W Polsce dysproporcje są mniejsze, choć wypadamy gorzej od państw Europy Zachodniej. Zaskakujący może być fakt, że połowa Polaków posiada większy dług niż majątek. 

Nierówności majątkowe są duże, a dysproporcje majątkowe jeszcze większe

Przeciętny człowiek na świecie zarabia 16,7 tys. euro rocznie, a jego przeciętny majątek wynosi blisko 73 tys. euro. Są to jednak jedynie wartości uśrednione, które znacząco różnią się zarówno w obrębie państw, jak i pomiędzy poszczególnymi krajami.

Szacunki ekonomistów z World Inequality Lab wskazują, że 10 proc. najbogatszych osób na świecie dysponuje 52 proc. światowego dochodu. Z kolei na biedniejszą połowę światowej populacji przypada jedynie 8,5 proc. globalnego dochodu.

We wspomnianych 10 proc. najbogatszych przeciętne zarobki oscylują na kwotę 87,2 tys. euro w skali roku, podczas gdy osoba z uboższej połowy światowego rozkładu dochodów średnio zarabia 2,8 tys. rocznie.

Średni majątek osoby z mniej zamożnej połowy światowej populacji wynosi 2,9 tys. euro. Z kolei wśród najbogatszych 10 proc. jest to ponad 550 tys. euro.

Największe nierówności? Region MENA oraz Ameryka Łacińska

Europa jest regionem, który charakteryzuje się najmniejszymi nierównościami dochodowymi w skali świata. Na 10 proc. najbardziej zamożnych Europejczyków przypada 36 proc. dochodu.

Po drugiej stronie bieguna znajdują się państwa Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (region MENA) – górne 10 proc. dysponuje tam 58 proc. dochodu. W Azji 10 proc. najbogatszych osiąga 43 proc. dochodu, a w Ameryce Łacińskiej – 55 proc.

Źródło: World Inequality Report 2022. Kolor niebieski – dolne 50 proc. populacji, kolor zielony – środkowe 40 proc., kolor czerwony – górne 10 proc.

Natomiast patrząc na nierówności majątkowe, Europa również charakteryzuje się najmniejszymi nierównościami, choć ich skala jest procentowo większa. Górne 10 proc. posiada 58 proc. majątku. Z kolei w Ameryce Łacińskiej, w której dysproporcje są największe, najbogatsi kontrolują 77 proc. majątku.

Źródło: World Inequality Report 2022. Kolor niebieski – dolne 50 proc. populacji, kolor zielony – środkowe 40 proc., kolor czerwony – górne 10 proc.

Nierówności między państwami zmalały. Różnice narastają w obrębie państw

Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad nierówności dochodowe między państwami uległy zmniejszeniu. Różnica między górnymi 10 proc. a biedniejszą połową świata spadła z 50 razy do mniej niż 40 razy.

W tym samym czasie doszło do zwiększenia nierówności wewnątrz państw. Według obliczeń różnica między średnimi dochodami górnych 10 proc. i dolnych 50 proc. w poszczególnych krajach zwiększyła się niemal dwukrotnie – z 8,5 razy do blisko 15 razy.

Źródło: World Inequality Report 2022. Kolor czerwony – różnice wewnątrz państw, kolor niebieski – różnice pomiędzy państwami

Kobiety otrzymują 1⁄3 dochodu z pracy

Z danych wynika, że obecnie mężczyźni otrzymują 65 proc. dochodów z pracy. Z kolei na kobiety przypada pozostałe 35 proc. To i tak lepszy wynik niż w roku 1990, gdy udział kobiet w dochodach wynosił 30 proc.

Udział kobiet w dochodach jest największy w byłych państwach bloku wschodniego (od 38 do 43 proc., w Polsce 40 proc.). Stosunkowo nieźle wypada także Europa Zachodnia, gdzie średni udział kobiet w dochodach szacuje się na 39 proc. Nieznacznie słabszy wynik przypada na Amerykę Północną i Australię.

Źródło: World Inequality Report 2022

W Ameryce Południowej średnia odpowiada wynikowi światowemu. Gorzej sytuacja kobiet wygląda w Afryce Subsaharyjskiej (28 proc. udziału w dochodach), Azji (27 proc.) oraz regionie MENA (15 proc.).

Nierówności dochodowe narastają w Polsce

Po upadku komunizmu w Polsce można zaobserwować spektakularny wzrost nierówności. Jeszcze w roku 1990 mniej zamożne 50 proc. polskiego społeczeństwa odpowiadało za 28 proc. dochodu. 

Nierówności dochodowe w Polsce są stosunkowo wysokie jak na państwo europejskie. Górne 10 proc. zarabia ok. 10 razy więcej (średnio 260 tys. zł rocznie) w stosunku do biedniejszej połowy (średnio 26,8 tys. rocznie).

Autorzy badania podkreślają, że podobny wzrost nierówności dochodowych miał miejsce również w innych państwach bloku wschodniego, które zanotowały wzrost nierówności na skutek liberalizacji i polityki prywatyzacyjnej. Rozwiązania te faworyzują przede wszystkim grupy zamożne.

Dysproporcje majątkowe są jeszcze większe

Majątek 10 proc. najbogatszych Polaków to ponad 791 tys. zł. Natomiast na środkowe 40 proc. przypada 124 tys. zł. Tym samym 1⁄10 najbogatszych Polaków odpowiada za 62 proc. majątku, podczas gdy środkowe 40 proc. osób kontroluje 39 proc. majątku.

Co więcej, majątek 50 proc. mniej zamożnej części społeczeństwa jest ujemny (-1 proc. łącznego majątku Polaków), co oznacza, że grupa ta ma więcej długów niż majątku.

Działanie w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej” realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.