TSUE o zamówieniach publicznych. Wyrok z 2024 roku

W ostatnim czasie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) interpretował przepisy unijnej dyrektywy w sprawie zamówień publicznych – w związku z pytaniami złożonymi przez sądy chorwackie i rumuńskie. Odniesiono się do kwestii zasad obowiązujących w stosunku do państw trzecich, czyli takich, które nie należą do Unii Europejskiej. Do jakich wniosków doszedł TSUE?

W wyroku z października 2024 roku wskazano, że wykonawcy z państw trzecich nie mogą powoływać się na przepisy unijne, które gwarantowałyby równe traktowanie ich ofert z ofertami wykonawców z państw członkowskich, ponieważ przyznanie państwom trzecim prawa do nie mniej korzystnego traktowania naruszałoby dyrektywę w sprawie zamówień publicznych (punkty 45–46).

Ponadto podkreślono, że możliwość złożenia oferty w otwartym przetargu co do zasady nie obejmuje wykonawców z państw trzecich – wyjątkiem są kraje, które zawarły stosowną umowę z Unią Europejską i w ten sposób zagwarantowały sobie równe traktowanie (punkt 47 i 57).

Czy wykonawcy z państw trzecich mogą składać swoje oferty?

W wyroku z października 2024 roku wskazano więc, że wykonawcy z państw trzecich w domyśle nie są zapraszani do udziału w przetargu, chociaż mogą być zaproszeni, jeśli tak zdecydował zamawiający (punkty 45–47). Taką samą interpretację przepisów przedstawił TSUE w wyroku z marca 2025 roku (punkty 58–61 i 67). Jak czytamy w jego uzasadnieniu:

Podsumowując, należy stwierdzić, że wykonawcy z państw spoza Unii Europejskiej mogą brać udział w przetargach na zamówienia publiczne, jeśli tak postanowił zamawiający. Nadal jednak nie mogą oni być traktowani na równi z wykonawcami z państw UE, chyba że są to podmioty z kraju, który podpisał umowę z UE zapewniającą im równe traktowanie. Zawieranie takich umów należy do wyłącznych kompetencji Unii. Państwa członkowskie nie mogą same określać warunków dopuszczenia do przetargów poszczególnych państw (punkt 57).

Rząd szykuje propozycję zmian w prawie. Co na to eksperci?

Obecnie polski rząd – w reakcji na wyżej opisane wyroki – pracuje nad ustawą wyraźnie wskazującą, że zamawiający może wykluczyć z przetargu państwa spoza UE. Eksperci zwracają jednak uwagę (np. 1, 2), że zgodnie z wyrokami TSUE przepisy powinny raczej regulować wyjątkowe dopuszczenie do przetargu państwa spoza UE, a nie na odwrót – regulować niedopuszczenie takiego państwa.

Eksperci wskazują, że z wyroków TSUE wynika zasada odwrotna do tej proponowanej przez polski rząd, bo zamówienia publiczne co do zasady nie są dostępne dla państw trzecich. Wyjątkiem byłoby więc ich dopuszczenie, a nie – wykluczenie. 

Manipulacja Rafała Trzaskowskiego

Kandydat na prezydenta Polski przytoczył prawdziwe informacje o możliwości wykluczenia z przetargów na zamówienia publiczne Chin, ale jednocześnie wyolbrzymił zasługi Polski i polskiego rządu. 

Zdaniem Trzaskowskiego to właśnie „my wywalczyliśmy” taką możliwość, podczas gdy wynika ona z unijnego prawa i z wyroków wydanych w reakcji na pytania rumuńskich i chorwackich sądów. TSUE po prostu rozwiał wątpliwości co do interpretacji dyrektywy o zamówieniach publicznych. Dlatego wypowiedź Trzaskowskiego oceniamy jako manipulację.

Demagog współpracuje z kanałem „Imponderabilia”

W ramach współpracy z Karolem Paciorkiem, prowadzącym kanał „Imponderabilia”, sprawdzamy wypowiedzi kandydatów na prezydenta – gości jego kanału. Skróty naszych analiz zobaczysz na nagraniu rozmowy z kandydatem. Ich pełne wersje przeczytasz na naszej stronie.

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Masz prawo do prawdy. Pomóż nam ją chronić!

Wesprzyj nas