Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Zdrowie 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
6 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
6 min czytania
Karagen dodawany do śmietany powoduje raka? Sprawdzamy, co mówi nauka
W mediach społecznościowych opublikowano film, w którym stwierdzono, że karagen zawarty w śmietanie rzekomo wywołuje nowotwory złośliwe. Wyjaśniamy, jaka jest prawda.
W mediach społecznościowych opublikowano film, w którym stwierdzono, że karagen zawarty w śmietanie rzekomo wywołuje nowotwory złośliwe. Wyjaśniamy, jaka jest prawda.
Analiza w pigułce
- Karagen to naturalny dodatek do żywności, który jest pozyskiwany z czerwonych wodorostów. Pełni funkcję zagęszczacza, stabilizatora i emulgatora. Oznacza to, że jest dodawany do produktów spożywczych, bo pomaga w zachowaniu ich odpowiedniej konsystencji oraz zapobiega rozwarstwianiu się składników. Na Facebooku pojawiła się informacja, według której karagen zawarty w śmietanie ma powodować owrzodzenia i nowotwory złośliwe.
- W 2018 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wydał opinię dotyczącą bezpieczeństwa spożywania karagenu (E407) jako dodatku do żywności. Karagen natywny jest bezpieczny w ilościach stosowanych w przemyśle spożywczym i nie ma dowodów na to, że jest szkodliwy lub powoduje raka. Istnieje taki rodzaj karagenu (poligeenan), który ma właściwości rakotwórcze, jednak nie jest on dopuszczony do użycia w produkcji żywności. Nadal są prowadzone badania tej substancji pod kątem bezpieczeństwa.
Od lat odróżniamy fałsz od prawdy. Pomóż nam działać dalej: przekaż 1,5% podatku Demagogowi! Wpisz w PIT: KRS 0000615583
Fałszywe informacje na temat zdrowia i odżywiania to częste zjawisko. Regularnie weryfikujemy takie przekazy na łamach Demagoga (1, 2, 3). Zagadnienia związane z bezpieczeństwem żywności wywołują silne emocje, dlatego są często wykorzystywane do tworzenia nieprawdziwych treści.
Niedawno na facebookowym profilu Ogólnopolski Kanał Informacyjny opublikowano krótki filmik, w którym pokazano skład śmietany, zawierającej omawiany karagen. W nagraniu słyszymy: „Zrobiłam screena z Wikipedii. Karagen powoduje owrzodzenia i nowotwory złośliwe” [czas nagrania 00:07].
Źródło: Facebook.com
Materiał zyskał sporą popularność: polubiono go 374 razy, skomentowano ponad 100 razy i udostępniono ponad 300 razy.
Czym jest karagen i gdzie można go znaleźć?
Karagen jest powszechnie stosowanym dodatkiem do żywności. Ma naturalne pochodzenie — otrzymuje się go ze ścian komórkowych czerwonych wodorostów. Jak napisano w czasopiśmie Polskiego Towarzystwa Technologów Żywności (PTTŻ) „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość”:
„Hydrokoloidy stanowią ważną grupę dodatków do żywności. Są to naturalne polimery, najczęściej polisacharydy o dużej masie cząsteczkowej, które mogą być rozpuszczone lub rozproszone w wodzie, dające efekt zagęszczania i/lub żelowania. […] Jednym z częściej wykorzystywanych w produkcji żywności hydrokoloidów jest karagen”.
Jako składnik stosowany w produkcji żywności pełni funkcję zagęszczacza, stabilizatora, emulgatora i modyfikatora tekstury. Znajdziemy go w wielu produktach, takich jak przetwory mięsne, nabiał i napoje roślinne. Karagen w produktach spożywczych jest jedynie wypełniaczem, co oznacza, że nie wnosi żadnej wartości spożywczej.
Komercyjną produkcję karagenu rozpoczęto w 1937 roku. Stosowano go niemal wyłącznie w przemyśle amerykańskim – aż do lat pięćdziesiątych, kiedy zaczęto go wprowadzać na szeroką skalę w krajach europejskich.
Czy karagen jest rakotwórczy? To zależy od jego rodzaju
W materiale wideo słyszymy: „zrobiłam screena z Wikipedii. Karagen powoduje owrzodzenia i nowotwory złośliwe […] Czytajmy składy”. W filmie możemy zobaczyć zrzut ekranu z krótką informacją pozyskaną ze strony internetowej Centrum Medycznego VIMED. Jak można było przeczytać – karagen rzekomo powoduje u ludzi nowotwory złośliwe oraz owrzodzenia. Problem w tym, że jest to informacja niepełna, a w pełnej wersji artykułu wyjaśniono dokładniej podaną kwestię.
Po zapoznaniu się z pełną treścią publikacji na stronie VIMED dowiadujemy się, że w produktach spożywczych stosuje się karagen natywny, czyli nieszkodliwy (str. 81). Ten rodzaj karagenu to hydrokoloid izolowany z różnorodnych czerwonych alg (wodorostów). W tekście powoływało się na Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (IARC). Jedno z badań przeprowadzonych przez tę organizację opisywało skutki podawania tej substancji. Karagen natywny (niezdegradowany) był testowany na szczurach, świnkach morskich i chomikach.
Na podstawie uzyskanych wyników IARC stwierdził, że wodorosty, z których pozyskuje się karagen, nie wzbudziły obaw pod względem genotoksyczności. To oznacza, że ta substancja nie uszkadza materiału genetycznego, a w związku z tym – nie powoduje reakcji nowotworowych.
Karagen zdegradowany może być szkodliwy, ale nie jest dodawany do żywności
Drugą formą jest karagen zdegradowany (poligeenan), który może powstawać w wyniku kwaśnej hydrolizy (np. w warunkach laboratoryjnych). To ten rodzaj karagenu jest łączony z ryzykiem stanów zapalnych jelit i powstawania nowotworów. W badaniach opisano również eksperyment, w ramach którego podawano tę substancję małpom – w wodzie pitnej. Analiza wyników badań wykazała zmiany histopatologiczne w okrężnicach.
Natomiast w przytaczanym powyżej raporcie IARC (str. 88) możemy przeczytać o eksperymencie z udziałem karagenu zdegradowanego przeprowadzonym na ludziach. Badanie polegało na podawaniu sześciu pacjentom cierpiącym na nowotwór złośliwy jelita grubego 5 gram karagenu w stanie zdegradowanym przez 10 dni, zanim wykonano zabieg kolektomii. Próbki jelita grubego pobrane podczas operacji nie wykazywały oznak owrzodzenia. Podanego karagenu nie wykryto również za pomocą badania histochemicznego lub analitycznego. Należy podkreślić, że poligeenan nie jest dopuszczony do stosowania w żywności przeznaczonej dla ludzi.
Organizacje są zgodne — karagen natywny w ilościach występujących w żywności nie jest szkodliwy
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) umieściła karagen (E407) na liście GRAS, co oznacza, że uznano go za substancję, która nie zagraża zdrowiu. Lista GRAS (Generally Recognized As Safe) to wykaz substancji dodawanych do żywności, które eksperci FDA ocenili jako bezpieczne na podstawie badań naukowych. Umieszczenie karagenu na tej liście oznacza, że FDA nie widzi przeciwwskazań do jego stosowania w produktach spożywczych – o ile jest on wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem i w odpowiednich ilościach.
Z perspektywy krajów europejskich najważniejsze są jednak wnioski płynące z raportów Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). W 2018 roku EFSA wydał raport na temat bezpieczeństwa karagenu (E407) jako dodatku do żywności. Na podstawie dostępnych danych naukowych sformułowano wniosek, że karagen natywny nie wywołuje negatywnych skutków ubocznych i nie jest rakotwórczy ani genotoksyczny (str. 91–92). Jak czytamy w raporcie EFSA:
„Karagen (E 407) i przetworzone wodorosty Eucheuma (E 407a) są dopuszczone jako dodatki do żywności w Unii Europejskiej (UE) zgodnie z załącznikiem II i załącznikiem III do rozporządzenia (WE) nr 1333/2008 w sprawie dodatków do żywności […]. W UE te dwa dodatki do żywności były przy różnych okazjach oceniane przez Komitet Naukowy ds. Żywności (SCF) i Wspólny Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności (JECFA). SCF (1978) zatwierdził dopuszczalne dzienne spożycie karagenu w wysokości 0–75 mg/kg masy ciała”.
Przekaż nam 1,5% podatku!
Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
