Wypowiedź Gabrieli Morawskiej-Staneckiej oceniamy jako prawdę, ponieważ zgodnie z informacjami zamieszczonymi na oficjalnej stronie internetowej Senatu wszyscy senatorowie Prawa i Sprawiedliwości, którzy brali udział w głosowaniu nad ustawą o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, zagłosowali przeciw jej przyjęciu. Ustawa przeszła w Senacie stosunkiem 51 do 48, jeden senator nie głosował.

Proces legislacyjny ustawy

Ustawa, o której mowa, to ustawa z dnia 30 kwietnia 2020 roku, nowelizująca Kodeks postępowania cywilnego, a także szereg innych ustaw, m.in. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Projekt tej ustawy (potocznie zwany ustawą antyprzemocową) był projektem rządowym, o który zawnioskowało Ministerstwo Sprawiedliwości. Premier Mateusz Morawiecki przedstawił go w Sejmie 11 marca. 

Jak można przeczytać w uzasadnieniu do projektu (s. 29), głównym celem nowelizacji jest wprowadzenie do porządku prawnego narzędzia, które w trybie nieprocesowym nakazuje osobie stosującej przemoc w rodzinie opuszczenie miejsca zamieszkania, tak by ofiary mogły zostać od niej odizolowane. Wnioskodawcy chcą, by przemoc w rodzinie stała się problemem poruszanym na forum całego społeczeństwa, a nie tylko kwestią prywatną, rozwiązywaną wewnątrz rodziny.

Sejm uchwalił ustawę 30 kwietnia. Senat rozpoczął prace 6 maja.

Szczegóły prac w Senacie 

Tuż przed posiedzeniem Senatu odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, Komisji Praw Człowieka oraz Komisji Ustawodawczej. Obecnym na nich reprezentantem rządu był Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Marcin Romanowski. Przedstawił on główne cele i zmiany wprowadzane przez nową ustawę oraz wniósł o skrócenie vacatio legis z 6 do 3 miesięcy.

Swoje uwagi zgłosił senator Jan Filip Libicki z PSL. Pierwsza dotyczyła skrócenia z 3 dni do 24 godzin czasu, jaki sąd ma na potwierdzenie decyzji policji o usunięciu sprawcy przemocy z mieszkania. Druga uwaga mówiła o obecności w czasie takiej interwencji także pracownika socjalnego. W trzeciej senator zauważył, że nie używa się już sformułowania „osoba podejrzana o stosowanie przemocy domowej”, tylko „osoba, która stosuje przemoc”. Żadna z tych uwag nie miała jednak charakteru wniosku formalnego.

Główny Ekspert w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Katarzyna Konieczko w swoim wystąpieniu także zaznaczyła potrzebę skrócenia vacatio legis. Przedstawiła też kilka poprawek o charakterze redakcyjnym, niemających żadnego wpływu na zawartość merytoryczną tekstu ustawy.

Senator Bogdan Borusewicz z PO zadał szereg pytań o doprecyzowanie zapisów ustawy: jak w praktyce będzie wykonywany zapis o „wniosku o opuszczenie wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakaz zbliżania się do mieszkania” oraz jak w ustawie definiowane jest „mieszkanie”, z którego może być usunięty sprawca przemocy. Ponadto, zaapelował o normalny, a nie ekspresowy tryb procedowania

W swoim wystąpieniu senator Jerzy Czerwiński z PiS poruszył cztery kwestie: prosił o stanowisko Policji, na którą nakłada się nowy obowiązek, zapytał o to, dlaczego środek represyjny w postaci usunięcia z mieszkania sprawcy przemocy zapisuje się w prawie cywilnym, a nie karnym, zapytał Policję, w jaki sposób będzie oceniać zasadność używania nowego środka, oraz poruszył kwestię stosowania nowych przepisów w relacji dziecko-rodzic.

Inni przemawiający uczestnicy komisji wnosili o szybkie przyjęcie ustawy bez poprawek, nie zgłaszając żadnych uwag.

Połączone komisje przegłosowały wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek – poparło go 27 członków komisji, wstrzymało się 3, a żaden nie był przeciw. Na sprawozdawcę podczas posiedzenia Izby Wyższej wyznaczono senator Joannę Sekułę.

6 maja, w drugim dniu 10. posiedzenia Senatu odbyła się debata. Senator sprawozdawca Joanna Sekuła, w imieniu połączonych komisji, wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Po oświadczeniu głos zabrał senator PiS Jerzy Czerwiński, dopytując, czy w polskim porządku prawnym istnieje już możliwość zastosowania procedowanego właśnie środka i czy w związku z tym nowelizacja jest zasadna.

W toku procedury zadawania przez senatorów pytań przedstawicielowi rządu wielu z nich zaznaczyło swoje uwagi co do ustawy. Senator PiS Jan Maria Jackowski zapytał o stosunek nowej ustawy do prawa międzynarodowego oraz o kwestie własności nieruchomości, z której sprawca przemocy może być usunięty, i o zapobieganie ewentualnym nadużyciom. Inny senator tego ugrupowania, Rafał Ambrozik, zapytał o możliwość uwzględnienia opinii fundacji Ordo Iuris, mówiącej o wprowadzeniu obowiązku wysłuchania osoby podejrzanej o stosowanie przemocy domowej przed wydaniem jej nakazu opuszczenia mieszkania. Senator Czerwiński ponowił swoje wcześniejsze pytania oraz dopytywał o możliwość obrony przez podejrzanego o przemoc przed nakazem wyrzucenia z domu. Senator Jan Maria Libicki z PSL dopytywał o przyczyny pojawienia się wielu poprawek ze strony przedstawicieli Prawa i Sprawiedliwości. Senatorowie Aleksander Pociej i Magdalena Kochan z PO pytali o poruszaną już wcześniej kwestię skrócenia vacatio legis. Senator niezależny Krzysztof Kwiatkowski pytał o rolę Konwencji Stambulskiej.

W dalszej części odbyła się dyskusja, w której senatorowie przedstawiali swoje stanowiska. Przemawiający po kolei Krzysztof Kwiatkowski, Filip Libicki, Jan Maria Jackowski oraz Kazimierz Michał Ujazdowski z KO poparli przyjęcie ustawy bez poprawek, ale podkreślili potrzebę nowelizacji. Senatorowie Aleksander Szwed z PiS, Rafał Ambrozik, Ryszard Majer z PiS oraz Agnieszka Kołacz-Leszczyńska z PO złożyli swoje przemówienia na piśmie i przedstawili takie samo stanowisko jak poprzednicy.

W związku z wnioskami o charakterze legislacyjnym senatorów Marka Pęka i Marka Martynowskiego odbyło się kolejne połączone posiedzenie komisji. W głosowaniu nad przyjęciem ustawy bez poprawek 19 członków komisji było „za”, 18 „przeciw” i nikt się nie wstrzymał. Wszyscy przemawiający apelowali o jak najszybsze procedowanie nad poprawkami w czasie, gdy ustawa zostanie już przyjęta.

Ustalone przez komisje stanowisko zostało przedstawione na sali plenarnej. Senat głosował nad przyjęciem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw bez poprawek. W głosowaniu tym wzięło udział 99 senatorów: 51 było „za”, 48 „przeciw”, nikt nie wstrzymał się od głosu. Wszyscy senatorowie głosujący „przeciw” należą do Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. 

Gabriela Morawska-Stanecka mówi o 49 senatorach głosujących przeciw ustawie. Podczas tego głosowania nieobecny był 1 senator z Koła Senatorów Niezależnych. Spośród senatorów PiS głosowało 48 i wszyscy byli przeciw. Różnica jednego senatora nie wpływa na ocenę – wypowiedź uznajemy za prawdziwą.