Ten tekst jest częścią serii poświęconej faktoidom, czyli anegdotkom, które lubimy przekazywać, zwłaszcza w charakterze „naukowych” ciekawostek. Raz powielone, stają się prawie nieśmiertelne. Dlaczego? Ponieważ mają fantastyczny potencjał społeczny: miło jest rzucić w towarzystwie jakąś mądrą, intrygującą tezą.

Dziś poświęcimy uwagę faktoidowi dotyczącemu zdrowotnej „mocy” rosołu.

Infekcje układu oddechowego występują nie tylko jesienią i zimą

Przeziębienie, grypa i w ogóle infekcje układu oddechowego kojarzą się raczej z jesienią czy zimą niż z wiosną. I rzeczywiście, wiele chorób związanych z systemem respiracyjnym występuje wtedy z dużym nasileniem. A jednak w kwietniu również potrafią dać o sobie znać.

Szczyt zachorowań może wykazywać pewną zmienność czasową i geograficzną: np. Sanepid (Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna) w Krakowie podaje, że zachorowania występują przede wszystkim od października do kwietnia. Wygląda więc na to, że „tematy infekcyjne” są aktualne w zasadzie przez cały rok, ewentualnie z mniejszym nasileniem w czasie lata.

To nas prowadzi do konkluzji, że w zasadzie o każdej porze roku warto mieć w zanadrzu jakieś skuteczne metody łagodzenia infekcji dróg oddechowych. Najskuteczniejsza jest tu profilaktyka, czyli szczepienia, ale one nie zabezpieczają niestety przed wszystkimi schorzeniami – np. przed wieloma rodzajami tzw. przeziębienia.

Dlatego wiele osób sięga po domowe sposoby leczenia. Na pierwszy plan wysuwa się tutaj własnoręcznie przyrządzony rosół. Tylko czy ta zupa faktycznie wspomaga terapię przeziębienia lub skraca czas jego trwania?

Popijanie gorącej zupy może pomóc udrożnić nos. Na krótko

Prof. Merlin Thomas, lekarz i specjalista medycyny prewencyjnej z australijskiego Monash University, tak komentuje wyniki jednego z badań oceniających wpływ picia rosołu na nasilenie objawów przeziębienia:

Wygląda więc na to, że picie gorącego bulionu może przyspieszyć opróżnianie nosa. Należy jednak uważać z tym wnioskiem, ponieważ dane te mają wiele ograniczeń. Po pierwsze, samo badanie jest stare – pochodzi z 1978 roku. Po drugie, badano w nim osoby, które były klinicznie zdrowe, więc trudno ocenić, czy rosół tak samo wpłynąłby na osoby z objawami przeziębienia.

Bulion spowalnia białe krwinki, ale w badaniu in vitro

W przeszłości przeprowadzano również badania, które podchodziły do sprawy rosołu nieco bardziej szczegółowo. Analizowały więc nie tyle korelację pomiędzy spożyciem tej zupy a objawami, ile wpływ składników bulionu na konkretne reakcje immunologiczne. Dokładniej – na ruchliwość (chemotaksję) neutrofili, czyli białych krwinek (inaczej: leukocytów) uczestniczących w odporności nieswoistej.

Eksperyment, który tu przeprowadzono, wykazał, że pod wpływem bulionu z kurczaka białe krwinki przemieszczają się wolniej niż bez niego. To oznacza, że ich chemotaksja jest osłabiona. Jak komentuje jeden z autorów tego badania, dr Stephen Rennard pracujący na University of Nebraska Medical Center:

Rosół wpływa na leukocyty… ale nie mamy pewności, czy korzystnie

Co oznacza taka wypowiedź autora wspomnianego badania? To, że tak naprawdę nie wiemy, czy hamowanie ruchliwości neutrofili pod wpływem rosołu jest zjawiskiem pozytywnym, czy negatywnym, jeśli chodzi o przebieg przeziębienia.

Poza tym, jak już wspomnieliśmy, dane dotyczące tego, co się dzieje w szalce laboratoryjnej, niekoniecznie przekładają się na reakcje w żywym organizmie. W końcu w metodzie in vitro neutrofile „pływały” bezpośrednio w bulionie, a w ciele człowieka rosół trafiłby do żołądka, a nie bezpośrednio do krwi, gdzie znajduje się większość neutrofili.

Rosół ma dobrą wartość odżywczą, ale istnieje wiele pokarmów o podobnym składzie

Jest jeszcze jeden aspekt spożywania rosołu, o którym nie należy zapominać – mianowicie jego wartość odżywcza. Jak zauważa wspominany już prof. Merlin Thomas:

Wygląda więc na to, że dowody medyczne, które miałyby potwierdzić skuteczność kliniczną rosołu w leczeniu przeziębienia czy skracaniu czasu jego trwania, nie są rozstrzygające. W tej kwestii trzeba więc poczekać na więcej badań.

Jednocześnie dane naukowe nie przekreślają definitywnie prozdrowotnej wartości rosołu i jego ewentualnego korzystnego wpływu na przebieg łagodnych infekcji układu oddechowego.