26 marca 2025 roku Sławomir Mentzen rozmawiał z Krzysztofem Stanowskim w Kanale Zero. Dyskutowano między innymi o tym, czy Europa może liczyć na wsparcie NATO po zmianie władzy w USA i jak wzmocnić polską armię [czas nagrania: 1:28:10]. Mentzen wyjaśniał, jak jego zdaniem należy zadbać o kwestię obronności Polski, poruszył przy tym kwestię wieku rezerwistów [czas nagrania: 1:36:24]. Stwierdził, że średni wiek rezerwisty to 50 lat. 

Taką średnią podawali już wcześniej różni politycy Konfederacji. Mówili o niej wicemarszałek Krzysztof Bosak w 2022 roku oraz poseł Bartłomiej Pejo w 2025 roku [czas nagrania: 5:38]. Sam Sławomir Mentzen również wspominał o tym już wcześniej, w 2024 roku, na początku swojej kampanii prezydenckiej (1, 2). 

Informacja oparta na raporcie z 2020 roku

W odpowiedzi na pytania redakcji Konkret24 Bartłomiej Pejo wskazał jako źródło informacji o średnim wieku rezerwistów jeden z raportów Fundacji Ad Arma z 2020 roku. Sami korzystaliśmy z tego raportu już w 2022 roku, gdy weryfikowaliśmy wspomnianą wypowiedź Krzysztofa Bosaka. 

Chodzi o publikację „Tabele porodówki”, w której Fundacja Ad Arma poruszyła tematowi liczebności Wojska Polskiego. Autorzy przedstawili wniosek, że: „Model Sił Zbrojnych RP, powstały po zawieszeniu obowiązkowego poboru, nie jest w stanie zabezpieczyć zastępowalności i szkolenia rezerw Wojska Polskiego i wkrótce wyczerpie swoje możliwości”.

Średnia oparta na szacunkach

Raport został opublikowany pięć lat temu, więc trudno uznać go za wystarczająco aktualny i reprezentujący obecną sytuację w wojsku. Ponadto przedstawiono tam liczby, które są  danymi szacunkowymi. 

Autorzy raportu przyznali, że przy modelowaniu stanu rezerw nie uwzględnili kilku niekorzystnych czynników. Część żołnierzy rezerwy nie tylko się starzeje, lecz także poważnie choruje lub umiera. Ponadto niektórzy z nich mogą mieszkać poza granicami państwa i dlatego w razie wojny nie będzie można ich powołać (str. 53). 

Dane niejawne

Na temat rezerwistów wypowiadał się niedawno w rozmowie z Politico Wiesław Kukuła, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Podał on informację, że średni wiek polskiego rezerwisty to około 45 lat. Nie sprecyzował jednak, czy to jego własny szacunek, czy informacja oparta na wojskowych danych.

W tej sytuacji jedyne dane, jakie mamy na temat polskich rezerwistów, to szacunki sprzed 5 lat, dlatego wypowiedź Sławomira Mentzena oceniamy jako nieweryfikowalną.

Rezerwista to nie to samo co żołnierz rezerwy

Warto dodać, że dane z raportu Fundacji Ad Arma dotyczą żołnierzy rezerwy, a nie rezerwistów (str. 54).  Różnicę między tymi pojęciami wyjaśniał niedawno Sztab Generalny WP. 

Żołnierz rezerwy to osoba, która złożyła przysięgę wojskową i została przeniesiona do rezerwy po zwolnieniu ze służby (mogą to być np. byli żołnierze zawodowi). Rezerwista to ktoś, kto otrzymał kategorię zdolności do pełnienia służby, ale nie służył w wojsku i nie składał wojskowej przysięgi. 

Sławomir Mentzen mówił z kolei o „rezerwistach”, lecz zaraz potem sprecyzował, że chodzi mu o osoby, które były kiedyś przeszkolone, co bardziej pasuje do pojęcia „żołnierz rezerwy”.

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583

Sprawdź jak przekazać!