Kontekst wypowiedzi 

Wypowiedź posła Jana Szopińskiego padła w kontekście prac nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Proponowane zapisy wprowadzają zmianę techniczną, która ma na celu bardzo szybkie przekazanie realizacji programu „Dobry start” z gmin do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ustawa wchodzi w życie natychmiast po ogłoszeniu). Planowane jest także wprowadzenie w przepisach wykonawczych obligatoryjnego składania wniosków oraz odbierania doręczeń decyzji, informacji, postanowień, zaświadczeń i innych pism w formie elektronicznej.

Zapis o wymaganej formie elektronicznej wzbudził komentarze posłów, w tym Jana Szopińskiego, dotyczące obawy o wykluczenie informatyczne części osób, które będą chciały korzystać z zapisów tej ustawy, co może spowodować problemy ze składaniem wniosków i dalszej korespondencji z ZUS.

Komputery i dostęp do internetu w gospodarstwach domowych w Polsce

Informacje o dostępności komputerów osobistych w gospodarstwach domowych w Polsce znaleźć można w publikowanych co roku przez Główny Urząd Statystyczny raportach „Społeczeństwo informacyjne w Polsce”. W ostatnim pełnym raporcie za rok 2019 GUS podaje informację, że w roku 2019 przynajmniej jeden komputer w domu posiadało 83,1 proc. gospodarstw domowych z co najmniej jedną osobą w wieku 16–74 lata.

Podana jest również dynamika wzrostu tego wskaźnika, która wynosi 0,4 punktu proc. w stosunku do roku 2018. Z prowadzonej przez GUS Bazy Danych Lokalnych możemy również pozyskać dane o wyposażeniu gospodarstw domowych w komputer osobisty.

Źródło: GUS

Warto zauważyć, że zarówno w roku 2018, jak i 2019 mamy do czynienia ze zmniejszeniem się ilości gospodarstw domowych posiadających komputer. Najwyższy poziom tego wskaźnika przypadł na rok 2017 i wynosił 75,9 proc.

Dość podobnie przedstawiają się dane dla kategorii „komputer osobisty z dostępem do Internetu”. Dane te zbierane były przez GUS do roku 2017, a od roku 2018 pojawia się w danych GUS nowa kategoria „urządzenie z dostępem do Internetu”.

Źródło: GUS

Za rok 2020, na dzień pisania tej analizy, dostępna jest jedynie informacja sygnalna. Nie podaje ona, o ile w roku 2020 zwiększyła się liczba komputerów w gospodarstwach domowych, ale są w niej zawarte inne wskaźniki mogące pomóc nam odnieść się do wypowiedzi Jana Szopińskiego.

Jednym z nich jest poziom dostępu do Internetu w gospodarstwach domowych, który za ostatnie 2 lata przedstawiał się jak na poniższym wykresie:

Źródło: GUS

Kolejny wykres pokazuje nam, jak kształtował się dostęp do Internetu w gospodarstwach domowych podzielonych według trzech grup:

• z dziećmi lub bez,
• według klasy miejsca zamieszkania,
• według stopnia urbanizacji.

Źródło: GUS

W raporcie przedstawiono również dane dotyczące odsetka osób korzystających z usług administracji publicznej za pomocą Internetu. Odsetek osób, które używały Internetu do wysyłania wypełnionych formularzy to:

• w roku 2019: 31,4 proc., a
• w roku 2020: 33,5 proc.

Podsumowanie

Dane publikowane przez GUS nie potwierdzają słów Jana Szopińskiego o dostępności komputerów osobistych w 97 proc. gospodarstw domowych. Wskaźnik ten jest znacząco niższy i w roku 2019 wynosił 83,1 proc.

Dodatkowo, mimo pewnych rozbieżności w publikowanych przez GUS danych (dane z raportu „Społeczeństwo informacyjne w Polsce” w stosunku do Bazy Danych Lokalnych), wskaźnik gospodarstw domowych posiadających komputer od roku 2018 maleje. Przy jednoczesnym wzroście wskaźnika gospodarstw domowych z dostępem do Internetu może to oznaczać, iż posiadanie komputera domowego może nie być najlepszym wskaźnikiem do określania dostępu do możliwości kontaktowania się z administracją publiczną w formie elektronicznej.

Bazując na danych z raportu GUS „Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2020 roku. Informacje sygnalne”, brak dostępu do Internetu może dotyczyć nawet 11 proc. gospodarstw domowych zamieszkujących tereny o niskim stopniu urbanizacji. Niezależnie od możliwości dostępu do Internetu bardzo mało osób –  zaledwie ⅓ społeczeństwa – decyduje się na używanie formy elektronicznej w kontaktach z administracją publiczną.

Jakkolwiek cel wypowiedzi posła Jana Szopińskiego i wyrażone przez niego obawy o braku możliwości składania wniosków przez część osób objętych przepisami ustawy wydają się uzasadnione, to podana przez niego liczba odbiega od oficjalnie publikowanych. Dlatego jego wypowiedź uznajemy za fałszywą.