Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Zdrowie 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
3 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
3 min czytania
Zełenski kupił kopalnię w RPA? To sfabrykowany materiał
Trudno nadążyć za doniesieniami o zakupach Wołodymyra Zełenskiego. Hotele z kasynami, drogie posiadłości znanych ludzi (m.in. Stinga i Hitlera), a teraz – kopalnia w Republice Południowej Afryki. Żadna z tych informacji nie jest prawdziwa.
Trudno nadążyć za doniesieniami o zakupach Wołodymyra Zełenskiego. Hotele z kasynami, drogie posiadłości znanych ludzi (m.in. Stinga i Hitlera), a teraz – kopalnia w Republice Południowej Afryki. Żadna z tych informacji nie jest prawdziwa.
Analiza w pigułce
- Na Facebooku na kilku kontach (1, 2, 3) pojawiła się informacja, że Wołodymyr Zełenski kupił 51 proc. akcji w Northam Platinum LTD. Firma ma się zajmować wydobyciem platyny w Republice Południowej Afryki. Wiadomość miała się pojawić na południowoafrykańskim kanale telewizyjnym SABC News.
- Przedstawiciele firmy zdementowali informację o zakupie akcji przez prezydenta Ukrainy.
- W internetowym serwisie informacyjnym SABC News nie znajdziemy artykułu czy nagrania o takiej transakcji. Redakcja opublikowała na swoim profilu na X wpis, w którym oświadczyła, że to spreparowany materiał.
Od lat odróżniamy fałsz od prawdy. Pomóż nam działać dalej: przekaż 1,5% podatku Demagogowi! Wpisz w PIT: KRS 0000615583
Już od początku pełnoskalowej inwazji na Ukrainę pojawiały się plotki o kolejnych inwestycjach Wołodymyra Zełenskiego lub jego rodziny. Według ostatnich doniesień (1, 2, 3) prezydent Ukrainy miał kupić kontrolny pakiet akcji (zapewniając mu większość udziałów, 51 proc.) w południowoafrykańskiej firmie wydobywczej, Northam Platinum LTD.
Jak możemy przeczytać w jednym z postów: „Zełenski kupił firmę wydobywczą platyny w RPA za 1,6 miliarda dolarów”. Informację miał podać południowoafrykański nadawca publiczny, SABC News.
Źródło: Facebook.com, 4.04.2025
W niektórych postach napisano: „Pieniądze europejskich podatników dobrze wykorzystane!”. W innym materiale wspomniano o „pieniądzach amerykańskich podatników”.
Źródło: Facebook.com, 5.04.2025
Zełenski kupił pakiet kontrolny? Firma to zdementowała
Na stronie internetowej firmy Northam Platinum Holdings Limited, na której możemy znaleźć informacje o inwestorach, dostępne dane odpowiadają stanowi na 30 czerwca 2024 roku. W aktualnościach nie ma informacji o przejęciu ponad połowy akcji przez inne podmioty.
Redakcje fact-checkingowe PolitiFact i Lead Stories skontaktowały się z przedstawicielami firmy. Zdementowali oni informację o zakupie akcji przez prezydenta Ukrainy.
Według redakcji StopFake informacje te pojawiły się w internecie w kwietniu 2025 roku. Kontekstem może być przyszła wizyta Zełenskiego w Republice Południowej Afryki. Początkowo planowana na 10 kwietnia 2025 roku, ma się odbyć 24 kwietnia.
Informację podał nadawca publiczny z RPA? W ich serwisie nie ma takiego nagłówka
W kilku postach napisano, że informacja o zakupie udziałów przez Zełenskiego podała południowoafrykańska telewizyjna stacja publiczna SABC News (1, 2, 3, 4).
W serwisie informacyjnym SABC News nie znajdziemy takiego artykułu. Co więcej, redakcja zdementowała te doniesienia na swoim profilu na X.
SABC News distances itself from the publication and distribution of fake news. pic.twitter.com/V25pr7xPF8
— SABC News (@SABCNews) April 4, 2025
Redakcja Lead Stories przeprowadziła analizę nagrania przy wykorzystaniu dwóch narzędzi: DeepFake-o-Meter i Hiya. Obie wskazały, że dźwięk mógł być wygenerowany przy pomocy sztucznej inteligencji.
W przeszłości analizowaliśmy wiele przykładów zmanipulowanych treści, które wykorzystywały wizerunek znanych osób, loga marek czy redakcji, podszywając się pod nie. Dlatego warto sprawdzić, czy informacja pojawiła się w oficjalnych kanałach komunikacji (strony internetowe, profile w mediach społecznościowych).
Przekaż nam 1,5% podatku!
Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
