Narodowy Program Szczepień

8 grudnia 2020 roku rząd ogłosił projekt Narodowego Programu Szczepień na COVID-19. Jego ostateczna wersja została przyjęta uchwałą Rady Ministrów tydzień później. Składający się z ponad 30 stron dokument zawiera informacje na temat: skuteczności i bezpieczeństwa szczepionek, procesu zakupów i finansowania, dystrybucji i logistyki, zaleceń medycznych i organizacji punktów szczepień, kolejności szczepień, komunikacji i edukacji publicznej, monitorowania przebiegu programu oraz podmiotów zaangażowanych w program.

Z punktu widzenia oceny wypowiedzi Wojciecha Koniecznego kluczowy jest punkt poświęcony kolejności szczepień. Rządzący wyróżnili w tym zakresie cztery fazy:

• etap 0 – pracownicy sektora ochrony zdrowia wraz z ze studentami studiów medycznych i kadrą nauczycielską,
• etap I – pensjonariusze DPS oraz ZOL, seniorzy powyżej 60. roku życia, służby mundurowe i nauczyciele,
• etap II – osoby poniżej 60. roku życia z chorobami przewlekłymi bądź w trakcie diagnostyki, która wymaga wielokrotnego kontaktu z placówkami ochrony zdrowia oraz osoby bezpośrednio zapewniające funkcjonowanie podstawowej działalności państwa i narażone na zakażenie ze względu na częste kontakty społeczne,
• etap III – przedsiębiorcy i pracownicy sektorów zamkniętych, a także pozostała część populacji powyżej 18. roku życia.

W ramach etapu pierwszego przyjęto również pewną hierarchię, która ma determinować kolejność szczepień w grupie seniorów. Jak czytamy:

Szczepienia w etapie pierwszym rozpoczną się zatem od osób powyżej 60. roku życia. Zastrzeżono jednak, że także w tej podgrupie będzie obowiązywać pewna kolejność: pierwszeństwo otrzymania szczepienia przysługuje osobie mającej np. 90 lat, a nie osobie mającej lat 65. Łatwiejszy dostęp do szczepionki posiadać będą również seniorzy zmagający się z chorobami, które wymagają nieustannych kontaktów z placówkami służby zdrowia.

Dyskusja na Komisji Zdrowia

5 stycznia br. Pełnomocnik Rządu do spraw Narodowego Programu Szczepień Michał Dworczyk oraz minister zdrowia Adam Niedzielski wzięli udział w sejmowej Komisji Zdrowia w celu wyjaśnienia dalszych kroków ws. szczepień na COVID-19.

Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów odniósł się w jednej ze swoich wypowiedzi do kolejności szczepień w ramach grupy pierwszej:

W podobnym tonie wypowiedział się Adam Niedzielski w trakcie obrad senackiej Komisji Zdrowia (wypowiedź z 11 stycznia, a więc wygłoszona już po słowach Wojciecha Koniecznego). Minister stwierdził, że:

Szef resortu zdrowia tłumaczył tę decyzję faktem, że prawdopodobieństwo zgonu z powodu COVID-19 wzrasta wraz z wiekiem. Powołując się na zdanie ekspertów, poinformował, że w grupie osób powyżej 80. roku życia śmiertelność z powodu zakażenia koronawirusem wynosi 20-25 proc.

Problematyczny stan prawny

Adam Niedzielski na komisji senackiej odniósł się również do kwestii umocowania prawnego kolejności szczepień na COVID-19. Oznajmił, że hierarchia szczepień będzie regulowana przez rozporządzanie „epidemiczne”.

Jak dotychczas (13 stycznia) żaden tego typu akt nie został opublikowany. Problem naświetlił portal Prawo.pl, który powołał się na analizę Zakładu Bioetyki i Prawa Medycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorzy zaznaczają, że uchwała Rady Ministrów regulująca kwestię szczepień na COVID-19 nie należy do źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Zgodnie art. 93 ust. 1 Konstytucji RP: „Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty”.

Należy jednak zaznaczyć, że sam proces szczepień ma podstawę prawną w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a także w rozporządzeniu ministra zdrowia z dnia 27 lutego 2020 roku w sprawie zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2, które zostało 10 grudnia zmienione kolejnym rozporządzeniem szefa resortu zdrowia.

Podsumowanie

Zgodnie z Narodowym Programem Szczepień w pierwszej kolejności miały zostać rozpoczęte szczepienia w grupie osób od 60. roku życia (począwszy od jej najstarszych przedstawicieli). Wojciech Konieczny pomija jednak fakt, że Narodowy Program Szczepień przewidywał od samego początku, że pierwszeństwo w ramach etapu pierwszego będą miały osoby najstarsze. W związku z tym wypowiedź uznajemy za manipulację.