Rosja zaatakowała Ukrainę

W nocy 24 lutego prezydent Rosji Władimir Putin w orędziu do narodu ogłosił początek operacji wojskowej w Ukrainie. Głowa rosyjskiego państwa podjęła decyzję o rozpoczęciu działań zbrojnych w celu obrony ludności Donbasu przed „ludobójstwem” oraz celem „demilitaryzacji i denazyfikacji Ukrainy”.

Inwazja Rosji na Ukrainę spotkała się z potępieniem Zachodu. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Unia Europejska nałożyły na Rosję sankcje osobowe i gospodarcze. Te drugie objęły m.in. rosyjski sektor finansowy, na czele z największymi bankiem Sberbank.

O komentarz odnośnie do reakcji Zachodu został poproszony Adam Bielan. Zdaniem polityka Rosja była przygotowana do wojny z Ukrainą i liczyła się z sankcjami Zachodu. Jak podkreślił, obecnie Rosja zgromadziła ponad 600 mld dolarów rezerw walutowych. Kwota ta, w opinii Adama Bielana, ma pozwolić Rosji na przetrwanie kilku najbliższych miesięcy.

Rekordowy poziom rezerw walutowych

Według Banku Światowego w 2014 roku, kiedy Rosja dokonała aneksji Krymu, jej rezerwy (włącznie ze złotem) opiewały na kwotę 386 mld dolarów. Rok później odnotowano ich spadek do 368 mld dolarów.

Kolejne lata to jednak systematyczny wzrost gromadzonych rezerw:

• rok 2016: 377 mld dolarów,
• rok 2017: 432 mld dolarów,
• rok 2018: 468 mld dolarów,
• rok 2019: 555 mld dolarów,
• rok 2020: 596 mld dolarów.

Według danych Centralnego Banku Federacji Rosyjskiej pod koniec 2021 roku rezerwy przekroczyły poziom 630 mld dolarów. Najnowsze statystki wskazują (stan na 18 lutego), że poziom rezerw wynosi 643 mld dolarów. Jest to najwyższy poziom zgromadzonych rezerw w historii Rosji.

Euro, złoto i dopiero dolar

Głównym źródłem rezerw Rosji jest euro. W połowie 2021 roku euro odpowiadało blisko za ⅓ rezerw Rosji (32,3 proc). Na drugim miejscu znajduje się złoto (21,7 proc.). Z kolei trzeci w kolejności jest dolar (16,4 proc.)

Na uwagę zasługuje spadek znaczenia dolara wśród rosyjskich rezerw. W połowie 2020 roku stanowił on 22,2 proc. rezerw, podczas gdy po 12 miesiącach jego udział spadł do wspomnianych 16,4 proc.

Źródło: Centralny Bank Federacji Rosyjskiej

Rosja była gotowa na sankcje

Iwona Wiśniewska z Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW) podkreśla, że Rosja była przygotowana na sankcje Zachodu. Jej zdaniem nie świadczy o tym wyłącznie fakt gromadzonych rezerw. Ekspertka zwraca uwagę, że Rosja znacząco zmniejszyła poziom zadłużenia zagranicznego.

W opinii Iwony Wiśniewskiej Rosja zmierza w stronę jak największej samowystarczalności. Działania na rzecz uniezależnienia się od partnerów zagranicznych mogą być podejmowane nawet kosztem spowolnienia wzrostu gospodarczego. Rosja posiadać będzie jednak zabezpieczenie w postaci dochodów ze sprzedaży surowców energetycznych. A ich ceny są obecnie wysokie.

Rosja potentatem militarnym

Adam Bielan zwrócił również uwagę, że Rosja przygotowywała się do konfliktu także na polu militarnym.

W ostatnich latach Rosja systematycznie przeznaczała powyżej 3,5-4 proc. PKB na zbrojenia. W liczbach bezwzględnych w 2020 roku Rosja była czwartym państwem na świecie pod względem wydatków na zbrojenia (61,7 mld dolarów).

Różnica pomiędzy Rosją a zajmującymi pierwsze miejsce w zestawieniu Stanami Zjednoczonymi była jednak spora – wyniosła ponad 700 mld dolarów. Z drugiej strony wydatki Rosji na zbrojenia były aż 10-krotnie większe niż w przypadku Ukrainy. 

W rankingu Globar Fire Power (zestawienie szacujące potencjał militarny państw) Rosja zajmuje drugie miejsce za Stanami Zjednoczonymi. Ukraina z kolei plasuje się na 22. pozycji.