Strona główna Wypowiedzi Wypłata 800 plus dla dzieci z Ukrainy a obowiązek szkolny. Kiedy naprawdę wejdą zmiany?

Wypłata 800 plus dla dzieci z Ukrainy a obowiązek szkolny. Kiedy naprawdę wejdą zmiany?

Wypłata 800 plus dla dzieci z Ukrainy a obowiązek szkolny. Kiedy naprawdę wejdą zmiany?

Grzegorz Płaczek

Poseł

KŁAMSTWEM JEST, że ukraińskie dzieci MUSZĄ od 01.09.2024 r. chodzić do polskiej szkoły i mieszkać w Polsce, aby móc uzyskać comiesięczne świadczenie 800+. Informacja ta rozeszła się szeroko w mediach, ale problem polega na tym, że jest… NIEPRAWDZIWA. A przecież informowała o tym opinię publiczną sama Pani minister edukacji Barbara Nowacka – chociażby w wywiadzie dla Polsat News z sierpnia 2024 roku, informując Polaków, że… „nie ma możliwości, żeby dziecko ukraińskie otrzymywało świadczenie, nie chodząc do szkoły”.

Facebook, 10.11.2024

Prawda

Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:  

  • istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację, 
  • zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi, 
  •  dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.

Sprawdź metodologię

Facebook, 10.11.2024

Prawda

Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:  

  • istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację, 
  • zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi, 
  •  dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.

Sprawdź metodologię

  • Barbara Nowacka na antenie Polsatu 20 sierpnia potwierdziła, że świadczenie 800 plus otrzymają tylko rodzice tych ukraińskich dzieci, które spełniają obowiązek szkolny [czas nagrania: 01:11]. Jednak ani w rozmowie z ministrą, ani na czerwcowej konferencji prasowej MEN [czas nagrania: 19:04], ani w komunikacie na stronie MEN nie doprecyzowano, że ewentualne zablokowanie wypłaty świadczenia będzie możliwe dopiero od 2025 roku – dlatego tej informacji nie zawarto w materiałach różnych mediów.
  • Tymczasem według przyjętej w maju ustawy (art. 17) urzędnicy będą weryfikować, czy ukraińskie dziecko spełnia obowiązek szkolny, dopiero przyznając prawo do wypłat 800 plus za okres od 1 czerwca 2025. Prawo do tego świadczenia przyznawane jest zawsze na rok – od 1 czerwca danego roku do 31 maja roku następnego – a wnioski można składać od lutego. 
  • Rzeczywiście ministerstwo nie informowało jasno o fakcie, że zasady przyznawania 800 plus zmienią się dopiero od 2025 roku, choć wynika to z ustawy. Na tej podstawie oceniamy wypowiedź Grzegorza Płaczka jako prawdę.
  • Mimo iż dzieci nierealizujące obowiązku szkolnego wciąż mają prawo do 800 plus, zgodnie z informacją minister Joanny Muchy przekazaną na początku listopada, liczba osób pobierających zasiłek już zmniejszyła się o 20 tys. 

Świadczenia rodzinne tylko dla uczniów

15 maja 2024 r. Sejm przeważającą większością przegłosował zmiany w tzw. ustawie pomocowej, czyli ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. W nowelizacji rząd wydłużył legalny pobyt obywateli Ukrainy na terenie Polski do 30 września 2025 roku i uregulował zasady przyznawania świadczeń przysługujących z tego tytułu.

Część rozwiązań zawartych w ustawie dotyczy dzieci z Ukrainy znajdujących się na terenie Polski. Ustawodawcy zmienili art. 26 ustawy poprzez uzależnienie wypłaty świadczeń 800 plus oraz Dobry Start (jednorazowe wsparcie dla uczniów rozpoczynających rok szkolny) od realizacji obowiązku szkolnego

Weryfikacja, czy dziecko rzeczywiście uczęszcza do szkoły, będzie się odbywać przez System Informacji Oświatowej (SIO). Przepisy weszły w życie w większości 1 lipca 2024 roku.

Polityk Konfederacji mówi o kłamstwie rządu i mediów

10 listopada Grzegorz Płaczek, poseł Konfederacji, opublikował na swoich mediach społecznościowych post (X, Facebook, Instagram), w którym oskarżył media oraz minister edukacji narodowej Barbarę Nowacką o kłamstwo w sprawie prawa ukraińskich dzieci do pobierania świadczenia 800 plus. Według polityka w przestrzeni publicznej jest powielana nieprawdziwa informacja, z której wynika, że już od 1 września 2024 roku dzieci ukraińskie, które nie chodzą do szkół, nie dostają świadczeń rodzinnych.

Jako dowód potwierdzający te słowa poseł pokazał pismo, które otrzymał z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi na interwencję poselską. Polityk nie sprecyzował, jakie dokładnie pytanie wysłał do ZUS. Z pisemnej odpowiedzi prezesa zakładu wynika jednak jasno, że zgodnie z treścią nowelizacji z 15 maja przepisy wstrzymujące wypłacanie 800 plus dla dzieci unikających obowiązku szkolnego jeszcze nie obowiązują. 

Przepisy mówią jasno – zmiany dopiero od 2025 roku

Zgodnie z odpowiedzią z ZUS oraz z samą treścią ustawy (art. 17) przyznawanie i wypłata świadczenia 800 plus obowiązują na dotychczasowych zasadach do 31 maja 2025 roku. Dopiero podczas przyznawania świadczeń na nowy okres rozliczeniowy, zaczynający się w czerwcu 2025 roku, będą obowiązywać nowe zasady, zgodnie z którymi tylko rodzice ucznia polskiej szkoły mogą ubiegać się o świadczenia wychowawcze. 

Prawo do świadczeń rodzinnych, takich jak 800 plus, jest przyznawane na dwunastomiesięczne okresy rozliczeniowe – od 1 czerwca do 31 maja następnego roku. Rodzice składają wnioski cyklicznie – można to zrobić od 1 lutego do 30 czerwca, co oznacza, że wnioski o przyznanie świadczeń na trwający okres rozliczeniowy 2024/2025 zostały już przez rodziców złożone – zanim nowelizacja weszła w życie.

Komunikaty ministerstwa mogły być mylące

Gdy ustawa była po raz pierwszy omawiana w Sejmie, jej sprawozdawca, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Maciej Duszczyk, mówił o niej tak: „To [powiązanie 800 plus z obowiązkiem szkolnym – przyp. Demagog] jest bardzo daleko idąca zmiana, która wejdzie w życie dopiero od nowego roku. Już dzisiaj zostały wprowadzone wnioski. Nie ma technicznej ani praktycznej możliwości, żeby te wnioski zostały dzisiaj wycofane, więc ten przepis wejdzie w życie w późniejszym okresie” (s. 29).

Ustawa jest efektem wspólnych prac pięciu ministerstw, wśród których głównym, według uzasadnienia projektu, było Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA). Mimo to pytania o szczegóły projektu były kierowane do Ministerstwa Edukacji Narodowej (MEN). Przedstawiciele MEN odsyłali osoby poszukujące informacji do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). 

Zacytowana przez posła Konfederacji ministra Barbara Nowacka w „Gościu Wydarzeń” na antenie Polsatu powiedziała 20 sierpnia, że 800 plus może otrzymać tylko dziecko uczęszczające do szkoły. Nie odpowiedziała jednak konkretnie na pytanie redaktora o to, od kiedy te zmiany będą obowiązywały („I to już od września czy za kilka miesięcy?”). – Już są prace i nie ma możliwości, żeby dziecko ukraińskie otrzymywało świadczenie, nie chodząc do szkoły – potwierdziła Nowacka [czas nagrania 01:30].

Nieprecyzyjne odpowiedzi na temat wejścia w życie tych przepisów pojawiały się kilkakrotnie w oficjalnych komunikatach MEN. – Wnioski o 800 plus składa się dopiero na początku 2025 roku, tak rzeczywiście jest w naszym systemie. Ale obowiązek szkolny obowiązuje od 1 września 2024 roku – mówiła ministra Mucha na konferencji „Uczniowie z Ukrainy w polskich szkołach” [czas nagrania 19:05]. Powtórzyła to na początku października w rozmowie z OKO.press i przekonywała, wbrew faktom, że już teraz można stracić 800 plus przez uchylanie się od obowiązku szkolnego.

komunikacie dla rodziców na stronie MEN mowa jest tylko o tym, że świadczenie zostanie wypłacone pod warunkiem, że dziecko będzie chodzić do szkoły. Uproszczona informacja o tym, że obowiązek funkcjonuje od 1 września tego roku i że od jego realizacji zależy wypłata świadczeń, znalazła się też na ulotkach informacyjnych przygotowanych przez MEN, które publikowały na swoich stronach internetowych niektóre samorządy, szkoły czy portale związane z edukacją (np. 1, 2, 3).

Co przekazały media?

Skróconą informację, w której przemilczano datę obowiązywania nowych warunków wypłaty świadczeń, powielały za przedstawicielami MEN niektóre media newsowe (przykłady: 1, 2, 3). Znajdziemy jednak przykłady materiałów, w których podano, że w praktyce zmiany wejdą w życie dopiero w 2025 roku (np. 1, 2, 3).

W podobny sposób media przekazały dane dotyczące pierwszych konsekwencji zmiany prawa – chodzi o informacje przedstawione przez Joannę Muchę w Sejmie 7 listopada. Minister edukacji zadeklarowała wtedy: „Wiemy już, że od początku roku liczba dzieci pobierających zasiłek 800+ zmniejszyła się o 20 tys. […]. Wiemy, że wprowadzenie obowiązku szkolnego, połączenie go z 800+ spowodowało już pierwszą weryfikację pobierania tego zasiłku. Dzisiaj wiemy, mamy nowe dane, że od września do polskiej szkoły dołączyły 33 tys. nowych ukraińskich dzieci, tych, które pobierają naukę w polskim systemie” (s. 22). 

Powyższą informację przytoczyły następnie różne portale (1, 2, 3), choć w praktyce 800 plus nie mogło zostać jeszcze nikomu odebrane i nie ma pewności, z czego wynika ten spadek. Można spekulować, że jest temu winny sposób komunikowania zmian wprowadzonych przez ministerstwo (rodzice myśleli, że stracą pieniądze już teraz) lub obawa przed karami za niewypełnienie obowiązku szkolnego. Nie ma jednak źródeł, które mogłyby to potwierdzić.

O tym, że kary za niespełnianie obowiązku szkolnego dla ukraińskich rodzin będą takie same, jak dla polskich, mówiła podczas wspomnianej wcześniej konferencji ministra Mucha [czas nagrania 23:00]. O grzywnie i o przymusie bezpośrednim wspomina również komunikat na stronie MEN. Wynikają one z art. 42 ustawy Prawo oświatowe.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!