Kontekst jest jednym z najważniejszych aspektów, które powinniśmy uwzględnić, jeśli zastanawiamy się, czy dana wypowiedź bądź informacja jest wiarygodna. Manipulacją kontekstem nazwiemy więc pominięcie lub zniekształcenie oryginalnej daty, miejsca czy okoliczności powstania danego przekazu, które może prowadzić do wprowadzenia w błąd odbiorców.

Informacje krążą często pomiędzy Facebookiem i Twitterem. Tak stało się również w przypadku zdjęcia opublikowanego 4 lutego na Twitterze, które zostało dzień później udostępnione na Facebooku. Profil BartekFilozof opisał je: „Studniówka w Baranowiczach na Białorusi. Za: twitter”.

Źródło: www.facebook.com

Post polubiło ponad 560 użytkowników. Wśród 55 komentarzy możemy znaleźć wpisy przeciwników restrykcji w Polsce (pisownia oryginalna): „Na Bialorusi niema takich obostrzen jak u nas .Bez maseczek na zewnatrz ,oraz ograniczenia w restauracjach . Czyli tak jak u nas bylo w lato” czy „U nas tez by byly gdyby na ten przyklad rzadzila Konfederacja i nic by nie zamykali”. Pojawiały się również głosy użytkowników, którzy informowali, że zdjęcie nie jest aktualne i zostało wykonane dwa lata temu: „Zdjęcie jest z 2019 roku” czy „To fajnie ze zdjęcie jest z 2019 roku XDD”.

Kiedy fotografia została wykonana?

Aby zweryfikować, skąd pochodzi zdjęcie, możemy skorzystać z odwrotnego wyszukiwania oferowanego przez wyszukiwarki jak Google Image, TinEye czy Yandex. W przypadku tej fotografii nie ukazuje nam się bezpośrednio jej pierwotna lokalizacja. Google informuje nas natomiast, że zdjęcie jest używane na Twitterze. Dzięki temu trafiliśmy na źródło, z którego najprawdopodobniej zdjęcie trafiło na Facebooka. W tweecie ze zdjęciem czytamy:

Studniówka, nie w Polsce oczywiście, ale w Baranowiczach na Białorusi.
Są jeszcze normalne kraje bez Covid szaleństwa pic.twitter.com/PRGUcA93T5

— Piotr Panasiuk (@PanasiukPiotr) February 4, 2021

Wpisując w Google napis, który widzimy w tle fotografii: „Młode pokolenie / czarno-białe pokolenie” i dodając słowa „Białoruś Baranowicze”, znajdziemy publikacje dotyczące wydarzenia, w tym jego fotorelację na stronie znadniemna.pl w artykule „Studniówka »czarno-białego pokolenia« w Baranowiczach (fotoreportaż)”. Zdjęcie zostało wykonane 2 lutego 2019 roku w Społecznej Szkole Polskiej im. Tadeusza Rejtana w Baranowiczach na Białorusi. Jak czytamy w tekście, uczniowie bawili się w czasie studniówki w baranowickim Domu Polskim.

Wrzucenie zdjęcia na Facebooka bez informacji, że pochodzi ono z 2019 roku, czyli czasów, gdy nie było obostrzeń związanych z COVID-19, jest manipulacją. Przeglądając komentarze, widzimy, że niektórzy użytkownicy zostali wprowadzeni w błąd i uznali, że na Białorusi nie ma obostrzeń.

Tegoroczni maturzyści, którzy mieli mieć studniówki w styczniu/lutym 2021 roku, niestety nie mogli w nich uczestniczyć ze względu na sytuację związaną z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. Dyrektor I Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie Jacek Kaczor w rozmowie z „Gazetą Krakowską” wytłumaczył, jak wygląda obecnie sytuacja związana z balami studniówkowymi: