Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne

Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne (ang. International Health Regulations – IHR) zostały przyjęte na 58. Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w dniu 23 maja 2005 roku w Genewie. Stanowią one zbiór wytycznych, praw i obowiązków nałożonych zarówno na państwa-strony, jak i na Światową Organizację Zdrowia (World Health Organization – WHO). Międzynarodowe Przepisy Zdrowotne mają na celu zwalczanie i zapobieganie rozprzestrzeniania się chorób w skali międzynarodowej, przy zastosowaniu proporcjonalnych do zagrożenia środków z uniknięciem niepotrzebnych ingerencji w transport międzynarodowy. Przepisy te regulują przekazywanie i wymianę informacji o zagrożeniach zdrowotnych między krajami, będącymi ich stroną (państwa-strony) oraz wyznaczają nowe standardy zapobiegania szerzeniu się chorób zakaźnych.

Zgodnie z art. 4 Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych Polska, tak jak każde państwo członkowskie WHO (państwo-strona), wyznacza lub ustanawia Krajowy Punkt Centralny ds. Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych (KPC ds. MPZ).

Krajowy Punkt Centralny ds. Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych (KPC ds. MPZ) ustanowiony został w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Główny Inspektorat Sanitarny współpracuje z KPC ds. MPZ, dzięki czemu otrzymuje za ich pośrednictwem informacje o zdarzeniach stanowiących zagrożenie zdrowia publicznego o znaczeniu międzynarodowym.

Od dnia 15 czerwca 2007 roku wszystkie kraje, które ratyfikowały konwencję WHO, w tym Polska, są zobowiązane do przestrzegania zapisów Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych.

Szczepienia obowiązkowe

Obecnie jedynym szczepieniem obowiązkowym – na podstawie Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych – jest szczepienie przeciwko żółtej gorączce (żółta febra). Jest ono wymagane przy wjeździe do części krajów tropikalnych, przede wszystkim w Afryce i Ameryce Południowej. Potwierdzeniem przeprowadzenia szczepień obowiązkowych jest wpis do Międzynarodowej Książeczki Szczepień.

Międzynarodowa Książeczka Szczepień jest wydawana przez świadczeniodawców przeprowadzających zalecane szczepienia ochronne, na wniosek osoby poddającej się zalecanemu szczepieniu ochronnemu. W książeczce tej oprócz szczepień wymaganych na podstawie międzynarodowych przepisów zdrowotnych mogą być odnotowywane również inne szczepienia ochronne. Wpisów do Międzynarodowej Książeczki Szczepień dokonuje osoba przeprowadzająca szczepienie ochronne. Do krajów wymagających obowiązkowego szczepienia przeciwko żółtej febrze zaliczyć należy m.in.: Angola, Bangladesz, Barbados, Belize, Benin, Boliwia, Botswana, Brazylia, Burkina Faso, Burundi, Czad, Demokratyczna Republika Konga, Gabon, Ghana, Gujana, Gwatemala, Gwinea, Gwinea Bissau, Gwinea Równikowa, Honduras, Jamajka, Kamerun, Kenia, Kongo, Kostaryka, Madagaskar, Malawi, Mali, Mauritius, Meksyk, Mikronezja, Mjanma, Mozambik, Namibia, Niger, Nigeria, Nikaragua, Palau, Panama, Paragwaj , Republika Zielonego Przylądka, Republika Środkowoafrykańska, Rwanda, Saint Vincent i Grenadyny, Salwador, Samoa, Sierra Leone, Singapur, Saint Kitts i Nevis, Sudan Południowy, Tanzania, Wenezuela.

Dodatkowo wspomnieć należy, że niektóre z wyżej wymienionych krajów uszczegóławiają kwestię wymagania obowiązku szczepienia przeciwko żółtej febrze. Przykładowo, obowiązek szczepienia w Palau dotyczy tych cudzoziemców, którzy w ciągu sześciu miesięcy poprzedzających przyjazd do kraju przebywali na obszarze wykazanym jako rejon epidemii. W Singapurze obowiązek ten dotyczy wszystkich podróżnych, którzy w ciągu ostatnich 6 dni byli w krajach zagrożonych żółtą febrą. W Brazylii obowiązek ten dotyczy tych podróżnych, którzy w ciągu ostatnich 90 dni przebywali w krajach o wysokim poziomie występowania żółtej febry. Do krajów wymagających obowiązkowego szczepienia przeciwko innym chorobom należą: Mikronezja (przeciwko cholerze i tyfusowi), Republika Środkowoafrykańska (poza żółtą febrą, przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B).

Dodatkowo w Arabii Saudyjskiej od przyjezdnych zażądane może być zaświadczenie o szczepieniu przeciwko zapaleniu opon mózgowych.

Szczepienia ochronne to jeden z najlepszych sposobów zapobiegania chorobom zakaźnym w podróży. Jest to bezpieczna i skuteczna forma profilaktyki, wykorzystująca naturalne zdolności obronne organizmu, które zapewniają odporność na długi czas.

Planując podróż, należy dowiedzieć się, jakie środki ochronne należy zastosować, aby uchronić się przed zachorowaniami. W tym zakresie porady udziela lekarz chorób tropikalnych lub medycyny podróży. Na konsultację lekarską najlepiej zgłosić się na 4–8 tygodni przed wyjazdem. Niezbędne informacje uzyskać można także w najbliższym punkcie szczepień.

Pamiętać należy, że pomimo braku wymagań szczepienia w wielu krajach, aby zatroszczyć się o własne zdrowie, ważnym jest rozważenie szczepienia zalecanego. Do krajów, w których nie są wymagane zaświadczenia o szczepieniach, ale zaleca się wykonanie niektórych szczepień, należą przykładowo: Afganistan (m.in. przeciwko polio), Argentyna (m.in. przeciwko żółtej febrze), Azerbejdżan (m.in. przeciwko błonicy), Arabia Saudyjska (m.in. przeciwko zapaleniu opon mózgowych), Chile (m.in. przeciwko durowi brzusznemu, błonicy z tężcem, wściekliźnie oraz żółtaczce typu A i B), Dominika (m.in. przeciwko żółtej febrze, żółtaczce i durowi brzusznemu), Dominikana (m.in. przeciwko żółtej febrze, tężcowi, dyfterytowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, zapaleniu opon mózgowych typu A i Coraz durowi brzusznemu), Dżibuti (m.in. przeciwko żółtej febrze, żółtaczce A i B, durowi brzusznemu, tężcowi, polio i zapaleniu opon mózgowych), Ekwador (m.in. przeciwko błonicy), Erytrea (m.in. przeciwko żółtaczce typu A i B, tężcowi, tyfusowi i febrze), Estonia (przeciwko odkleszczowemu zapaleniu opon mózgowych), Etiopia (m.in. przeciw żółtej febrze, żółtaczce typu A i B, tężcowi, durowi brzusznemu i zapaleniu opon mózgowych), Fidżi (m.in. przeciwko febrze i dendze), Gambia (m.in. przeciwko żółtej febrze), Grenada (m.in. przeciwko żółtej febrze, żółtaczce i durowi brzusznemu), Haiti (m.in. przeciwko tężcowi, żółtaczce), Indie (m.in. przeciwko żółtaczce typu A i B oraz tężcowi), Kazachstan (m.in. przeciwko żółtaczce pokarmowej typu A i wszczepiennej typu B), Kolumbia (m.in. przeciwko żółtej febrze), Komory (m.in. błonica, tężec, krztusiec), Korea Północna (m.in. przeciwko szczepienie WZW typu A i B), Kuba (m.in. przeciwko WZW A i B, błonicy, tężcowi, polio, durowi brzusznemu), Liberia (m.in. przeciwko żółtej febrze, żółtaczce), Libia (m.in. przeciwko błonicy, tężcowi, polio, tyfusowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B), Mauretania (m.in. przeciwko żółtaczce typu A), Mongolia (m.in. przeciwko żółtaczce typu A i B, wściekliźnie oraz tyfusowi), Mołdawia (m.in. przeciwko żółtaczce), Nauru (m.in. przeciwko żółtaczce typu A i tyfusowi), Nepal (m.in. przeciwko żółtaczce typu A i B oraz tężcowi), Pakistan (m.in. przeciwko wściekliźnie, żółtaczce A/B, tyfusowi i wirusowi polio), Papua Nowa Gwinea (m.in. przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi), Peru (m.in. przeciwko febrze), Rosja (przeciwko dyfterytowi, tężcowi, gruźlicy, żółtaczce typu A i B oraz chorobom wywołanym przez ukąszenia kleszczy), RPA (m.in przeciwko błonicy, tężcowi, durowi brzusznemu), Senegal (przeciwko żółtej febrze), Sri Lanka (przeciwko żółtaczce typu A i B oraz tężcowi), Surinam (przeciwko żółtej febrze i żółtaczce oraz profilaktyka przeciw malarii i dengue), Syria (przeciwko WZW A i B, żółtej febrze), Tadżykistan (m.in przeciwko tężcowi, durowi brzusznemu), Tajwan (m.in. przeciwko MMR – odra, świnka, różyczka, oraz WZW typu A i B), Timor Wschodni (m.in przeciwko durowi brzusznemu, błonicy, tężcowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, MMR – odra/nagminne zapalenie przyusznic/różyczka, wściekliźnie oraz japońskiemu zapaleniu mózgu).

Podsumowanie

Na podstawie powyższych informacji za prawdę uznać należy stwierdzenie Błażeja Spychalskiego, że podróżując do niektórych krajów, należy okazać odpowiednie potwierdzenie wykonanego szczepienia. Podkreślić należy, że Błażej Spychalski nazywa Międzynarodową Książeczkę Szczepień – w dużym uproszczeniu – książeczką sanepidu. Pomimo nieprecyzyjnego wskazania dokumentu poświadczającego szczepienie, wypowiedź należy uznać za prawdziwą.