Świadczenie pielęgnacyjne albo praca. Patowy wybór

Opiekunowie osób niepełnosprawnych mają dość

W trzecią sobotę listopada opiekunowie osób z niepełnosprawnościami protestowali przed Pałacem Prezydenckim. Jeden z podnoszonych postulatów dotyczył zniesienia zakazu podjęcia pracy zarobkowej dla tych, którzy pobierają świadczenie pielęgnacyjne.

Zdaniem Magdaleny Biejat wybór między pracą a świadczeniem jest dla opiekunów osób niepełnosprawnych urągający. Ponadto oferowane wsparcie – w opinii posłanki wyjątkowo niskie – jest przyznawane niezależnie od liczby osób, którymi opiekun się zajmuje.

Nieco ponad 2 tys. na miesiąc

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje opiekunowi, który nie podejmuje lub zrezygnuje z pracy, aby opiekować się m.in. osobą ze znacznym stopniem niepełnosprawności albo z orzeczeniem o niepełnosprawności. Ponadto świadczenie może być przyznawane również w innych przypadkach, o których mówi ustawa.

Świadczenia pielęgnacyjnego nie należy mylić z zasiłkiem pielęgnacyjnym. Ten drugi przysługuje m.in. niepełnosprawnemu dziecku oraz osobom z niepełnosprawnością. Zasiłek przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji. Aktualnie zasiłek wynosi 215,84 zł miesięcznie.

Świadczenie pielęgnacyjne a zasiłek opiekuńczy

Magdalena Biejat użyła słowa „zasiłek” na określenie świadczenia pielęgnacyjnego. Potocznie wyrażenia te są używane wymiennie, w rzeczywistości nie oznaczają jednak tego samego. Świadczenie pielęgnacyjne zastępuje pełną wypłatę opiekunowi osoby niepełnosprawnej. Natomiast zasiłek opiekuńczy to świadczenie dodatkowe, częściowo pokrywające wydatki związane z opieką nad osobą z niepełnosprawnością.

Z zasiłku opiekuńczego może skorzystać osoba pracująca, zmuszona zostać w domu z powodu konieczności opieki nad dzieckiem z niepełnosprawnością, które nie ukończyło 18 lat. Warunkiem uzyskania świadczenia jest znalezienie się przez opiekuna w jednej z następujących sytuacji:

• matka z powodu porodu nie może opiekować się dzieckiem,
• małżonek lub rodzic dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, jest chory lub przebywa w szpitalu.

Zasiłek opiekuńczy pomaga więc opiekunom pogodzić obowiązki zawodowe z opieką. Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku (wyliczonej indywidualnie przez ZUS albo płatnika składek) i przysługuje nie dłużej niż przez 30 lub 60 dni w roku kalendarzowym w zależności od wieku dziecka.

RPO: Praca i opieka się nie wykluczają

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) uzależnienie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego od rezygnacji z pracy zarobkowej opiekuna osoby z niepełnosprawnością stoi w sprzeczności z Konstytucją. Zakaz ten uderza w zasadę proporcjonalności oraz narusza prawo do szczególnej pomocy ze strony państwa.

Członkowie rodziny, którzy opiekują się podopiecznym, decydując się na podjęcie pracy, wykluczają się jednocześnie z możliwości otrzymania świadczenia. Wówczas takie rodziny nie korzystają z żadnego realnego wsparcia ze strony państwa.

RPO podkreśla również, że wprawdzie świadczenie przyznawane jest dla opiekuna, to de facto przeznacza on je na wsparcie podopiecznego, którym się zajmuje.