FAKE NEWS W PIGUŁCE

„Ukropol staje się faktem” – czytamy w udostępnionym 12 maja 2023 roku na Facebooku poście, do którego dołączono krótki film z wypowiedzią Jakuba Kumocha, który w latach 2021–2023 pełnił funkcję szefa Biura Polityki Międzynarodowej w Kancelarii Prezydenta Andrzeja Dudy. We wpisie czytamy także:  „Łukasz [prawdopodobnie chodzi o Jakuba – przyp. Demagog] Kumoch […] z rozbrajającą szczerością informuje o ciągłych postępach w połączeniu/integracji dwóch Państw, czyt. LIKWIDACJI Polski. Decyzje już zapadły […]”.

Źródło: Facebook.com

Materiał wideo z wypowiedzią Jakuba Kumocha pojawił się także na innym profilu, z adnotacją: „Ukropolin staje się faktem”. Film był też dostępny na Twitterze.

Niektórzy internauci uwierzyli, że były doradca prezydenta potwierdził plan powstania Ukropolu, czyli połączenia Polski i Ukrainy. „Ten człowiek za zdradę powinien być sądzony i stracony” – czytamy w komentarzu pod filmem opublikowanym na Facebooku. W innym komentarzu napisano: „Chłopie co ty mówisz Polska jest polską czy Polacy nic nie mają do powiedzenia referendum prosimy […] świat do góry nogami się przewraca czego nasze młode pokolenie się nie budzi nie wiedzą co ich czeka”.

Podobne głosy można znaleźć na Twitterze: „[…] nie potrafili zbudować silnego państwa sami. To próbują pójść na skróty. Może przyłączmy się do USA to pójdzie to jeszcze szybciej. Chcą się łączyć prawie z ostatnim państwem jeśli chodzi o brak prawa, gdzie panuje łapówkarstwo, gdzie rządzą oligarchowie itd”.

Ukropol, czyli narracja antyukraińskiej propagandy

Doniesienia o planach stworzenia Ukropolu to popularna teoria spiskowa, według której Polacy stracą władzę w Polsce na rzecz Ukraińców. W niektórych wariantach tej teorii (jak w przypadku opisywanego posta) proces ma poprzedzić połączenie Ukrainy i Polski, w wyniku czego Polacy staliby się obywatelami drugiej kategorii.

Opisywana narracja to element antyukraińskiej propagandy, której celem jest wywołanie strachu u obywateli Polski przed wspieraniem Ukraińców i Ukrainy zaatakowanej przez Moskwę.

Jakub Kumoch brał udział w konferencji „Polsko-ukraiński tandem” dotyczącej relacji polsko-ukraińskich

Za pomocą funkcji wyszukania obrazem można potwierdzić, że mężczyzna widoczny na nagraniu to Jakub Kumoch. To politolog i orientalista, który od 14 lipca 2021 roku do 12 stycznia 2023 roku pełnił funkcję sekretarza stanu i szefa Biura Polityki Międzynarodowej w kancelarii Prezydenta RP,

Wykorzystane w poście nagranie pochodzi z relacji opublikowanej 4 maja 2023 roku na profilu Układ otwarty – Igor Janke (czas nagrania 15:25), z konferencji „Polsko-ukraiński tandem”. Wydarzenie zorganizowane przez Centrum Mieroszewskiego i Radę Polityki Zagranicznej Ukrainian PRISM miało miejsce 6 marca 2023 roku w Kijowie. Uczestniczyli w nim eksperci z Polski i Ukrainy, a Jakub Kumoch występował podczas konferencji jako „były szef Biura Polityki Międzynarodowej w Kancelarii Prezydenta RP (2021-2023)”. Trudno zatem jego wypowiedź traktować jako oficjalne stanowisko polskich władz.

Jakub Kumoch nie mówi ani słowa o Ukropolu

Co naprawdę słyszymy w nagraniu dołączonym do posta? Wbrew twierdzeniom internautów (1, 2, 3) w materiałach wideo (1, 2) nie pada nawet sugestia, że zapadły już decyzje w sprawie „połączenia dwóch państw”. Jakub Kumoch mówi o potrzebie zintensyfikowanej współpracy militarnej, gospodarczej czy naukowej między Polską i Ukrainą. Jej celem ma być wspólne przeciwstawienie się imperialnym zapędom Rosji. 

W żadnym momencie oryginalnego nagrania nie ma słowa o połączeniu Ukrainy i Polski, a Kumoch mówi o bloku dwóch współpracujących ze sobą państw: „pamiętam jak kiedyś (…) padło takie zdanie, bodajże prezydenta Zełeńskiego – my chcemy mieć potężną armię, wy też chcecie mieć potężną armię; razem możemy mieć wieleset tysięcy żołnierzy stale pod bronią – czy taki blok Rosja odważy się zaatakować? Nie odważy się zaatakować” (czas nagrania 15:36).

Relacje polsko-ukraińskie na wzór relacji między Niemcami i Francją

Wypowiedź byłego doradcy prezydenta została tak zmanipulowana, aby stać się pożywką dla zwolenników popularnej teorii spiskowej. Kiedy na Twitterze udostępnił ją publicysta Łukasz Warzecha, zareagował Igor Janke: „Łukasz, ten cytat poniżej jest manipulacją, bo wyjęty z kontekstu. Kumoch nie mówił o wspólnej armii. To nieprawda. Wspominam o tym, bo to cytata z mojego programu”.

Igor Janke ma rację. Wystarczy porównać fragment oryginalnej wypowiedzi w materiale przygotowanym przez Igora Janke z materiałem wideo dołączonym do posta. Wtedy zauważymy, że w tym drugim zabrakło następującego sformułowania: „traktakt (o współpracy polsko-ukraińskiej – przyp. Demagog) powinien być wzorowany na traktacie elizejskim między Francją i Niemcami” (czas nagrania 17:18). 

Traktat elizejski to dokument podpisany 60 lat temu, który określa wzajemny stosunek tych sąsiednich krajów. Fakt jego podpisania – wbrew sugestiom z posta – nie doprowadził do połączenia Francji i Niemiec w jeden kraj. Podobnie jak utworzenie Grupy Wyszehradzkiej nie sprawiło, że Polska, Czechy, Słowacja i Węgry straciły niepodległość na rzecz superpaństwa powstałego z tych czterech krajów.

Nieprawdziwa informacja przyczyniła się do powstania antyukraińskich wpisów w sieci

Zmanipulowane nagranie, któremu nadano sens – nieobecny w samym wideo, przyczyniło się do wysypu antyukraińskich komentarzy. Jeden z internautów napisał: „Nigdy kurwa!! WOLYN PAMIETAMY!!!!ukraincy maja klekac przed Lachem”. W innym komentarzu czytamy: „ŻADNYCH TRAKTATÓW Z POTOMKAMI I WYZNAWCAMI BANDERY!!! (…)”.

A inny internauta w komentarzu pod postem umieścił grafikę przedstawiającą Polaka wyrzucającego Ukraińca z Polski.

Źródło: Facebook.com