Fake news w pigułce

Pod koniec maja w mediach społecznościowych w sieci zaczęło krążyć nagranie przedstawiające rządowy samolot na płycie lotniska w Warszawie. Z samolotu wychodzi dwóch mężczyzn w kombinezonach ochronnych i wynoszących słabo widoczne na nagraniu przedmioty. Na profilu GlosGminny.pl w sensacyjny sposób sugerowano, że jest to coś tajemniczego i prawdopodobnie niebezpiecznego, a w tle leciała niepokojąca muzyka.

Źródło: www.facebook.com

Internauci snuli różnie teorie spiskowe na temat zdarzenia. W odpowiedzi na sugestywne pytanie o to, co rzekomo przywieziono do Polski, użytkownicy odpisywali: „małpią ospę, trzeba działać”. Jeden z nich pisał: „szykują następna pandemię”.

Domysły i spekulacje wokół filmu. Skąd wzięło się nagranie i co przedstawia?

Film nakręcony na lotnisku zawierał opis, który służył manipulacji przekazem, by nadać mu większej sensacyjności. Za pomocą wstecznego wyszukiwania obrazem trafiliśmy na kopie filmów, które były zamieszczane na Twitterze. Jeden z komentarzy wskazywał, że nagranie zamieszczono na TikToku – dokładnie na profilu @detmiofficial. 

W sekcji komentarzy, jak i w kolejnym zamieszczonym nagraniu autor nagrania zaznaczył, że film nagrał trzy dni temu na lotnisku im. Fryderyka Chopina w Warszawie, przed wylotem. W oryginalnie opublikowanej wersji również znalazł się opis głoszący: „Co wynoszą z rządowego samolotu?”.

Autor nagrania w żaden sposób nie określił ani nie udowodnił, co mogły przenosić osoby na lotnisku. Internauci w odpowiedzi na film i zadane pytanie pisali m.in., że to „broń biologiczna”, czego w żaden sposób nie prostowano. 

Co naprawdę przedstawia film? Nic nadzwyczajnego – to procedura dezynfekcji

W związku z pojawieniem się wielu spekulacji i mylących komentarzy profil #WłączWeryfikację, prowadzony przez Instytut Badawczy NASK, udzielił odpowiedzi, z której wynika, że film przedstawia standardową i rutynową procedurę dezynfekcji.

⚠️ Wideo, z którego kadr widać na grafice, opatrzone zostało narracją wzbudzającą kontrowersje wobec osób w kombinezonach, wychodzących z samolotu.

✅ Nagranie przedstawia procedurę dezynfekcji, która jest rutynowa i wymagana przez przepisy bezpieczeństwa.#WłączWeryfikację pic.twitter.com/uhPh1kvbwB

— #WłączWeryfikację (@WeryfikacjaNASK) May 27, 2022

Podobne stroje ochronne były/są stosowane w ramach sprzątania ulic, co jest zależne od rodzaju używanych środków. Przykładowo częstym zabiegiem w czasie pandemii COVID-19 było ozonowanie przestrzeni publicznych, do czego używano takich kombinezonów dla ochrony sprzątających osób.

Podsumowanie

W ostatnich dniach temat małpiej ospy stał się popularną narracją w teoriach spiskowych głoszących, że świat czeka kolejna pandemia, której rzekomym celem ma być depopulacja i kontrola ludzkości. Nagrania pełne spekulacji i niedopowiedzeń padają więc na podatny grunt i stanowią pożywkę dla rozwoju konspiracyjnych narracji. W sytuacjach chaosu informacyjnego warto trzymać się faktów – te opisywaliśmy w jednej z naszych analiz poświęconych tematyce małpiej ospy.