Grzegorz Braun o zasobach polskiego węgla

Wybory prezydenckie odbędą się już 18 maja 2025 roku. Kandydujący w nich Grzegorz Braun proponuje w swoim programie wyborczym m.in. wytwarzanie energii z węgla kamiennego czy brunatnego. Polityk określa ten surowiec mianem jednego z największych skarbów polskiej ziemi i uważa, że posiadamy go w nieograniczonych ilościach. 

„[…] Mamy [węgla czarnego i brunatnego – przyp. Demagog] do końca świata i jeszcze jeden dzień dłużej, jeszcze jeden sezon grzewczy dłużej” – stwierdził w swoich mediach społecznościowych europoseł. Uznał także, że z unijnej inspiracji obecny rząd „dąży do zasypania polskiego górnictwa”. 

Zgodnie ze słownikiem frazeologicznym określenie „do końca świata” oznacza „na zawsze” (s. 155). Dlatego należy uznać, że polityk ocenił polskie zasoby węgla jako takie, które starczą na nieograniczoną ilość czasu. 

Zasoby węgla. Czym się od siebie różnią?

Do opisywania złóż węgla korzysta się z różnych pojęć, które mogą być mylące. Dr Michał Wilczyński, pełniący w przeszłości funkcję głównego geologa kraju, wyjaśnia je w następujący sposób (s. 6):

• zasoby geologiczne – całkowita ilość kopaliny lub kopalin w granicach złoża,
• zasoby bilansowe – zasoby złoża lub jego części, które spełniają graniczne wartości parametrów definiujących złoże,
• zasoby pozabilansowe – zasoby złoża lub jego części, które nie spełniają tych parametrów,
• zasoby przemysłowe – część zasobów bilansowych lub pozabilansowych złoża, które mogą być przedmiotem eksploatacji uzasadnionej technicznie i ekonomicznie przy uwzględnieniu wymagań określonych w przepisach prawa, w tym wymagań dotyczących ochrony środowiska,
• zasoby operatywne – część zasobów przemysłowych, które podlegają wydobyciu na powierzchnię.

Podobnie te definicje objaśnia Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (PIG – PIB). Z informacji tych wynika, że wymienione graniczne wartości w zasobach bilansowych oznaczają minimalne lub maksymalne wartości, w których musi zmieścić się kopalina, aby zostać sklasyfikowana jako złoże. Wartości te są określone w rozporządzeniu ministra środowiska z 2015 roku (załącznik 8).

Ile mamy w Polsce węgla?

Informacje na temat zasobności złóż kopalin w Polsce udostępnia corocznie wspomniany Państwowy Instytut Geologiczny – Polski Instytut Badawczy. Najnowsze dostępne dane pochodzą z 2023 roku. 

Zgodnie z nimi na koniec tamtego roku zasoby bilansowe kopalin węgla kamiennego sięgały 64,60 mld ton, a węgla brunatnego – 23,04 mld ton (s. 8). Łącznie daje to ok. 87,64 mld. Jedynie ⅓ z tych zasobów została zagospodarowana, głównie węgiel kamienny (s. 8). 

Natomiast zasobów przemysłowych przeznaczonych do wydobycia jest w polskich złożach 4,18 mld ton węgla kamiennego (s. 42) i 0,77 mld ton węgla brunatnego (s. 38).

PIG – PIB: zasoby przemysłowe wystarczą na kilkadziesiąt lat

Z pytaniem o to, na ile lat wystarczą polskie złoża węgla, zwróciliśmy się do Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego. Dr Paweł Urbański poinformował nas w odpowiedzi, że można byłoby założyć, że geologiczne zasoby bilansowe węgla kamiennego wystarczą na ok. 1 500 lat, a brunatnego na ok. 500 lat.

Dodatkowo w odpowiedzi zaznaczono, że przy takich szacunkach powinno brać się pod uwagę aspekty górnicze, ekonomiczne i środowiskowe, które mogą mieć decydujące znaczenie dla decyzji o wydobyciu złóż. Wystarczalność zasobów jest też silnie ograniczona m.in. przez regulacje prawne, warunki geologiczno-górnicze czy stan prawny gruntów.

Czy inne szacunki potwierdzają ten wniosek?

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez PIG – PIB, możliwego do wydobycia węgla wystarczy w Polsce na kilkadziesiąt lat. Sprawdziliśmy, czy w innych dostępnych publikacjach naukowych, raportach i prognozach zostały przedstawione inne wnioski.

Ile rezerw węgla pozostało na świecie?

Jak poinformował brytyjski koncern paliwowy BP, pod koniec 2020 roku światowe potwierdzone rezerwy węgla wynosiły 1 074 mld ton. Zgodnie z wyliczeniami wystarczyłyby one na 139 lat, przy zachowaniu tego samego poziomu produkcji (s. 2).

W ramach szacunków wzięto pod uwagę zasoby, które mogą zostać wydobyte w przyszłości ze znanych złóż w obecnych warunkach ekonomicznych i operacyjnych (s. 2). 

Z kolei zgodnie z informacjami Administracji Informacji Energetycznej USA pod koniec 2021 światowe potwierdzone rezerwy węgla wyniosły 1 161 mld ton. Około 75 proc. z nich posiadało pięć krajów: Stany Zjednoczone, Rosja, Australia, Chiny, Indie.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Masz prawo do prawdy. Pomóż nam ją chronić!

Wesprzyj nas