Marek Jakubiak, poseł koła poselskiego Wolnych Republikanów, a zarazem kandydat na prezydenta, był 5 marca 2025 roku gościem programu Debata Gozdyry. W dyskusji na temat sytuacji międzynarodowej zapytano go, czy polityka prowadzona przez Donalda Trumpa wzmacnia bezpieczeństwo naszej części świata [czas nagrania: 41:13].

Polityk stwierdził w odpowiedzi, że każdy, kto dzisiaj mówi o sile Europy, ośmiesza samego siebie [czas nagrania: 41:25]. – Nie ma siły Europy. Na 12 armat, czy tam 16 armat, połowę oddali Ukrainie – mówię o Francji – o haubicach 155 mm, o CAESAR-ach mówię – powiedział [czas nagrania: 41:29].

Sprawdziliśmy, ile sztuk tej broni Francja przekazała Ukrainie i jak wyglądają francuskie rezerwy.

Francja z wojskowym wsparciem dla Ukrainy

W wystąpieniu wygłoszonym w dzień pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę prezydent Francji Emmanuel Macron potępił rosyjski atak i zapowiedział zdecydowaną odpowiedź. 

– Będziemy wspierać Ukrainę bez wahania i podejmiemy wszelkie działania mające na celu ochronę suwerenności i bezpieczeństwa naszych europejskich sojuszników – powiedział francuski prezydent. Po nieformalnym szczycie Unii Europejskiej kilka dni później zapowiedział udzielenie Ukrainie wsparcia poprzez m.in. wspólne dostawy broni.

Pierwsze dostawy broni osobistej czy rakiet przeciwpancernych i przeciwlotniczych Francja przekazała Ukrainie pod koniec lutego 2022 roku. Dwa miesiące później Emmanuel Macron przyznał, że francuskie wsparcie objęło również dostawy broni ciężkiej, w tym haubicoarmat CAESAR produkowanych we Francji. Nie doprecyzował jednak skali tej pomocy.

Ile CAESAR-ów przekazano Ukrainie?

Pierwsze haubicoarmaty CAESAR trafiły do wyposażenia francuskiej armii w 2008 roku. Jak wskazano w „The Military Balance” – corocznej ocenie zdolności wojskowych krajów świata opracowywanej przez Międzynarodowy Instytut Studiów Strategicznych – żołnierze Republiki Francuskiej mieli w 2022 roku do dyspozycji 76 sztuk tej broni (s. 105) – w tym samym czasie Ukraina nie posiadała żadnego egzemplarza (s. 211–215).

Sytuacja ofiary rosyjskiej agresji zmieniła się dzięki wspomnianemu wsparciu państw zachodnich. Według doniesień medialnych z lipca 2022 roku Francuzi mieli przekazać naszemu wschodniemu sąsiadowi 18 baterii CAESAR ze swoich zasobów. 

Dokładne liczby poznaliśmy jednak dopiero w marcu 2024 roku. Wtedy francuskie Ministerstwo Sił Zbrojnych po raz pierwszy opublikowało listę sprzętu dostarczonego Ukrainie od początku pełnoskalowej agresji. Obecnie zaktualizowano ją o dostawy wykonane do 1 maja 2024 roku.

Nie tylko Francja przekazała Ukrainie CAESAR-y 

Spośród państw wysyłających sprzęt wojskowy do Ukrainy także Dania przekazała wspomniany model haubicoarmat. Dowództwo duńskich sił zbrojnych zaleciło w styczniu 2023 roku przekazanie 19 baterii tego systemu artyleryjskiego. Władze kraju przychyliły się do tego wniosku.

Fakt przekazania sprzętu potwierdził na początku 2024 roku Sébastien Lecornu, francuski minister sił zbrojnych , gdy poinformował, że w Ukrainie znajduje się ogółem 49 haubicoarmat CAESAR: 30 przekazanych przez Francję oraz 19 – przez Danię. W tym samym czasie ogłosił zawiązanie koalicji „Artyleria dla Ukrainy”. 

Zakupy w ramach koalicji artyleryjskiej

W związku z utworzeniem koalicji minister sił zbrojnych Francji zapowiedział w styczniu 2024 roku dostawę do Ukrainy kolejnych 78 sztuk CAESAR-ów do końca roku, w tym 6 egzemplarzy „w nadchodzących tygodniach”. 

Wspomniane 6 sztuk sfinansowano ze środków własnych Ukrainy. Sébastien Lecornu ogłosił także przeznaczenie przez Francję pieniędzy na zakup kolejnych 12 baterii. Zaapelował przy tym do sojuszników o pokrycie kosztów produkcji pozostałych 60 haubicoarmat. 

Ostatecznie w marcu 2024 roku polityk poinformował, że wszystkie pozostałe CAESAR-y zostaną sfinansowane przez Danię i Francję. Wiemy, że drugie z tych państw wykorzystało na pokrycie kosztów produkcji haubicoarmat odsetki z zamrożonych rosyjskich aktywów.

Czy francuska armia została osłabiona?

Co prawda Francja przekazała Ukrainie haubicoarmaty z wyposażenia swojej armii, ale już w 2023 roku rozpoczęła uzupełnianie powstałych braków. W tym celu zamówiono 30 nowych egzemplarzy – pierwsze CAESAR-y dostarczono pod koniec 2023 roku, a finalizację dostawy zaplanowano na kolejny rok.

W styczniu 2024 roku Francuska Agencja Uzbrojenia złożyła kolejne zamówienie, tym razem na 109 haubicoarmat CAESAR w nowszej wersji. Pierwsze z nich mają zostać dostarczone w 2026 roku. Ich zakup jest związany z przeprowadzaną modernizacją armii, którą przewiduje ustawa o planowaniu wojskowym na lata 2024–2030 (s. 8). W dokumencie ustalono budżet dla sił zbrojnych na te lata w rekordowej wysokości 413 miliardów euro.

Jaki jest ostateczny bilans?

Najnowsze informacje dotyczące haubicoarmat CAESAR znajdujących się w wyposażeniu poszczególnych armii można odnaleźć w dokumencie „The Military Balance 2025”. W publikacji wskazano, że francuskie siły zbrojne dysponują 60 samobieżnymi haubicoarmatami CAESAR (s. 90). Oznacza to, że Francja posiada obecnie 16 sztuk mniej tego sprzętu niż przed trzema laty. 

Według tego samego źródła Ukraina dysponuje ponad 50 CAESAR-ami w wersji 6×6 i 17 w wersji 8×8 (s. 200). Przypomnijmy, że trzy lata temu nie miała żadnej baterii tego rodzaju (s. 211–215).

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583

Sprawdź jak przekazać!