Schröder straci Order Orła Białego?

W zeszły poniedziałek pod przewodnictwem prezydenta Andrzeja Dudy odbyło się spotkanie Kapituły Orderu Orła Białego. W oficjalnej notatce prasowej nie wskazano, co było przedmiotem obrad. Jednak jak przyznał Andrzej Dera w rozmowie z Polskim Radiem, Kapituła rozpatrywała wniosek w sprawie odebrania orderu byłemu kanclerzowi Niemiec.

Gerhard Schröder – kanclerz Niemiec w latach 1998–2005 – otrzymał w marcu 2002 roku Order Orła Białego za „znamienite zasługi dla rozwoju współpracy polsko – niemieckiej”. Decyzję o nadaniu wyróżnienia podjął prezydent Aleksander Kwaśniewski. 

Schröder powiązany z Rosją

Obecnie osoba Gerharda Schrödera jest owiana złą sławą. Niemiec zasiada w dwóch rosyjskich spółkach energetycznych: Nord Stream AG oraz Rosnieft. Na trzy tygodnie przed rosyjską inwazją na Ukrainę został nominowany do rady nadzorczej Gazpromu. 

Doradca prezydenta przyznał, że sprawa Schrödera będzie dalej rozpatrywana. Według Dery w przeszłości Andrzej Duda odebrał odznaczenia dwóm osobom, co było poprzedzone decyzją niezależnego sądu. W tym wypadku wyroku nie było, co komplikuje sprawę. Sprawdźmy zatem, jak faktycznie wygląda procedura odbierania orderów i odznaczeń.

Nadawanie orderów prerogatywą prezydenta

Zgodnie z art. 138 konstytucji ordery i odznaczenia są nadawane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto, jak stanowi art. 144 ust. 3 pkt 16, nadawanie orderów i odznaczeń nie wymaga kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów. Szczegółowe kwestie związane z nadawaniem orderów i odznaczeń precyzuje ustawa z 1992 roku. Nadanie wniosku może mieć miejsce z inicjatywy samego prezydenta, premiera, ministra, wojewody czy też kierownika urzędu centralnego.

Prezydent może również odebrać order

W przytaczanej ustawie procedurę pozbawienia odznaczeń i orderów reguluje art. 36. Według przepisu prezydent ma możliwość podjęcia decyzji o pozbawieniu orderu:

• na wniosek Kapituł Orderów,
• na wniosek premiera, ministra, kierownika urzędu centralnego i wojewody,
• z własnej inicjatywy po zasięgnięciu opinii wnioskodawcy.

Decyzja o pozbawieniu orderu i odznaczenia, po zasięgnięciu opinii stosownej Kapituły, może nastąpić, jeżeli:

• nadanie orderu lub odznaczenia nastąpiło w wyniku wprowadzenia w błąd,
• odznaczony dopuścił się czynu, wskutek którego stał się niegodny orderu.

Prezydent, wydając postanowienie o odebraniu odznaczenia lub orderu, musi uzyskać kontrasygnatę premiera.

Andrzej Duda odebrał odznaczenie dwóm osobom

Pierwszą z nich jest Tomasz M. Na prośbę Kopalni Turów mężczyzna został odznaczony w 2016 roku srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę. We wrześniu kopalnia poinformowała Dolnośląski Urząd Wojewódzki, że odznaczony dopuścił się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, za które został skazany prawomocnym wyrokiem. Urząd wystąpił do prezydenta o pozbawienie odznaczenia. Nastąpiło to 2 kwietnia 2019 roku na podstawie postanowienia Andrzeja Dudy.

Drugą osobą jest dr Tomasz Lis. Mężczyzna był zatrudniony jako adiunkt na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. W maju 2017 roku otrzymał Brązowy Krzyż za „zasługi w działalności na rzecz rozwoju nauki”. W grudniu tego samego roku komisja dyscyplinarna uczelni uznała, że naruszył prawo autorskie, dopuszczając się plagiatu. Tomasz Lis wystosował oficjalne przeprosiny, lecz jak donosi Forum Akademickie, sprawa nie trafiła do prokuratury. Mężczyzna również został pozbawiony odznaczenia 2 kwietnia 2019 roku.