Zmonetyzowany greenwashing

Podmioty powiązane z koncernami paliowymi błędnie przekonywały, że działania firm energetycznych są zgodne ze standardami ekologicznymi. Na Facebooku i Instagramie 87 stron zamieściło łącznie 3 781 reklam, na które przeznaczono od 3 do 4 mln dolarów. Większą aktywność reklam zaobserwowano z chwilą rozpoczęcia szczytu.

Jeden z popularniejszych przekazów wprowadzał w błąd co do zerowej emisji netto gazów cieplarnianych koncernów paliwowych. Na topie były również emocjonalne narracje łączące wydobycie paliw kopalnych z bezpieczeństwem energetycznym USA. Za reklamami stało wąskie grono podmiotów. Przeważał jednak jeden – Energy Citizens. To grupa PR Amerykańskiego Instytutu Naftowego. Ich reklamy odznaczały się większą aktywnością w porównaniu z innymi reklamodawcami.

#Climatescam, czyli dezinformacja na Twitterze

W trakcie COP27 wzmożoną popularność zyskał hasztag #climatescam (#klimatyczne oszustwo). Po raz pierwszy pojawił się na Twitterze w lipcu 2022 roku. Do grudnia zgromadził 362 tys. wzmianek (w tym retweetów) pochodzących od 91 tys. użytkowników.

Najpopularniejsze konto publikujące hasztag #climatescam wykazywało znamiona bota. W ciągu pięciu miesięcy udostępniło ono ten hasztag ponad 60 tys. razy.

Źródło: ISD

Stare narracje z domieszką nowości

Institute for Strategic Dialogue zidentyfikował pięć głównych obszarów, w których były szerzone informacje nieprawdziwe i wprowadzające w błąd.

Rosnące koszty utrzymania

Wzrost cen energii łączono z działaniami na rzecz klimatu. Źródeł spowolnienia gospodarczego upatrywano w celach klimatycznych (np. dążenie do zerowych emisji CO₂). Działania proklimatyczne łączono również z ubóstwem energetycznym.

Teorie spiskowe i denializm

Najbardziej prominenta teoria spiskowa mówiła, że przeciwdziałanie zmianie klimatu ma być jednym z elementów tzw. Wielkiego Resetu – rzekomego planu prowadzącego do globalnej kontroli ludzkości. To wciąż powracający fake news.

Obecne były twierdzenia podważające antropogeniczny charakter zmian klimatycznych. Kwestionowano również sam fakt przeobrażeń zachodzących na Ziemi.

Mechanizm strat i szkód

Zgodnie z jedną z dezinformujących narracji mamy do czynienia z niesprawiedliwym transferem bogactwa do „krajów rozwijających się”. Mechanizm był pejoratywnie określany jako „klimatyczne reparacje” wypłacane przez państwa rozwinięte krajom średnio- i niskorozwiniętym.

Jego faktycznym celem jest kompensacja skutków klimatycznych w państwach mniej zamożnych w myśl zasady sprawiedliwości.

Nieprzychylność wobec zielonej technologii

Na celownik obrane zostały samochody elektryczne, które są przedstawiane w złym świetle. Twierdzono również, że są one gorsze dla środowiska niż paliwa kopalne.

Niektóre narracje utrzymywały też, że działania na rzecz klimatu to forma „zachodniego imperializmu” lub „neokolonializmu”, co w szczególności promowały rosyjskie i chińskie media.

Konieczność stosowania paliw kopalnych

W tym przypadku pojawiały się treści promujące ekspansję wydobycia paliw kopalnych lub inwestowanie w ten sektor. Były one przedstawione jako element niezbędny do „rozkwitu ludzkości” w długoterminowej perspektywie.

Na czele fake newsowego peletonu wąskie grono podmiotów

Niemniej, po raz kolejny okazało się, że liderami w szerzeniu nierzetelnych treści było wąskie grono aktorów (zobacz: TOP 10 aktorów klimatycznej dezinformacji). Zaledwie 12 kont odznaczało się ponad przeciętną aktywnością, jeżeli chodzi o upowszechnianie fałszywych treści.

Liczba obserwujących te 12 kont wahała się między 65 tys. do 1,9 mln. Co gorsza, 9 z 12 profili posiadało niebieski symbol oznaczający, że konto zostało zweryfikowane przez platformę, w tym wypadku przez Twitter. To niebezpieczny precedens, pokazujący, że nieprawdziwe informacje mogą być szerzone również przez osoby pozornie stwarzające namiastki wiarygodności.