Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej, Dyrektywa 2002/53/WE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie wspólnego katalogu odmian gatunków roślin rolniczych, w żadnym kraju członkowskim nie można wprowadzić całkowitego zakazu uprawy roślin genetycznie modyfikowanych

Najnowsze badania dotyczące akceptacji żywności modyfikowanej genetycznie przez opinię publiczną w Polsce pochodzą z 2012 i 2013 r.

W styczniu 2012 r. Centrum Nauki Kopernik wydał raport z badań “Polacy wobec GMO”. Celem badania było poznanie postaw Polaków wobec stosowania w rolnictwie i przemyśle organizmów modyfikowanych genetycznie. Postawy te badane były poprzez zbadanie stosunku do zagrożeń i korzyści wynikających z GMO.

W przypadku percepcji zagrożeń, respondenci najczęściej twierdzili, że wprowadzenie GMO do hodowli służy tylko i wyłącznie interesom firm produkujących te organizmy oraz że żywność produkowana na bazie GMO ma niekorzystny wpływ na zdrowie. Natomiast za największe korzyści płynące z GMO respondenci wskazywali możliwość stworzenia odmiany roślin wydajniejszych i poprawę parametrów spożywczych (smak i zapach) oraz możliwość uzyskania nowych substancji, np. leków. Ankietowani nie wykluczali ani potencjalnych zagrożeń, ani korzyści. Natomiast w przypadku większości pytań odpowiedzi neutralne stanowiły oceny neutralne (“ani się zgadzam, ani się nie zgadzam”). Autorzy raportu za przyczynę tego uważają brak szczegółowej wiedzy na temat GMO i dystansowanie się do tematu.

Większość ankietowanych deklaruje, że użyłaby leku na bazie GMO w celu ratowania własnego życia; ponad 1/4 użyłaby go w celu poprawy jakości życia; a mniej niż 1/5 osób jako suplement diety.

Większość ankietowanych akceptuje fakt rozwoju technologii GMO w obszarze produkcji leków i nowych terapii. Natomiast większość ankietowanych jest przeciwna modyfikowaniu genetycznym zwierząt, a w przypadku modyfikacji genetycznej roślin głosy za minimalnie przeważają nad głosami przeciw.

1/3 respondentów opowiedziała się za ostrożną opcją wprowadzania GMO dopiero po wieloletnich badaniach, wykluczających zagrożenia. 1/4 badanych jest zdecydowanie przeciwna doświadczeniom w zakresie GMO i wprowadzaniu go do powszechnego użytku. Niewiele mniej pozwoliłoby na doświadczenia w kontrolowanych warunkach. Co setny badany zgadza się na wprowadzenie GMO bez żadnych specjalnych badań.

We wnioskach autorzy badań podkreślają przede wszystkim niski poziom wiedzy badanych o GMO. Uważają, że postawa respondentów jest ambiwalentna – postrzegają GMO jako źródło zagrożeń, a jednocześnie nie wykluczają istnienia wielu korzyści. Nie można więc określić postawy większości jako jednoznacznie negatywnej lub pozytywnej.

Z kolei w styczniu 2013 r. Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) wydało komunikat z badań “Polacy o bezpieczeństwie żywności i GMO”.

W odpowiedzi na pytanie, czy w Polsce powinno się zakazać uprawy roślin GMO, 42% badanych odpowiedziało “zdecydowanie tak”, a 23% “raczej tak” – w sumie 65% respondentów ma negatywny stosunek. Przeciwko zakazowi jest w sumie 22% badanych (16% “raczej nie”, 6% “zdecydowanie nie”).

Dodatkowo w komunikacie można znaleźć informację, że choć 66% respondentów uznawało GMO za osiągnięcie nauki i ludzkiego rozumu, to wielu jednocześnie uważało, że grozi to pojawieniem się u ludzi nowych chorób i alergii (76%), może spowodować nasilenie występowania różnych chorób (71%) albo niekontrolowanych zmian genetycznych u człowieka (67%). Zdecydowania większość, bo 71%, uważało, że GMO to niebezpieczna ingerencja w przyrodę, a niemal połowa (47%), że to niedopuszczalna ingerencja w porządek ustalony przez Boga. Także 71% badanych dostrzegało ryzyko opanowania rynku przez międzynarodowe koncerny. Ponad połowa (52%) twierdziła, że może dojść do pogłębienia różnic materialnych pomiędzy ludźmi i krajami. Po 41% respondentów było za i przeciw twierdzeniu, że uprawy GMO pozwolą na zlikwidowanie głodu. Tyle samo osób miało nadzieję na niższe ceny żywności, przeciwnego zdania było 38%. Polacy w większości (48%) uważali, że uprawa GMO nie pozwoli skuteczniej ochronić środowiska przed nadmiernych stosowaniem nawozów sztucznych i środków ochrony roślin; odmiennego zdania było 26%.

W odniesieniu z kolei do produktów zawierających GMO, zdecydowana większość ankietowanych (72%) mając możliwość wyboru skłaniała się do zakupu produktu niemodyfikowanego genetycznie i niezawierającego GMO, nawet gdyby był on znacznie droższy od produktu zawierającego GMO. Nieomal połowa (49%) nie miała w tej kwestii żadnych wątpliwości. 

CBOS podkreśla zarazem, że na deklaracje badanych nie miała wpływu ich sytuacja społeczna, w tym sytuacja materialna, a wyłącznie ich przekonania – religijność mierzona częstością praktyk religijnych oraz opinie o wpływie członkostwa Polski w UE na bezpieczeństwo polskiej żywności (możliwość zakupu żywności zawierającej GMO najbardziej zdecydowanie odrzucały osoby przekonane o negatywnym wpływie dostosowania norm unijnych na bezpieczeństwo żywności obecnej na polskim rynku), a także ich przekonania na temat ewentualnych negatywnych skutków uprawy roślin GMO.

CBOS we wnioskach opracowania podkreśla dużą nieufność Polaków do żywności modyfikowanej genetycznie. Stosunek większości respondentów w tym badaniu był negatywny, a wynikać to może ze stosunkowo krótkiej historii stosowania takich modyfikacji, jak i ze znanych z przeszłości negatywnych skutków wykorzystania, np. leków, które miały stanowić przełom dla ludzkości.

Przedstawione powyżej dwa raporty wskazują, że opinie na temat GMO są o wiele mocniej determinowane przez argumenty natury ideologicznej, niż wiedzy naukowej. Polacy często mają ambiwalentny stosunek, obok licznych zagrożeń dostrzegają jednak także korzyści. Należy również zwrócić uwagę, że dostępne badania opinii publicznej na temat GMO pochodzą z roku 2012, a więc już sprzed siedmiu lat. Brak jest źródeł, które mogłyby przedstawić to zagadnienie w ujęciu bardziej aktualnym. Oznacza to, że nie można w sposób jednoznaczny określić bieżącej postawy Polaków wobec żywności modyfikowanej genetycznie. W związku z tym, uznajemy wypowiedź za nieweryfikowalną.