Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
Jak często w Polsce diagnozowany jest rak szyjki macicy?
Jak często w Polsce diagnozowany jest rak szyjki macicy?
Rak szyjki macicy jest czwartym w kolejności najczęściej diagnozowanym nowotworem w kategorii raków złośliwych w Polsce i czwartą przyczyną zgonów z powodu raka wśród kobiet. Co roku ta choroba zabiera ok. 2 tys. Polek.
- Jak donosi WHO, rak szyjki macicy jest czwartym najczęściej występującym nowotworem u kobiet na świecie.
- Tymczasem w przypadku Polski dane z lat 2015–2018 wskazują, że nowotwór szyjki macicy był szóstym lub siódmym nowotworem w strukturze zachorowań.
- W analogicznym okresie w Polsce, w związku z nowotworem szyjki raka macicy, umierało rocznie 1,5-1,6 tys. kobiet. Tym samym był to ósmy najczęstszy nowotwór powodujący zgony u kobiet.
- Na tej podstawie oceniamy wypowiedź Michała Gramatyki jako fałsz.
- Rak szyjki macicy dotyka w większym stopniu państwa o niskim i średnim dochodzie. Szczególnie narażone na zachorowanie są kobiety zamieszkujące Afrykę Subsaharyjską.
Kontekst wypowiedzi
Podczas 33. Posiedzenia Sejmu RP IX Kadencji odbyła się dyskusja na temat demografii Polski oraz planowanych programów społecznych. Jednym z punktów debaty był zapowiedziany przez rząd projekt „Strategia Demograficzna 2040”. Program ten ma na celu ograniczenie spadku dzietności i likwidację barier zniechęcających Polaków do zakładania rodzin.
Michał Gramatyka poruszył temat problem, jakim dla Polek jest rak szyjki macicy. Przypomniał on, że leczenie tej dolegliwości nawet we wczesnym stadium i niezależnie od zastosowanej metody w zasadzie wyklucza możliwość urodzenia dziecka. Jego zdaniem dobrym krokiem w ramach strategii demograficznej powinna być profilaktyka oraz szczepienie młodych dziewczynek przeciwko brodawczakowi. Obecnie takie szczepienie, według Gramatyki, nie jest refundowane, a kosztuje nawet do 550 zł (za jedną dawkę, a konieczne jest przyjęcie trzech). Aby podkreślić wagę problemu, poseł przywołał statystyki, według których rak szyjki macicy jest czwartym najczęściej diagnozowanym nowotworem u kobiet oraz czwartą najczęstszą przyczyną zgonów nowotworowych. Jego zdaniem co roku ginie z tego powodu nawet 2 tys. kobiet.
Czym jest rak szyjki macicy?
Szyjka macicy znajduje się w dolnym odcinku żeńskiego narządu płciowego. Pełni istotną funkcję, ponieważ za jej pomocą odbywa się tranzyt plemników, a następnie ochrona dla zlokalizowanego w macicy płodu. Z kolei w trakcie porodu jej rozwarcie ułatwia dziecku przyjście na świat. Za pośrednictwem szyjki macicy odbywa się również każdego miesiąca krwawienie menstruacyjne. Poza tym odgrywa ważną rolę ochronną, gdyż dzięki śluzowi zabezpiecza macicę, jajniki i jajowody przed zakażeniem.
Nowotwór szyjki macicy najczęściej powstaje na skutek zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Jak wskazuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), 99 proc. przypadków jest związanych z zakażeniem HPV. Długotrwałe infekcje różnymi typami tego wirusa o wysokim potencjale rakotwórczym odpowiadają za powstanie raka w nabłonku szyjki macicy, sromu i pochwy, a także odbytu i dolnego odcinka jelita grubego. HPV jest najczęściej przenoszony drogą płciową. Co istotne, prezerwatywy nie są w pełni skutecznym środkiem zabezpieczającym przed infekcją.
Poza tym do głównych przyczyn wystąpienia raka szyjki macicy zalicza się:
- dużą liczbę partnerów seksualnych,
- dużą liczbę porodów,
- wiek (zachorowalność zwiększa się wraz z wiekiem),
- wieloletnie palenie papierosów,
- śródnabłonkową neoplazję szyjki (CIN).
Nowotwór szyjki macicy w początkowym stadium (stadium przedinwazyjnym) jest w pełni wyleczalny (99,9 proc, przypadków). Kluczem w tym przypadku pozostaje regularna diagnostyka, w szczególności podstawowym badaniem powinna być cytologia. Natomiast inwazyjne stadium raka szyjki macicy poprzedza śródnabłonkowa neoplazja szyjki macicy (CIN), wcześniej zwana dysplazją lub rakiem przedinwazyjnym. Co istotne, neoplazja szyjki macicy nie ma charakterystycznych objawów, jednakże niewykryta i nieleczona może ulegać progresji do raka inwazyjnego, który stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia kobiety.
Rak szyjki macicy w Polsce
Zgodnie z najnowszym opracowaniem, opublikowanym w 2020 roku przez Krajowy Rejestr Nowotworów, w 2018 roku zdiagnozowano 167 446 przypadków zachorowań na nowotwory złośliwe, z czego wśród kobiet wykryto 83 876 przypadków. Najczęściej były to:
- nowotwór piersi: 22,5 proc. (18,9 tys. zachorowań),
- nowotwór płuc: 9,3 proc. (7,8 tys. zachorowań),
- nowotwór trzonu macicy: 7,2 proc. (6 tys. zachorowań),
- nowotwór okrężnicy: 6 proc. (5 tys. zachorowań),
- nowotwór jajników: 4,5 proc. (3,8 tys. zachorowań),
- nowotwór tarczycy: 4,1 proc. (3,4 tys. zachorowań),
- nowotwór szyjki macicy: 2,8 proc, (2,3 tys. zachorowań).
W 2018 roku odnotowano również 101 391 zgonów w związku z chorobą nowotworową: 55 363 u mężczyzn i 46 028 u kobiet. Zgony u kobiet były najczęściej związane z nowotworem:
- płuc: 17,5 proc. (8 tys.),
- piersi: 15 proc. (6,9 tys.),
- okrężnicy: 8 proc. (3,7 tys.),
- jajników: 6,1 proc. (2,8 tys.),
- trzustki: 5,5 proc. (2,5 tys.),
- trzonu macicy: 3,9 proc. (1,8 tys.),
- żołądka: 3,8 proc. (1,7 tys.),
- szyjki macicy: 3,5 proc. (1,6 tys.).
Z danych z lat poprzednich wynika, że rak szyjki macicy stanowił od 2,8 do 3,6 proc. wszystkich zachorowań na nowotwory wśród kobiet. W roku 2017 zdiagnozowano go u blisko 2,5 tys. kobiet. W roku 2016 było to 2,6 tys. kobiet, a rok wcześniej – 2,9 tys. kobiet. Natomiast biorąc pod uwagę zgony, te spowodowane przez raka szyjki macicy oscylowały w przedziale od 3,5 do 3,6 proc. wszystkich zgonów. W roku 2017 na nowotwór szyjki macicy zmarło 1,6 tys. kobiet, w roku 2016 i 2015 liczba ta wynosiła ponad 1,5 tys.
Ostatecznie możemy stwierdzić, że w latach 2015–2018 rak szyjki macicy był szóstym lub siódmym (zależnie od roku) najczęściej diagnozowanym rakiem u kobiet, zaś co roku umiera na niego około 1,5-1.6 tys. kobiet, co przekłada się na to, że jest ósmym, najczęściej powodującym zgony nowotworem. Oznacza to, że poseł Gramatyka podał fałszywe informacje, bowiem rak szyjki macicy nie jest czwartym najpowszechniejszym nowotworem diagnozowanym i powodującym zgony u Polek oraz zabiera on co roku życie mniej niż 2 tys. Polek.
Rak szyjki macicy na świecie
Skąd poseł Gramatyka mógł wziąć informację dotyczącą powszechności raka szyjki macicy? Według statystyk WHO rak szyjki macicy jest czwartym najczęściej występującym nowotworem u kobiet na świecie. Szacuje się, że w roku 2018 na całym świecie zdiagnozowano 570 tys. przypadków. Z powodu choroby zmarło 311 tys. kobiet.
Szczególnie wysokie ryzyko zachorowania przypada na Afrykę, a dokładnie na Afrykę Subsaharyjską, zwaną również Czarną Afryką. Dane WHO jednoznacznie przedstawiają, że 19 na 20 państw, w których występuje największe obciążenie związane z zachorowaniem na raka szyjki macicy, przypada na kraje położone we wspomnianym regionie. Największy wskaźnik zachorowalności odnotowano w Eswatini.
WHO podkreśla, że 90 proc. wszystkich zgonów związanych z rakiem szyjki macicy przypada na kraje o średnich i niskich dochodach. Ponadto odsetek kobiet w tych państwach, które zmarły w związku z rakiem szyjki macicy, wynosi 60 proc., co jest wynikiem dwa razy gorszym w porównaniu z państwami wysokorozwiniętymi.
W 2020 roku WHO wdrożyła nową strategię, która ma na celu ograniczenie raka szyjki macicy. Do końca 2030 roku organizacja zamierza zrealizować trzy główne cele:
- 90 proc. dziewcząt do 15. roku życia będzie zaszczepione przeciw HPV,
- 70 proc. kobiet w wieku 35 lat i ponownie w wieku 45 lat przejdzie badanie w ramach testu przesiewowego (badanie cytologiczne),
- 90 proc. kobiet ze zdiagnozowanym rakiem szyjki macicy będzie poddane terapii (90 proc. kobiet leczonych na wczesnym etapie raka szyjki macicy i 90 proc. kobiet leczonych z potwierdzonym inwazyjnym rakiem).
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter