Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Zdrowie 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
Wypowiedzi
[Imponderabilia] Jak oblicza się wydatki na zdrowie i obronność względem PKB?
4 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
4 min czytania
[Imponderabilia] Jak oblicza się wydatki na zdrowie i obronność względem PKB?
[Imponderabilia] Jak oblicza się wydatki na zdrowie i obronność względem PKB?
W Polsce mamy taką zasadę, którą przyjęliśmy za rządów PiS […], że nakłady na ochronę zdrowia liczy się w stosunku do PKB sprzed dwóch lat. W przypadku obronności tak nie jest. W przypadku obronności liczymy nakłady do obecnego PKB.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Bezpieczeństwo - W 2017 roku, podczas rządów Zjednoczonej Prawicy, rząd doprowadził do zmiany ustawy o świadczeniach zdrowotnych. Ustalono, że co roku na ochronę zdrowia trafi określony procent PKB.
- Sprecyzowano, że chodzi o PKB w wysokości podanej przez Główny Urząd Statystyczny (GUS). Zawsze jest to wartość za zeszły rok, a brana jest ona pod uwagę w momencie planowania budżetu na kolejny rok. W efekcie nakłady na ochronę zdrowia liczy się w stosunku do PKB sprzed dwóch lat.
- Zgodnie z ustawą o obronie ojczyzny, na finansowanie potrzeb obronnych Polski również przeznacza się środki równe określonemu procentowi PKB. Zawsze jest to jednak wartość PKB dotycząca tego samego roku (art. 40 ust. 2).
Finansowanie ochrony zdrowia. Jak jest liczone?
Różne rządy chwaliły się w ostatnich latach historycznie najwyższymi nakładami na ochronę zdrowia. W 2025 roku rząd planuje przeznaczyć na ten cel przynajmniej 221,7 mld zł (s. 12). Równocześnie Kancelaria Premiera informuje, że kwota ta stanowi 6,5 proc. PKB. Jak się jednak okazuje, chodzi tu o wartość PKB sprzed dwóch lat.
W 2017 roku, gdy w kraju rządziła Zjednoczona Prawica, Sejm przyjął rządowy projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wprowadził on zasady określające, ile pieniędzy najmniej należy przeznaczyć co roku na ochronę zdrowia (art. 1 pkt 3).
Produkt krajowy brutto sprzed dwóch lat
Zgodnie z zapisami ustawy (art. 1 pkt 3) na ochronę zdrowia przeznacza się co roku środki w wysokości określonego procenta produktu krajowego brutto (PKB). Zaznaczono, że chodzi tu o wartość PKB podawaną przez Główny Urząd Statystyczny (GUS).
GUS co roku publikuje obwieszczenia, w których informuje o wysokości PKB za zeszły rok. To właśnie ta wartość brana jest pod uwagę przy planowaniu budżetu na następny rok. Tym sposobem nakłady na ochronę zdrowia liczy się w stosunku do PKB sprzed dwóch lat.
Dlatego też wydatki na ochronę zdrowia liczone w odniesieniu do PKB z tego samego roku okazują się niższe od tych podawanych przez rząd. W ustawie zapisano jako minimum na 2025 rok wydatki w wysokości 6,5 proc. PKB (art. 131c ust. 1 pkt 1 lit. h). Zgodnie z obliczeniami Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej (CALPE), gdyby uwzględnić wartość produktu krajowego prognozowaną na ten rok, wyniosą one 5,65 proc. PKB.
A jak liczy się wydatki na obronę narodową?
Sposób liczenia wydatków na obronność jest określony w ustawie o obronie Ojczyzny. Zgodnie z jej zapisami na finansowanie potrzeb obronnych Polski również przeznacza się środki równe określonemu procentowi PKB.
Zawsze jest to wartość PKB dotycząca tego samego roku, którego dotyczą wydatki (art. 40 ust. 2). W ciągu ostatnich trzech lat określano ją na bazie założeń projektu budżetu państwa (art. 40 ust. 2), a obecnie należy ją ustalać na podstawie wieloletnich założeń makroekonomicznych, przyjętych przez Radę Ministrów.
Na finansowanie potrzeb obronnych Polski należy przeznaczać co roku środki w wysokości nie mniejszej niż 3 proc. PKB (art. 40 ust. 1 pkt 2). W 2025 roku, jak zapisano w uzasadnieniu budżetu, ma być to 124,3 mld zł (s. 13). Przy uwzględnieniu pozabudżetowego Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych wydatki mają wynieść 186,6 mld zł, czyli 4,7 proc. PKB.
Demagog współpracuje z kanałem „Imponderabilia”
W ramach współpracy z Karolem Paciorkiem, prowadzącym kanał „Imponderabilia”, sprawdzamy wypowiedzi kandydatów na prezydenta – gości jego kanału. Skróty naszych analiz zobaczysz na nagraniu rozmowy z kandydatem. Ich pełne wersje przeczytasz na naszej stronie.
Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.
Przekaż nam 1,5% podatku!
Masz prawo do prawdy. Pomóż nam ją chronić!
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
Ukraina 
