu zakończyły się prekonsultacje eksperckich propozycji. Na ich podstawie ministerstwo planuje do połowy kwietnia opracować ostateczną propozycję nowej podstawy.

Na razie nic jeszcze w podstawie programowej się nie zmieniło.

Podwyżki uchwalone – czekamy na resztę

W ciągu 100 dni udało się więc częściowo zrealizować obietnicę podwyższenia pensji nauczycieli. Nie wszyscy dostaną 1500 zł brutto więcej. 

Nie wiemy, kiedy Sejm planuje kontynuować prace nad projektem związania nauczycielskich płac z przeciętnym wynagrodzeniem. Zmian w podstawie programowej zwiększających autonomię nauczyciela możemy się spodziewać najwcześniej w kwietniu.

Podsumowując, ten konkret został częściowo zrealizowany.