Mentzen u prof. Dudka: Przestępczość na Zachodzie niewyobrażalna dla Polaków

24 lutego 2025 roku Sławomir Mentzen był gościem programu „Dudek o Polityce”. Podczas wywiadu kandydat Konfederacji na prezydenta odniósł się m.in. do kwestii migracji i przestępczości w „krajach Zachodu”.

– Ona jest dla Polaków na poziomie absolutnie niewyobrażalnym – powiedział Mentzen i wskazał na Szwecję, gdzie w ciągu jednego roku miało dojść do 400 strzelanin, z czego 97 proc. sprawców to imigranci lub ich dzieci.

Mentzen wcześniej odwoływał się już do przykładu Szwecji. Te same statystyki przywołał m.in. podczas konwencji prezydenckiej w Bełchatowie 22 lutego br. Kilka dni wcześniej, w nagraniu na TikToku, mówił z kolei o 97 sprawcach o korzeniach innych niż szwedzkie. W filmie na YouTube z 6 lutego wskazywał natomiast, że w 2022 roku 95 proc. sprawców strzelanin miało przynajmniej jednego rodzica spoza Szwecji.

Strzelaniny w Szwecji. Jakie są dane?

Od listopada 2016 roku szwedzka policja publikuje statystyki dotyczące potwierdzonych strzelanin. Dane aktualizowane są co miesiąc, zawierają okręg policyjny, w którym doszło do strzelaniny, oraz liczbę rannych. 

Według danych policji w 2024 roku w Szwecji było najmniej strzelanin od 2017 roku. Dane za bieżący rok obejmują jedynie styczeń (odnotowano 21 strzelanin) – o jedną więcej niż w styczniu 2024 roku oraz o 15 mniej niż w rekordowym 2023 roku w analogicznym okresie.

Czy przestępczość w Szwecji spada?

W ciągu ostatnich lat wskaźnik zabójstw w Szwecji wzrósł i jest wyższy niż w innych państwach europejskich. Z raportu przygotowanego przez Krajową Radę ds. Zapobiegania Przestępczości wynika, że wiąże się to ze wzrostem (od roku 2005 roku) zabójstw z użyciem broni palnej, za które odpowiadają zorganizowane grupy przestępcze.

Dr Damian Szacawa, adiunkt w Instytucie Stosunków Międzynarodowych UMCS, przekonuje, że mimo wysiłków szwedzkiego rządu w walce z przestępczością zorganizowaną pozostaje ona wciąż poważnym wyzwaniem. Choć w Sztokholmie zmniejszyła się liczba incydentów z użyciem broni palnej, w innych dużych miastach sytuacja nie ulega poprawie.

Kim są sprawcy strzelanin? Brakuje danych

Szwedzka policja nie publikuje oficjalnych statystyk dotyczących narodowości sprawców (1, 2, 3). Dr Szacawa wskazuje, że może to wynikać z niechęci szwedzkich władz do różnicowania społeczeństwa. W niektórych przypadkach nie wiadomo także, kto był sprawcą.

Dlaczego Mentzen mówi o 97 proc.?

Zwróciliśmy się do Sławomira Mentzena z pytaniem o to, na jakich źródłach bazował. Do tej pory polityk nam nie odpowiedział. Zaktualizujemy analizę, gdy otrzymamy odpowiedź.

Można jednak przypuszczać, że Mentzen odnosi się do ustaleń szwedzkiego dziennika „Dagens Nyheter”. Szczególnie że dane szwedzkich dziennikarzy są nieprecyzyjnie przywoływane przez polskie media. 

W październiku 2024 roku Katarzyna Tubylewicz napisała w serwisie oko.press, że 97 procent spośród aresztowanych stanowili młodzi mężczyźni o emigranckich korzeniach, najczęściej wywodzący się z Bliskiego Wschodu lub z Afryki. Pod koniec stycznia 2025 roku tę informację podał także portal tysol.pl. 

Co ustalili szwedzcy dziennikarze?

W grudniu 2021 roku w „Dagens Nyheter” (DN) opublikowano artykuł dotyczący sprawców strzelanin w Szwecji. Dziennikarze zidentyfikowali 432 osoby, które zostały aresztowane lub skazane za udział w 207 z 636 strzelanin, które miały miejsce od 1 stycznia 2017 roku do 31 sierpnia 2021 roku. 

Z analizy przeprowadzonej przez „Dagens Nyheter” wynika, że wśród osób zidentyfikowanych przez policję 97 proc. to mężczyźni, a 85 proc. urodziło się za granicą lub ma przynajmniej jednego rodzica, który nie urodził się w Szwecji.

Autorzy artykułu podkreślają, że przedstawione dane dotyczą jedynie osób aresztowanych i nie są pełnym obrazem wszystkich sprawców. Zauważają także, że istnieją badania wskazujące na to, że pewne grupy społeczne czy narodowościowe mogą być częściej kontrolowane przez służby porządkowe niż inne – tym samym częściej identyfikowane przez służby.

W komentarzu dla Demagoga Kristoffer Örstadius – autor tekstu z „Dagens Nyheter” – zaznacza, że o ile można stwierdzić, że niewielu sprawców strzelanin ma pochodzenie szwedzkie, o tyle trudno jednoznacznie określić, jaki wpływ na przestępstwa z użyciem broni mają migranci. 

Sprawcy strzelanin w Szwecji są coraz młodsi

Dr Damian Szacawa wskazuje na inną cechę wyróżniającą sprawców strzelanin – są oni coraz młodsi. Od 2019 roku podwoiła się liczba podejrzanych poniżej 18. roku życia. 

W komentarzu dla Demagoga dr Szacawa zwraca uwagę, że nowym zjawiskiem w 2025 roku jest coraz częstsze wykorzystywanie osób poniżej 15. roku życia, które pozyskują zlecenia w mediach społecznościowych i w darknecie.

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583

Sprawdź jak przekazać!