Ilu Polaków choruje na raka a ile wydaje się na onkologię?

Małgorzata Kidawa-Błońska podaje prawidłową liczbę osób chorych na nowotwory w Polsce, ale błędnie ocenia sumę przeznaczaną na onkologię. Jej wypowiedź uznajemy zatem za manipulacje.

Liczba chorych na nowotwory

Zgodnie z informacjami zamieszczonymi 6 lutego na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia, w Polsce żyje około 1 miliona osób, u których zdiagnozowano lub wyleczono nowotwór. Jak czytamy, co roku na choroby nowotworowe zapada ponad 160 tysięcy Polaków, a około 100 tysięcy z ich powodu umiera. Prognozy wskazują, że w ciągu najbliższych pięciu lat liczba pacjentów onkologicznych może wzrosnąć o 15 procent, natomiast w perspektywie dziesięciu lat nawet o 28 procent. O liczbie zachorowań i zgonów na nowotwory w przekroju czasowym pisaliśmy tutaj.

Środki przeznaczane na onkologię

Danych na temat wydatków publicznych na leczenie chorych na nowotwory dostarcza raport Narodowego Funduszu Zdrowia Wydatki na onkologię w latach 2013 – 2018:

• 2013 – 7,1 mld zł, 
• 2014 – 7,6 mld zł, 
• 2015 – 7,8 mld zł (ostatni rok rządów PO-PSL), 
• 2016 – 8,1 mld zł, 
• 2017 – 8,8 mld zł, 
• 2018 – 9,6 mld zł.

Raport przedstawia także dane szacowane dla roku 2019 – 10,4 mld zł, oraz dla roku 2020 – 11,2 mld zł.  W przypadku wydatków w roku bieżącym szacunki NFZ mają charakter prognostyczny, co zgodnie z naszymi kryteriami metodologicznymi ma wymiar nieweryfikowalny. Na leki onkologiczne stosowane w programach lekowych onkologicznych i chemioterapię w 2015 roku państwo wydało 1,6 mld zł, w 2018 roku – 2,2 mld zł, a w 2019 roku – 2,3 mln zł. W 2012 roku z programów lekowych skorzystało ok. 10 tysięcy pacjentów onkologicznych, a w 2019 roku – ponad 33 tysiące.

W ciągu ostatnich kilku lat doszło także do znaczącego rozszerzenia terapii stosowanych w leczeniu nowotworów. Aktualnie w refundacji jest trzydzieści programów lekowych onkologicznych, w ramach których dostępnych jest 141 leków zawierających 55 substancji czynnych. W 2019 roku udostępniono w ramach programów lekowych łącznie trzydzieści siedem produktów w ramach nowych substancji czynnych lub nowych wskazań refundacyjnych. Oznacza to wzrost o blisko 25 procent.

Narodowa Strategia Onkologiczna

NSO to program walki z nowotworami przewidziany na lata 2020-2030. Jak czytamy na stronie Ministerstwa Zdrowia, jego głównym celem „jest wzrost odsetka osób przeżywających 5 lat od zakończenia terapii onkologicznej, a także zwiększenie wykrywalności nowotworów we wczesnych stadiach oraz poprawa jakości życia w trakcie i po ukończonym leczeniu”.

Strategia zakłada pięć obszarów działań:

1. Inwestycje w kadry medyczne (zwiększenie liczby lekarzy specjalistów w dziedzinie onkologii i lekarzy specjalności pokrewnych oraz poprawa jakości kształcenia kadry medycznej);
2. Inwestycje w edukację  dotyczącą stylu życia (m.in. wprowadzenie regulacji prawnych związanych z ograniczeniem palenia tytoniu, walką z otyłością i ochroną przeciw promieniowaniu UV);
3. Inwestycje w pacjenta (m.in. wprowadzenie nowych badań przesiewowych, zwiększenie dostępności do nich, a także poprawa ich jakości);
4. Inwestycje w naukę i innowacje (m.in. wsparcie badań naukowych w onkologii oraz zwiększenie liczby leków refundowanych);
5. Inwestycje w system opieki onkologicznej (m.in. wdrożenie Krajowej Sieci Onkologicznej i poprawa infrastruktury szpitali).

Przykładowe działania w ramach NSO:

• wprowadzenie od przyszłego roku szkolnego zajęć o zdrowiu, które mają być realizowane np. podczas godzin wychowawczych,
• rozpoczęcie w 2021 roku szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) dziewcząt w wieku dojrzewania,
• finansowanie od 2024 roku ze środków publicznych nowych programów badań przesiewowych, w grupach wysokiego ryzyka, w szczególności w kierunku wykrywania nowotworów płuca i nowotworów gruczołu krokowego,
• wprowadzenie do końca 2023 roku obowiązku stosowania mammografów cyfrowych w wykonywaniu badań przesiewowych w ramach „Programu profilaktyki raka piersi”,
• wdrożenie do końca 2030 roku przynajmniej 90 procent dostępnych terapii onkologicznych wśród wszystkich refundowanych na terenie UE.

Podsumowując, Małgorzata Kidawa-Błońska w swojej wypowiedzi podała prawidłową liczbę osób chorych na nowotwory, tj. 1 milion, ale błędnie oceniła sumę wydawaną na onkologię. W związku z tym jej wypowiedź uznajemy za manipulację.