Zapowiadane zmiany w mediach publicznych

Partie wchodzące w skład tzw. Koalicji 15 października zapowiadały od dłuższego czasu, że kiedy wygrają wybory, będą działać na rzecz odpolitycznienia mediów publicznych. Przykładowo: w 100 Konkretach na pierwsze 100 dni przygotowanych przez Koalicję Obywatelską konkret numer 99 dotyczył właśnie „odpolitycznienia i uspołecznienia mediów publicznych”. 

Jak donoszą media, jeszcze w weekend w koalicji rządzącej trwały rozmowy dotyczące zmian w telewizji publicznej. Co więcej, zmiany mają wejść w życie jeszcze przed świętami. 

Ministerstwo odwołało zarządy i rady nadzorcze mediów publicznych

20 grudnia minister kultury i dziedzictwa narodowego odwołał zarządy i rady nadzorcze mediów publicznych. Powołał się przy tym na przepisy Kodeksu spółek handlowych. Chodzi o art. 385, zgodnie z którym rady nadzorcze spółek powołuje i odwołuje walne zgromadzenie:

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako organ wykonujący uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa, posiadającego 100% akcji w Spółkach, działając na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych odwołał 19 grudnia 2023 roku dotychczasowych prezesów Zarządów Telewizji… pic.twitter.com/H5r96xDmci

— Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (@kultura_gov_pl) December 20, 2023

Zdaniem przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT) działanie ministerstwa to „rażące naruszenie prawa”. Obecnie ustawa o KRRiT reguluje sprawę powoływania i odwoływania zarządów i rad w ten sposób, że jest to kompetencja Rady Mediów Narodowych (RMN) (art. 27 i 28). 

Jako Przewodniczący KRRiT stwierdzam, że odwołanie Zarządów oraz RN mediów publicznych przez Ministra Kultury jest rażącym naruszeniem prawa. Wyłączenie sygnału telewizyjnego i stron internetowych @TVPInfo jest aktem bezprawia i przypomina najgorsze czasy stanu wojennego. pic.twitter.com/FQS9IV027k

— Maciej Świrski (@Maciej_Swirski) December 20, 2023

Dzień wcześniej w uchwale Sejm uznał jednak, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2016 roku przyznanie tej kompetencji RMN jest niezgodne z Konstytucją.

KRRiT jako ważny organ w funkcjonowaniu mediów publicznych

Co więcej, dwa stanowiska rady nadzorczej powoływali ministrowie właściwi do spraw kultury i dziedzictwa narodowego oraz do spraw Skarbu Państwa (art. 28). Zarząd jednostek mediów publicznych z kolei był powoływany i odwoływany na wniosek rady nadzorczej przez KRRiT (art. 27).

Ograniczenie kompetencji KRRiT na rzecz Rady Mediów Narodowych w 2016 roku

RMN to organ powołany ustawą z czerwca 2016 roku. W art. 17 tej ustawy wprowadzono również zmiany w zakresie powoływania i odwoływania zarządu oraz rady nadzorczej w mediach publicznych (art. 17).

Czym jest Rada Mediów Narodowych?

W skład RMN wchodzi pięciu członków, z których trzech wybiera Sejm, a dwóch – prezydent (art. 3). Jej jedynym zadaniem jest powoływanie i odwoływanie składów osobowych organów jednostek publicznej radiofonii i telewizji oraz Polskiej Agencji Prasowej (art. 2).

W skład KRRiT wchodzi również pięciu członków, z których dwóch wybiera Sejm, jednego – Senat i jednego – prezydent (art. 7). Jej zadania są znacznie szersze niż RMN. Ma ona stać na straży wolności słowa w radiu i w telewizji (art. 6 ust. 1). W tym celu m.in. przyznaje koncesje na rozpowszechnianie programów, kontroluje działalność mediów, prowadzi badania i opiniuje projekty prawa.