Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Zdrowie 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
5 min czytania
Efekt sporu Dudy i Sikorskiego. W tych krajach Polska nie ma ambasadora
Efekt sporu Dudy i Sikorskiego. W tych krajach Polska nie ma ambasadora
[…] i przypomnę: my w Waszyngtonie nie mamy swojego ambasadora. Nie mamy swoich ambasadorów w ponad 70 państwach na świecie.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
- Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne ze 193 państwami. W 94 z nich jest polska ambasada, ale tylko w 27 z nich jest obecnie ambasador. Pozostałymi 67 placówkami (m.in. w Waszyngtonie) kierują chargé d`affaires ad interim.
- W pozostałych 99 państwach nie ma polskiej ambasady. Relacje z nimi podlegają kompetencjom terytorialnym placówki w innym kraju. W 89 przypadkach zależą one od placówki, którą nie kieruje obecnie ambasador.
- W waszyngtońskiej ambasadzie RP nie ma ambasadora, a w podobnej sytuacji jest prawie 70 polskich placówek dyplomatycznych na świecie. Oprócz tego jest wiele państw, w których nie ma w ogóle polskiej ambasady. Na tej podstawie oceniamy wypowiedź jako prawdę.
- Zgodnie z art. 133 ust. 1 Konstytucji RP i art. 39 ust. 1 ustawy o służbie zagranicznej to prezydent RP mianuje i odwołuje ambasadorów. Robi to na wniosek ministra spraw zagranicznych, a sam wniosek musi zostać zaakceptowany przez premiera. Aktualnie prezydent Duda nie zgadza się na kandydatów ministra Sikorskiego.
Spór o ambasadorów trwa
Minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski wiosną ubiegłego roku zainicjował procedurę wezwania do kraju ok. 50 ambasadorów i zwolnienia ich z obowiązków. Prezydent Andrzej Duda nie zgodził się tą decyzją i podkreślił, że to do niego należy decyzja o ich odwołaniu.
W efekcie tego sporu w wybranych ambasadach RP, np. w Waszyngtonie i w Kijowie, nie ma obecnie ambasadora. Tymi placówkami kieruje, w jego miejsce, charge d’affaires ad interim.
Do sprawy nawiązał kandydat na prezydenta RP Karol Nawrocki. Podczas spotkania z mieszkańcami Wejherowa podkreślił, że obecnie Polska nie ma swojego ambasadora w ponad 70 państwach na świecie.
Prezydent mianuje…
To prezydent RP mianuje i odwołuje ambasadorów. Określa to art. 133 ust. 1 Konstytucji RP i art. 39 ust. 1 ustawy o służbie zagranicznej. Robi to na wniosek ministra spraw zagranicznych, a sam wniosek musi zostać zaakceptowany przez premiera. Decyzje w tej sprawie są publikowane w Monitorze Polskim.
W ubiegłym roku prezydent odwołał dwóch ambasadorów: Andrzeja Sadosia, stałego przedstawiciela RP przy Unii Europejskiej, oraz Jana Pawelca, ambasadora RP w Angoli, w Kongu, w Demokratycznej Republice Konga oraz na Wyspach Świętego Tomasza i Książęcej (1, 2, 3, 4, 5). Mianował natomiast jednego ambasadora, którym był to odwołany chwilę później Jan Pawelec.
…ale to minister zarządza
W marcu 2024 roku MSZ zadecydowało o zakończeniu misji ponad 50 ambasadorów. Skąd taki krok? Zgodnie z art. 39 ust. 3 ustawy o służbie zagranicznej ambasador podlega służbowo ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych.
Wiemy, że to na ten przepis ministerstwo powołało się, gdy wezwało do kraju i zwolniło z obowiązków ambasadorów RP w USA i w Ukrainie. Obecnie placówką w Waszyngtonie kieruje Bogdan Klich – jako chargé d’affaires ad interim.
Chargé d’affaires ad interim to osoba, która pełni obowiązki ambasadora w przypadku, gdy on ich nie pełni, np. z powodu nieobecności, choroby lub wakatu na stanowisku. Przepisy w tym zakresie określa art. 19 ust. 1 konwencji wiedeńskiej o stosunkach dyplomatycznych.
195 podmiotów, ale 94 ambasady
Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne ze 195 podmiotami, ale dwa z nich nie są państwami uznanymi przez Polskę: Palestyna i Suwerenny Wojskowy Zakon Maltański. Ponadto jest jedno państwo, które Polska uznaje i z którym nie ma stosunków dyplomatycznych – to Kosowo.
Na świecie są łącznie 94 ambasady RP.
Przeprowadzony przegląd wskazuje, że tylko w 27 placówkach jest obecnie ambasador. Pozostałymi 67 placówkami kierują chargé d’affaires ad interim.
Oprócz tego Polska posiada siedem stałych przedstawicieli przy organizacjach międzynarodowych, takich jak NATO czy ONZ. Trzy z nich są obsadzone przez powołanego stałego przedstawiciela, a pozostałymi kierują chargé d’affaires ad interim lub osoby pełniące ich obowiązki.
99 państw bez ambasady RP
W połowie z pozostałych 99 państw znajdziemy konsulat honorowy. Taka placówka wspiera polskich obywateli w kwestiach formalnych (np. przy utracie paszportu) lub w sytuacjach kryzysowych. Nie skupia się jednak na reprezentacji kraju.
A jak Polska utrzymuje relacje dyplomatyczne z miejscami, w których nie ma ambasady? Każde ze wspomnianych 100 państw podlega pod kompetencje terytorialne innej ambasady i akredytowanego ambasadora.
Powyżej sprawdziliśmy które placówki są obecnie kierowane przez ambasadorów, a które przez chargé d’affaires ad interim. Na tej podstawie obliczyliśmy, że za relacje z kolejnymi 89 państwami odpowiada placówka, którą nie kieruje ambasador.
Warto także pamiętać, że Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne także z Suwerennym Wojskowym Zakonem Maltańskim, w relacjach z którym polskie interesy reprezentuje ambasador przy Stolicy Apostolskiej.
To nie pierwsza taka sytuacja
Obecny spór o ambasadorów to nie pierwszy przypadek, gdy prezydent spiera się z ministrem spraw zagranicznych. Konstytucja i ustawa o służbie zagranicznej przyznają im kompetencje, które wchodzą ze sobą w konflikt w sytuacji kohabitacji.
Przekonuje o tym artykuł w czasopiśmie „Kontrola Państwowa”, wydawanym przez Najwyższą Izbę Kontroli. Czytamy w nim, że powoływanie ambasadorów generowało spory również w okresie współrządów gabinetu Jerzego Buzka i prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, a także gabinetu Donalda Tuska i prezydenta Lecha Kaczyńskiego (s. 92).
W innej naszej analizie przeczytasz o tym, jak o nominacje ambasadorskie spierał się prezydent Lech Kaczyński z ministrem Radosławem Sikorskim.
Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.
Przekaż nam 1,5% podatku!
Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
Ukraina 
