Analiza w pigułce

W związku z trwającą inwazją Rosji na Ukrainę w sieci pojawia się wiele treści propagandowych (1, 2, 3). Według raportu na temat zagranicznych manipulacji i ingerencji w informację (FIMI) stworzonego przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) za 20 proc. ataków w internecie odpowiada Rosja. Na łamach Demagoga kilkukrotnie opisywaliśmy propagandowe działania Kremla (1, 2, 3). 

W połowie kwietnia na Facebooku (1, 2, 3) oraz na platformie X (1, 2, 3) pojawiła się grafika zawierająca fałszywe dane – jest ona przejawem propagandowych działań Rosji. W jednym z wpisów możemy przeczytać: „Najwięcej trupów Polaków (prawie 2000) odnaleziono w obwodzie kurskim po wypędzeniu Ukraińców. Prawdopodobnie Polacy stanowią najliczniejszą grupę wśród najemników walczących po stronie banderowców”. 

Źródło: Facebook.com, 14.04.2025

Informacja o rzekomej statystyce została także rozpowszechniona na platformie X, gdzie zyskała spore zasięgi (30 tys. wyświetleń). Informację udostępnił m.in. Tomasz Szmydt, były polski sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który na początku maja 2024 roku zbiegł i poprosił o azyl w Białorusi. 

Niestety, aż 2000 zabitych najemników w obwodzie Kurskim, to Polacy. Podobno Ministerstwo Obrony Narodowej nic o tym nie wie. Ilu z nich, to byli zawodowi żołnierze na "urlopie"? pic.twitter.com/GeHujMjec7

— Szmydt Tomasz (@Szmydt_Tomasz) April 15, 2025

Ta statystyka nigdy nie powstała – to część rosyjskich działań dezinformacyjnych

Na grafice możemy zobaczyć logo Statista.com – portalu znanego z publikacji statystyk. Jak jednak twierdzi przedstawiciel tej strony internetowej w komentarzu dla Leadstories.com, taka statystyka nigdy nie została tam opublikowana. Te słowa potwierdziła też nasza analiza — na stronie wyszukiwarki w portalu Statista nie znaleźliśmy żadnych danych o zmarłych w Kursku najemnikach. 

Rzetelność grafiki ze statystykami podważa również nieprofesjonalne wykonanie – m.in. fakt, że przy Stanach Zjednoczonych znajduje się flaga, która przypomina tę stosowaną w Liberii, a nie w USA. Dodatkowo flagę Australii pomylono z flagą Nowej Zelandii. 

Fałszywe statystyki – materiał propagandowy został przygotowany przez Rosję

Na rosyjskie pochodzenie rzekomej statystyki wskazuje organizacja zajmująca się badaniami i przeciwdziałaniem manipulacji środowiskiem informacyjnym – Disinfo Digest. W jednym z wpisów organizacji na temat sfabrykowanych statystyk możemy przeczytać, że: „W ramach prowadzonych działań informacyjnych rosyjskie »media« nacjonalistyczne promują fałszywe narracje, mające na celu wzmacnianie antypolskich nastrojów wśród rosyjskiego społeczeństwa. Jednym z głównych elementów tej kampanii jest dezinformacja dotycząca rzekomego masowego udziału obywateli Polski (mowa o „2000 Polaków”) w operacji wojskowej na terytorium obwodu kurskiego”.

Rosyjskie kanały propagandowe związane z Konstantinem Małofiejewem ponownie koncentrują się na budowaniu negatywnego wizerunku Polski.

W ramach prowadzonych działań informacyjnych rosyjskie "media" nacjonalistyczne promują fałszywe narracje, mające na celu wzmacnianie… pic.twitter.com/N78JjonvHV

— Disinfo Digest (@Disinfo_Digest) April 15, 2025

Organizacja Disinfo Digest zwraca również uwagę, że jednym z celów wyprodukowania takiej statystyki jest ukazanie Polski jako państwa agresywnego, które bezpośrednio uczestniczy w działaniach zbrojnych. 

Polscy najemnicy to jeden z powracających tematów rosyjskiej dezinformacji

Fałszywe informacje dotyczące udziału polskich najemników w wojnie w Ukrainie są elementem rosyjskiej dezinformacji od pierwszych dni konfliktu. W naszej analizie opisywaliśmy jeden z propagandowych filmów, w którym przedstawiono rzekomego polskiego najemnika uratowanego przez Rosjan. To jeden z wielu (1, 2, 3) tego typu materiałów krążących po sieci. W analizie zespołu Instytutu Europy Środkowej dotyczącej motywu „polskich najemników” w rosyjskiej propagandzie pojawia się następujący komentarz:

Zaznaczmy, że obecnie nie są prowadzone oficjalne statystyki na temat Polaków walczących w Ukrainie – jednak są znane takie przypadki. Polacy mogą walczyć w Międzynarodowym Legionie Sił Zbrojnych Ukrainy, czyli tzw. ukraińskiej legii cudzoziemskiej. Przy czym dzieje się to za zgodą Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) – wówczas można pełnić ochotniczą służbę w ukraińskiej armii, jednak nie występuje się wtedy w roli oficjalnego przedstawiciela polskich sił zbrojnych. Niektórzy Polacy są zrzeszeni w ramach Polskiego Korpusu Ochotniczego, który ma być podległy ukraińskiemu wojsku. W tym przypadku również nie mamy do czynienia z oficjalną reprezentacją polskiego wojska czy też sił NATO.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Masz prawo do prawdy. Pomóż nam ją chronić!

Wesprzyj nas