Jednym z kampanijnych trendów była walka ze smogiem – w wypowiedziach kandydatów bardzo często pojawiały się różne sposoby na rozwiązanie tego problemu. Popularnym wątkiem była też stołeczna polityka mieszkaniowa, obejmująca m.in. budownictwo komunalne, dostęp mieszkańców do instalacji wodociągowej i sanitarno-technicznej, a także kwestię pustostanów. Kandydaci nie stronili także od wypowiedzi związanych z kondycją finansową miasta. W kampanii sporo uwagi poświęcono również seniorom i osobom niepełnosprawnym, a także dostępowi do służby zdrowia w stolicy i jej jakości. Istotnym zagadnieniem była także edukacja – zarówno na etapie szkolnym, jak i przedszkolnym. Dużą wagę przywiązano także do tematyki sportowej. Wpływ na ten stan rzeczy miała m.in. „Debata na Legii”, która odbyła się 3 X 2018 r. na Stadionie Miejskim Legii Warszawa im. Marszałka J. Piłsudskiego przy ul. Łazienkowskiej 3 – była to pierwsza debata kandydatów na urząd Prezydenta m.st. Warszawy, choć nie wszyscy kandydaci wzięli w niej udział.

Ciekawym rozwiązaniem kampanijnym były spotkania z mieszkańcami – np. podczas akcji Patryka Jakiego #100iMyPodBlokiem czy w otwartym przez niego miejscu spotkań o nazwie JakiCafe. Warte odnotowania były także swoiste pakiety obietnic dedykowane poszczególnym dzielnicom stolicy, które składały się z pomysłów na rozwiązanie lokalnych bolączek i problematycznych kwestii. Taką strategię przyjął np. Rafał Trzaskowski w ramach akcji „18 dzielnic – 1 Warszawa” (dla przykładu – propozycje programowe dla Wilanowa). Na szczególną uwagę zasługuje koncepcja Patryka Jakiego dotycząca budowy „Dzielnicy Przyszłości” wzdłuż Wisły, zwanej 19. dzielnicą Warszawy. Pod względem tematyki, stołeczna kampania na prezydenta miasta obejmowała szeroki wachlarz zagadnień.

Analiza dezinformacyjna kampanii

Choć termin wyborów samorządowych został zarządzony przez Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego na niedzielę 21.10.2018 r. – a to właśnie ten dzień, zgodnie z art. 104 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2018 r., poz. 754 t.j. z późn. zm.), jest formalnym początkiem kampanii wyborczej – niektórzy kandydaci na prezydenta Warszawy rozpoczęli swoje działania promocyjne zdecydowanie wcześniej, bo wiosną 2018 r. Głównymi aktorami spektaklu wyborczego byli bez wątpienia Rafał Trzaskowski (KKW Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska) i Patryk Jaki (KW Prawo i Sprawiedliwość). To właśnie przede wszystkim oni prowadzili aktywną agitację wyborczą w świecie zarówno online, jak i offline jeszcze przed oficjalnym ogłoszeniem terminu wyborów – ich działania, określane eufemistycznie przez samych polityków jako „konsultacje” czy „rozmowy” z mieszkańcami Warszawy, były jednak typowymi aktywnościami wyborczymi, wpisującymi się w ogólnopolski trend tzw. działalności prekampanijnej, która spotkała się z ostrą krytyką ze strony Państwowej Komisji Wyborczej. PKW w formie oficjalnego stanowiska w sprawach podejmowania działań o charakterze agitacji wyborczej przed rozpoczęciem kampanii wyborczej zwróciła uwagę na nielegalność podejmowanych działań, brak ich transparentności finansowej, a także konieczność ich natychmiastowego zaprzestania.

Mimo krytycznej opinii PKW, kandydaci na prezydenta stolicy nie zmniejszyli swojej aktywności. Wręcz przeciwnie, ich działania stały się jeszcze bardziej zintensyfikowane, przemyślane i widoczne, czego przykładem mogą być kolejne wydarzenia promujące program wyborczy (np. pakiet antysmogowy Patryka Jakiego) czy objazdowa akcja Rafała Trzaskowskiego #18dzielnicw18h. Jednym z elementów tzw. prekampanii była również organizacja TweetUpów, czyli nieformalnych spotkań integracyjnych, w ramach których internauci mogą bliżej poznać konkretnego twitterowicza – wydarzenia tego typu zorganizowali m.in. Patryk Jaki i Rafał Trzaskowski.

Kampania wyborcza w Warszawie obfitowała także w liczne fake newsy. Klasycznym przykładem takiego komunikatu jest z całą pewnością (rzekomy) wpis Patryka Jakiego dotyczący jego sympatii wobec stołecznej drużyny piłkarskiej. Fake news wymierzony w Patryka Jakiego zyskał dużą popularność w Internecie – tweet został udostępniony przez liczne grono dziennikarzy i posłów opozycji parlamentarnej. Na fałszywość wpisu uwagę zwrócił dziennikarz Jan Kunert, który zauważył, że prawdziwe twitterowe konto wiceministra sprawiedliwości nie zostało zweryfikowane przez portal (przez co nie ma ono specjalnej, niebieskiej “odznaki”).

Źródło: Tweet użytkownika Jan Kunert, dostęp: 25.11.2018 r.

Zdecydowanie bardziej złożony mechanizm dezinformacyjny można odnaleźć w poście opublikowanym dn. 7.09.2018 r. przez fanpage „Jaki naprawdę jest #Jaki2018” na Facebooku. Z treści wpisu wynika, że Patryk Jaki umieścił na swoim profilu na Facebooku przerobione zdjęcie, które przedstawia polityka z wmontowanym psem rasy labrador. Grafice towarzyszy opis: „Ja i mój rablador” (pisownia oryginalna). Autor postu opublikowanego na fanpage’u sugeruje, że cały zabieg jest umyślnym działaniem polityka, który nie dość, że „dokleił” sobie psa, to jeszcze popełnia błędy ortograficzne – przez co jego przekaż (jak i jego wizerunek) staje się niewiarygodny.

Źródło: Fanpage „Jaki naprawdę jest #Jaki2018” na Facebooku, dostęp: 1.10.2018 r. (fanpage został usunięty)

Dla uwiarygodnienia swojego „śledztwa”, autor wpisu posłużył się także oryginalnym, prawdziwym zdjęciem Patryka Jakiego, które polityk samodzielnie opublikował na swoim fanpage’u – nie ma na nim oczywiście spornego psa.

Źródło: Fanpage „Jaki naprawdę jest #Jaki2018” na Facebooku, dostęp: 1.10.2018 r. (fanpage został usunięty)

Autor wpisu posłużył się jednak fałszywym dowodem: post, który ma uwiarygadniać rzekomą manipulację Patryka Jakiego jest w rzeczywistości zmyślony – został stworzony przez redakcję portalu ASZdziennik, który w satyryczny sposób nawiązuje do autentycznego wpisu Patryka Jakiego o „niemieckiej hatakumbie”. Tym samym post demaskujący fake newsa, poprzez wykorzystanie dowcipnego wpisu niezgodnie z jego pierwotnym celem i kontekstem, sam stał się fake newsem.

Źródło: ASZdziennik.pl, „7 postów, które NATYCHMIAST powinny znaleźć się na wallu Patryka Jakiego albo grozi nam hatakumba”, dostęp: 1.10.2018 r.

Zgodnie z informacjami zaprezentowanymi przez Marcina Napiórkowskiego, autora popularnego bloga „Mitologia Współczesna”, w ciągu pierwszych 20 godzin od publikacji postu na fanpage’u „Jaki naprawdę jest #Jaki208”, ponad 130 osób podało dalej tę fałszywą wiadomość; z kolei na łamach „Krytyki Politycznej” pojawił się zrzut ekranu wskazujący na liczbę blisko 4,4 tys. reakcji, 365 komentarzy i 5,6 tys. udostępnień. Internauci komentujący post szydzili z błędu ortograficznego (rzekomo) popełnionego przez Patryka Jakiego, a także oskarżali go o oszustwo i manipulację. Po wyborach samorządowych fanpage został jednak usunięty.

W kontekście kampanijnego poczucia humoru warta odnotowania jest także obietnica inicjatywy Miasto Jest Nasze oraz popieranej przez nią kandydatki na Prezydenta m.st. Warszawy Justyny Glusman, dotycząca budowy 10 linii metra. Postulat ten w satyryczny (choć realistyczny) sposób odnosi się do licznych obietnic pozostałych kandydatów (przede wszystkim tych z dwóch największych ugrupowań) w przedmiotowym zakresie, które przybrały formę swoistej licytacji. Niekwestionowanym liderem w satyrycznym, a także ironicznym przedstawianiem swojego programu wyborczego był jednak Paweł Tanajno (KWW Odkorkujemy WAWĘ.RIGCZ.TANAJNO.HAWAJSKA+), którego główne postulaty obejmowały likwidację korków w stolicy, oszczędności w administracji poprzez cyfryzację oraz rozwożenie darmowej pizzy hawajskiej przez urzędników warszawskiego ratusza.

W trakcie kampanii samorządowej, kandydaci nie ustrzegli się również przed licznymi błędami – zarówno natury językowej, jak i merytorycznej. W tym kontekście warto przywołać chociażby błędne określenie (mianem generała) marsz. J. Piłsudskiego przez Rafała Trzaskowskiego, czy też pomyłkę Patryka Jakiego przy prezentowaniu obietnicy dotyczącej domknięcia obwodnicy stołecznego Śródmieścia (przesunięcie trasy obwodnicy z Trasy Łazienkowskiej w Aleje Jerozolimskie i na most Poniatowskiego). Medialnie donośnym przykładem wprowadzenia odbiorców w błąd było także wykorzystanie zdjęć stolicy Czech w „prekampanijnym” spocie Patryka Jakiego. Każdy z takich lapsusów był jednak błyskawicznie wychwytywany przez odbiorców medialnych przekazów wyborczych, a następnie – równie szybko – korygowany przez samych kandydatów lub ich sztaby wyborcze.

W świetle pojawiania się licznych przekazów o charakterze dezinformacyjnym (lub wprost – manipulacyjnym), kandydaci podejmowali szereg działań wykraczających poza samo sprostowanie, mających na celu zwalczanie nieprawdziwych informacji. Przykładem takiej aktywności jest uruchomienie przez sztab Rafała Trzaskowskiego portalu mowprawde.pl, którego głównym celem było weryfikowanie wypowiedzi głównego kontrkandydata, Patryka Jakiego. Obsługą portalu zajmować się miała grupa wolontariuszy zrzeszonych w Centrum Sprawdzonych Informacji.

Analizując przebieg kampanii samorządowej w Warszawie, nie można nie wspomnieć o pierwszym kandydacie komitetu SLD – Lewica Razem na urząd Prezydenta Warszawy, którym był Andrzej Celiński – polityk, socjolog i publicysta. Kres jego stołecznej kampanii przyniosła silnie emocjonalna, kontrowersyjna, a właściwie wulgarna odpowiedź na zarzuty postawione przez konkurenta, Jana Śpiewaka z komitetu Wygra Warszawa, we wpisie dotyczącym sądowego sporu miejskiego aktywisty z gen. Marianem Robełkiem.

Źródło: zrzut ekranu z profilu Andrzeja Celińskiego na Facebooku, dostęp: 25.11.2018 r.

Sytuacja ta zaowocowała cofnięciem rekomendacji komitetu SLD – Lewica Razem dla kandydatury Celińskiego i poparciem Andrzeja Rozenka w staraniach o funkcję prezydenta stolicy.

Innym przykładem kampanijnej roszady wśród kandydatów pierwotnie zgłaszających swój udział w wyborach samorządowych w Warszawie była rezygnacja złożona przez Piotra Guziała – polityka znanego ze swojej działalności samorządowej, współzałożyciela stowarzyszenia Nasz Ursynów (wiceprezes zarządu) oraz lidera stowarzyszenia Warszawska Wspólnota Samorządowa. Guział przez blisko miesiąc był kandydatem na urząd Prezydenta m. st. Warszawy: swój udział w wyborach zadeklarował bezpośrednio po ogłoszeniu terminu wyborów samorządowych, jednak w połowie września 2018 r. poparł kandydaturę Patryka Jakiego, który w zamian – w przypadku własnego zwycięstwa – zaproponował mu stanowisko wiceprezydenta odpowiedzialnego m.in za kulturę, organizację dużych imprez (np. WOŚP) i kontakty z przedsiębiorcami.

Sporo politycznych emocji przyniosła także debata telewizyjna kandydatów na Prezydenta m.st. Warszawy, która odbyła się 12.10.2018 r. i została wyemitowana przez trzy ogólnopolskie telewizje: Polsat News, TVP Info i TVN24. Podczas odpowiedzi na pierwsze pytanie, Patryk Jaki – zwracając uwagę na upartyjnienie stołecznego samorządu – złożył formalną rezygnację z partii, do której należał, a więc Solidarnej Polski. Kandydat KW PiS przygotował także analogiczną rezygnację dla Rafała Trzaskowskiego, członka Platformy Obywatelskiej kandydującego z ramienia KKW Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska. Innym zaskakującym zachowaniem było klęknięcie Krystyny Krzekotowskiej, postulującej wprowadzenie przyjaznej dla mieszkańców strategii zarządzania miastem. Akt ten miał symbolizować uzależnienie obywateli od władz miasta. Kandydatka KW Światowego Kongresu Polaków zakończyła swoją wypowiedź apelem do mieszkańców stolicy, nawołując „wstańmy dumni warszawiacy!”.

Analiza fact-checkingowa wypowiedzi kandydatów

W wyniku monitoringu wypowiedzi kandydatów ubiegających się o funkcję Prezydenta m.st. Warszawy, zespół Demagoga przeanalizował łącznie 50 wypowiedzi (cz. 1, cz. 2, cz. 3, cz. 4, cz. 5), pochodzących z różnych przekazów medialnych. Źródłem wypowiedzi kandydatów były bowiem i audycje radiowe, i programy telewizyjne, a także wywiady opublikowane w prasie – zarówno w wydaniach drukowanych, jak i w elektronicznych. Analitycy przywiązywali także szczególną uwagę do aktywności kandydatów w mediach społecznościowych, szczególnie do treści publikowanych przez nich na Twitterze i Facebooku.

Spośród wszystkich przeanalizowanych wypowiedzi, 20 zakwalifikowano jako prawdziwe, a 16 uznano za fałszywe. Dwie wypowiedzi, z uwagi na niemożność sprawdzenia informacji w żadnym publicznie dostępnym źródle oraz odmowę udzielenia informacji w trybie dostępu do informacji publicznej, zostały zakwalifikowane jako nieweryfikowalne. Manipulację w wypowiedziach kandydatów odnotowano w 12 sprawdzonych stwierdzeniach.

W trakcie monitoringu związanego z wyborami na urząd Prezydenta m.st. Warszawy sprawdzono 11 wypowiedzi Rafała Trzaskowskiego (KKW Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska), spośród których 6 uznano za prawdziwe, 4 za manipulujące i 1 za fałszywą. Analizie poddano także po 8 wypowiedzi Patryka Jakiego, startującego z listy KW Prawo i Sprawiedliwość (5 wypowiedzi zakwalifikowano jako prawdziwe, 2 jako fałszywe, a jedna wypowiedź okazała się być nieweryfikowalna), a także Marka Jakubiaka, reprezentującego KWW Kukiz’15 (3 wypowiedzi uznano za prawdziwe, 2 za manipulujące i 2 za fałszywe, a jedna wypowiedź okazała się być nieweryfikowalna). Spośród wszystkich przeanalizowanych wypowiedzi Krystyny Krzekotowskiej, żadna nie spełniła wymogów metodologicznych Demagoga, stawianych wypowiedziom podlegającym fact-checkingowi, przez co żadna z wypowiedzi kandydatki KW Światowego Kongresu Polaków nie znalazła się w próbie badawczej.

Kandydaci startujący na urząd Prezydenta m.st. Warszawy najczęściej mylili się w tematach związanych z infrastrukturą miasta. Fałszywe wypowiedzi dotyczyły nieprawidłowych liczb m.in. dostępnych w ramach systemu Veturilo rowerów trójkołowych dla osób niepełnosprawnych i seniorów, stołecznych mostów, pustostanów, nowowybudowanych mieszkań, a także kwestii wyposażenia istniejących mieszkań w instalacje techniczno-sanitarne. Nieprawdziwe wypowiedzi kandydatów były także związane z zagadnieniami dotyczącymi polityki mieszkaniowej (liczba gospodarstw domowych oczekujących na mieszkania komunalne) i ludnościowej (długość życia mieszkańców). Kandydaci przedstawiali również fałszywe informacje na temat oświadczeń majątkowych radnych Rady m.st. Warszawy, a także kondycji finansowej stolicy, w tym kwoty dochodów i wydatków stołecznego budżetu oraz odsetka deficytu. Często zdarzało się również, że kandydaci przyjmowali zbyt duży margines zaokrąglenia – np. przy okazji podawania liczby wozokilometrów wykonanych przez miejskich przewoźników.

Jedną z przyczyn wskazanych pomyłek jest z pewnością powoływanie się przez kandydatów w swoich wypowiedziach na nieaktualne informacje, szczególnie dane statystyczne i te dotyczące finansów Warszawy. Kandydaci w swoich wypowiedziach posługiwali się także licznymi uproszczeniami, które – spłycając temat – niejednokrotnie skutkowały fałszywością wygłaszanych przez nich twierdzeń. Inną przyczyną pomyłek jest niezgodne z regułami matematycznymi zaokrąglanie liczb. Istotnym powodem kwalifikacji wypowiedzi kandydatów jako nieprawdziwych (zwykle – manipulujących) była także nieznajomość poruszanej tematyki, a szczególnie charakterystycznej dla niej specjalistycznej terminologii, której odzwierciedlenie można zaobserwować analizując dedykowane tej dziedzinie akty prawne – szczególnie znamienne w tym aspekcie były wszelkie stwierdzenia dotyczące liczby osób oczekujących na mieszkania komunalne. Ostatnim z powodów uzasadniających nieprawdziwość wypowiedzi kandydatów na Prezydenta m.st. Warszawy może być ich niewiedza.

Wyniki głosowania i wyborów na Prezydenta m.st. Warszawy oraz frekwencja

Jeden z kandydatów ubiegających się o funkcję Prezydenta m.st. Warszawy otrzymał w głosowaniu więcej niż połowę ważnie oddanych głosów (Rafał Trzaskowski – 56.67 proc.), wobec tego wybory na prezydenta stolicy zostały rozstrzygnięte już w I turze głosowania. Zgodnie bowiem z art. 473 ust. 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2018 r., poz. 754 t.j. z późn. zm.), ponowne głosowanie przeprowadza się jedynie w sytuacji, kiedy żaden z kandydatów nie otrzymał wskazanej uprzednio liczby ważnie oddanych głosów. W wyborach wzięło udział (oddało ważne karty do głosowania) 896 085 wyborców, co stanowi 66,59 proc. uprawnionych do głosowania. Łączna liczba głosów oddanych na wszystkich kandydatów wyniosła 891 378, co stanowi 66,34 proc. W wyborach samorządowych w 2018 roku o funkcję Prezydenta m.st. Warszawy ubiegało się 12 kandydatów. Szczegółowe wyniki wyborów przedstawiono w tabeli.

Według danych przekazanych przez PKW, zwycięzcą wyborów na urząd Prezydenta m.st. Warszawy w 2018 r., już w I turze, został Rafał Trzaskowski, zdobywając 505 187 głosów, które przełożyły się na osiągnięcie 56.67 proc. głosów. Na drugim miejscu, z wynikiem 254 324 głosów (28.53 proc.) uplasował się Patryk Jaki. Trzecie miejsce zajął Paweł Śpiewak, który zebrał 26 689 głosów (2.99 proc.) i tym samym wyprzedził Marka Jakubiaka o 29 głosów – kandydat startujący z listy KWW Kukiz’15 zdobył bowiem 26 660 głosów (2.99 proc.). Najmniej głosów mieszkańców stolicy zebrali: Krystyna Krzekotowska (1 604 głosów, 0.18 proc.), Jan Zbigniew Potocki (2 117 głosów, 0.24 proc.) oraz Jakub Stefaniak (2 793 głosów, 0.31 proc.). Swoistym zaskoczeniem może być wynik Pawła Tanajny – w wyborach samorządowych otrzymał on 3 745 głosów, które przełożyły się na procentowo lepszy rezultat (0.42 proc.) niż wynik osiągnięty przez niego w wyborach na urząd Prezydenta RP w 2015 roku (0.20 proc.).

Rafał Trzaskowski: nowy prezydent stolicy – sylwetka i obietnice wyborcze

Zgodnie z wynikami wyborów samorządowych w 2018 roku, Prezydentem m.st. Warszawy został Rafał Trzaskowski, startujący z listy KKW Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska. Trzaskowski to analityk i wykładowca akademicki (doktor nauk o polityce), a także polityk z doświadczeniem na arenie zarówno krajowej, jak i międzynarodowej. Rafał Trzaskowski w latach 2009-2014 był bowiem posłem do Parlamentu Europejskiego VII kadencji. Później, w rządzie Donalda Tuska (w latach 2013–2014), był ministrem administracji i cyfryzacji, a następnie, w rządzie Ewy Kopacz (w latach 2014–2015), objął stanowisko wiceministra spraw zagranicznych ds. Unii Europejskiej w randze sekretarza stanu. Bezpośrednio przed kandydowaniem na stanowisko Prezydenta Warszawy w ostatnich wyborach samorządowych, w latach 2015-2018, był posłem na Sejm VIII kadencji – startował z listy KW Platforma Obywatelska z okręgu krakowskiego. Jego mandat poselski wygasł dn. 29.10.2018 r. ze względu na fakt wyboru Rafała Trzaskowskiego na funkcję Prezydenta m.st. Warszawy.

Do fact-checkowalnych obietnic nowego Prezydenta m.st. Warszawy zaliczono:

1. 1. Stworzenie wspólnego systemu zarządzania obiektami sportowymi w ramach programu „Mały wielki sport” – obecnie w stolicy nie ma ujednoliconego systemu zarządzania obiektami sportowymi; działania prowadzone przez Stołeczne Centrum Sportu AKTYWNA WARSZAWA nie wiążą się z koordynowaniem funkcjonowania wszystkich dzielnicowych obiektów sportowych. Rafał Trzaskowski nie sprecyzował jednak dokładnej daty utworzenia wspomnianego rozwiązania.
   2. Zadaszenie (Rafał Trzaskowski nie sprecyzował jednak dokładnej daty rozpoczęcia i zakończenia prac zadaszeniowych):
      1. Wszystkich warszawskich Orlików i Syrenek w ramach programu „Mały wielki sport” – żaden z 12 warszawskich Orlików i żadna z 8 stołecznych Syrenek nie posiada stałego zadaszenia, sezonowym remedium stały się w ubiegłych latach hale pneumatyczne (tzw. balony) osłaniające murawę boisk, których montaż był finansowany przez władze niektórych stołecznych dzielnic..
      2. Toru łyżwiarskiego na Stegnach w ramach programu Stolica sportu – obiekt jest obecnie niezadaszony.
   3. Budowę hali widowiskowej w ramach programu “Stolica sportu” – w Warszawie nie ma obecnie pojemnej i nowoczesnej hali widowiskowej (istniejące obiekty to np. Hala COS Torwar z 4824 miejscami na widowni czy Arena Ursynów z widownią na 2000 widzów, a także PGE Narodowy z 58 tys. miejsc na trybunach, który jest jednak przede wszystkim areną sportową). Rada m.st. Warszawy uchwaliła już miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego rejonu Stadionu Narodowego (uchwała nr XCII/2349/2014 z dn. 16.10.2014 r.) umożliwiającą budowę hali na błoniach. Rafał Trzaskowski nie sprecyzował jednak dokładnej daty rozpoczęcia budowy.
   4. Stworzenie co najmniej 18 Skwerów Sportów Miejskich od 2019 r. – w stolicy funkcjonuje 100 siłowni plenerowych, których wyposażeniem jest m.in. wyciskacz, wahadło, twister czy orbitrek. Obietnica Rafała Trzaskowskiego dotyczy jednak nie tylko rozwoju siłowni na świeżym powietrzu, a także stworzenia miejsc do uprawiania tai-chi i jogi (przy wykorzystaniu węzłów komunikacyjnych, mostów i estakad) oraz miejsc do potańcówek w parkach i na placach.
   5. Odbudowę kompleksu sportowego „Skra” – choć klub sportowy RKS „Skra” dokonał wymiany nawierzchni tartanowej, to jednak stadion wciąż wymaga gruntownego remontu nawierzchni oraz innych obiektów do uprawiania sportów lekkoatletycznych. Miasto, po otrzymaniu korzystnego wyroku w sporze z Global Investment Fund i Klubem RKS Skra (dotyczącego nieprzedłużenia użytkowania wieczystego terenów stadionu), rozpoczęło konkurs architektoniczno-urbanistyczny na koncepcję modernizacji „Skry”. W swojej obietnicy, Rafał Trzaskowski nie sprecyzował jednak dokładnej daty rozpoczęcia prac budowlanych.
   6. Stworzenie prawie 8 tysięcy nowych miejsc na parkingach P+R i dodatkowych, nowych parkingów w aglomeracji (w sumie ponad 20 parkingów) – obecnie parkingi P+R istnieją wyłącznie na obszarze Warszawy – jest ich 16 i dysponują łącznie 4655 miejscami parkingowymi dla samochodów osobowych, 102 miejscami parkingowymi dostosowanymi dla potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz 808 miejscami dla rowerów. Rafał Trzaskowski nie sprecyzował jednak dokładnej daty powstania nowych miejsc parkingowych.
   7. inwestycje w komunikację miejską w ramach programu “Szybciej w domu”:
      1. Stworzenie dwóch nowych linii Szybkiej Kolei Miejskiej: kierunek Piaseczno (wydłużenie S9 – w 2021 r.) i kierunek Ożarów Mazowiecki – w Warszawie obecnie funkcjonują cztery trasy Szybkiej Kolei Miejskiej (S1 Pruszków-Otwock; S2 Warszawa Lotnisko Chopina-Sulejówek Miłosna; S3 Warszawa Lotnisko Chopina-Legionowo Piaski/Wieliszew; S9 Warszawa Zachodnia peron 8- Legionowo Piaski/Wieliszew). W kwietniu 2018 r. podpisano umowę na dostawę nowego taboru, który umożliwi uruchomienie nowych aglomeracyjnych połączeń, m.in. do Piaseczna i Ożarowa Mazowieckiego – według planów, miejskie pociągi mają dotrzeć do Piaseczna w 2021 r., a do Ożarowa Mazowieckiego – w 2025 r. Rafał Trzaskowski nie zadeklarował żadnego przedziału czasowego dla realizacji swojej obietnicy.
      2. Rozwój metra (Rafał Trzaskowski nie zadeklarował żadnego przedziału czasowego dla wprowadzenia swoich propozycji):
         1. Budowa brakujących stacji metra na I linii, tj. Muranów oraz plac Konstytucji – I linia metra liczy współcześnie 21 stacji, a wspomniane stacje to dwie niezrealizowane (ze względu na oszczędności) inwestycje, dla których istnieją plany lokalizacyjne, a w 2006 r. władze Warszawy uwzględniły je jako planowane stacje w „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta stołecznego Warszawy”.
         2. Rozpoczęcie pierwszego etapu budowy III linii metra (odcinek Stadion Narodowy – Gocław, przez Rondo Wiatraczna; stacje: Mińska, Rondo Wiatraczna, Ostrobramska, Fieldorfa, Gocław) – Metro Warszawskie Sp. z o.o. dysponuje planowaną trasą przebiegu III linii (która przez blisko dekadę funkcjonowała jako odcinek wschodni-południowy II linii metra), pokrywającą się z propozycją Rafała Trzaskowskiego. Stołeczne władze przewidywały, że inwestycja – dzięki finansowemu wsparciu UE – mogłaby powstać po 2022 r.
      3. Rozbudowa linii tramwajowych w ramach programu “Stolica Lepszej Komunikacji” (Rafał Trzaskowski nie zadeklarował żadnego przedziału czasowego dla wprowadzenia swoich propozycji):
         1. Tramwaj na Gocław – stołeczny ZTM przeprowadził już konsultacje społeczne w tej sprawie, a ich wynikiem jest finalizacja projektu trasy tramwajowej na Gocław. Inwestycja będzie dofinansowana ze środków unijnych, a zgodnie z informacją umieszczoną na stronie Tramwajów Warszawskich jej planowany termin budowy to lata 2018-2020.
         2. Nowa trasa na ul. Kasprzaka – po przeprowadzonych konsultacjach społecznych, TW przygotowały przetarg na wykonawcę dokumentacji budowy i przebudowy trasy; inwestycja będzie dofinansowana ze środków unijnych – budowa ma rozpocząć się w 2019, a zakończyć w 2020 r.
         3. Dokończenie brakującego odcinka linii tramwajowej wzdłuż ulicy Światowida, do skrzyżowania z ul. Modlińską – TW przygotowują przetarg na budowę ostatniego etapu trasy tramwajowej do pętli Winnica (w pobliżu skrzyżowania z ul. Modlińską), inwestycja będzie dofinansowana ze środków unijnych, a czas jej budowy potrwa 14 miesięcy.
         4. Linia tramwajowa Wola – Ochota – Mokotów – Wilanów (wraz z tunelem pod Dworcem Zachodnim) – po przeprowadzonych konsultacjach społecznych, 10.07.2018 r. podpisano porozumienie między Tramwajami Warszawskimi a PKP Polskimi Liniami Kolejowymi w sprawie budowy trasy tramwajowej do dworca Warszawa Zachodnia, zgodnie z zapowiedziami pasażerowie będą mogli skorzystać z nowej trasy w 2023 r. Inwestycja będzie dofinansowana ze środków unijnych.
      4. Wprowadzenie biletu seniora dla kobiet, które ukończyły 60. rok życia (i są na emeryturze) – teraźniejsza taryfa przewiduje bilet seniora imienny dla osób, które ukończyły 65. rok życia (nie jest dostosowana do obniżonego wieku emerytalnego). Osoby, które ukończyły 70 rok życia, korzystają z bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską. Rafał Trzaskowski nie wskazał żadnego przedziału czasowego na realizację postulatu.
      5. Zniesienie opłaty za abonament parkingowy na pierwszy samochód dla osób płacących w Warszawie podatki – dotychczasowa roczna opłata abonamentowa wynosi 30 zł, a o abonament mieszkańca mogą się ubiegać właściciele pojazdów zameldowani na pobyt stały lub czasowy na terenie Strefy Płatnego Parkowania Niestrzeżonego. Rafał Trzaskowski nie zadeklarował żadnego przedziału czasowego na realizację obietnicy.
      6. Rozbudowa sieci tras rowerowych w Warszawie: w ciągu czterech lat nastąpi miasto ma mieć 800 km ścieżek rowerowych – obecnie sieć rowerowa w stolicy liczy 544 km. Rafał Trzaskowski nie wskazał żadnego przedziału czasowego na realizację postulatu.
   8. Zielone inwestycje, takie jak stworzenie ponad 100 km zielonych korytarzy w ramach programu “Zieleń dla Warszawy” – choć w stolicy prowadzone są akcje sadzenia drzew wzdłuż miejskich arterii (w tym program Milion Drzew dla Warszawy), to Warszawa nie ma żadnego nowoczesnego parku linearnego, czyli zielonego korytarza. Odpowiednikiem takiej zabudowy miejskiej mogą być nadwiślańskie bulwary lub częściowy park nad istniejącym tunelem Wisłostrady, a jej pełnym wyrazem jest zdecydowanie koncepcja parku nad tunelem Południowej Obwodnicy Warszawy. Rafał Trzaskowski, choć nie podaje dokładnej daty realizacji swojego planu, wskazuje obszar jego realizacji – w ciągach komunikacyjnych z Bielan na Ursynów i z Rembertowa do Ursusa.
   9. Budowa nowego, nadwiślańskiego parku, stanowiącego dach tunelu nad Wisłostradą (na wysokości Zamku Królewskiego) – istniejący odcinek tunelu Wisłostrady, który znajduje się bezpośrednio na wysokości mostu Świętokrzyskiego, liczy ok. 900 metrów. Władze stolicy rozważały dwie koncepcje rozbudowy tunelu – w kierunku południowym (Solca) oraz północnym (Podzamcza), żaden z tych pomysłów nie został jednak zrealizowany. Rafał Trzaskowski nie zadeklarował żadnego przedziału czasowego dla realizacji swojej propozycji.
   10. Ustalenie, że odsetek wydatków na zieleń miejską będzie przekraczać 1 proc. rocznego budżetu miasta, a kwota ta docelowo będą o połowę większa niż dziś – planowane wydatki miasta stołecznego Warszawy na utrzymanie zieleni w 2018 r. to 51 902 206 zł (Budżet m.st. Warszawy na 2018 r., s. 92). Kwota ta odpowiada 0,29 proc. całej kwoty zaplanowanych wydatków budżetu Warszawy, która w 2018 r. wynosiła 17 671 266 007 zł (Budżet m.st. Warszawy na 2018 r., s. 21).
   11. Likwidacja pieców wysokoemisyjnych (tzw. kopciuchów) poprzez dopłatę 100 proc. do podłączenia do sieci gazowej lub wymiany na piec niskoemisyjny – od 2017 r. stolica pokrywa do 75. proc. kosztów wymiany pieca, a środki na ekodotacje przyznawane są na podstawie Uchwały nr XXXVIII/975/2016 Rady m.st. Warszawy z dnia 15 grudnia 2016 r. Ponadto, w 2018 r. miasto uruchomiło pilotażowy program „Zielone wsparcie do 100%”, dzięki któremu mieszkańcy mogą otrzymać dofinansowanie zaplanowanej na 2019 r. ekoinwestycji nawet w pełnej wysokości wnioskowanej kwoty (bez wymogu wkładu własnego) – jego ostateczna wysokość uzależniona jest jednak od kryterium dochodowego. Wsparcie przyznawane jest na podstawie Uchwały Rady m.st. Warszawy nr LXIII/1745/2018 z dnia 22 marca 2018 r. oraz Zarządzenia nr 812/2018 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 22 maja 2018 r. Już po objęciu funkcji Prezydenta m.st. Warszawy, Rafał Trzaskowski doprecyzował, że proponowane przez niego 100 proc. dofinansowania otrzymają osoby najuboższe, a każdy mieszkaniec może liczyć na dotację w zwiększonym wymiarze, do 12 tys. zł.
   12. Powołanie Pełnomocniczki Prezydenta Warszawy ds. kobiet, gwarantującej dobrą koordynację polityk i działań we wszystkich obszarach mających wpływ na jakość życia warszawianek. Rafał Trzaskowski nie sprecyzował jednak dokładnej daty utworzenia stanowiska pełnomocniczki ds. kobiet.
   13. Polepszenie stanu opieki zdrowotnej dla kobiet m.in. poprzez dostęp do lekarzy specjalistów, w tym do ginekologa, który nie zasłoni się klauzulą sumienia – według informacji zamieszczonych na stronie internetowej Zintegrowanego Informatora Pacjenta, w Warszawie funkcjonuje 15 szpitali o specjalizacji ginekologiczno-położniczej, które świadczą całodobową opiekę (s. 1, s. 2), jednak zgodnie z art. 39 obowiązującej ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2018 r., poz. 617, t.j. z późn. zm.) każdy lekarz może powstrzymać się od wykonania świadczeń zdrowotnych niezgodnych z jego sumieniem. W Internecie znaleźć można jednak listy lekarzy zarówno powołujących się na klauzulę sumienia, jak i przychylnych stosowaniu antykoncepcji awaryjnej. Rafał Trzaskowski nie sprecyzował jednak dokładnej daty spełnienia obietnicy.
   14. Wyrównanie szans kobiet na rynku pracy w ramach programu “Warszawa dla kobiet” m.in. poprzez zagwarantowanie miejsc w żłobkach: na przykładzie Ursynowa: zwiększenie o 600 miejsc w żłobkach i 500 w przedszkolach – obecnie na Ursynowie funkcjonują 4 żłobki publiczne (łącznie jest w nich 490 miejsc dla dzieci od 13. do 36. miesiąca życia) oraz 23 przedszkola publiczne (według danych zgromadzonych w Banku Danych Lokalnych, w 2016 r. Ursynów dysponował 6 653 miejscami w przedszkolach). Rafał Trzaskowski nie sprecyzował jednak dokładnej daty realizacji postulatu.
   15. Warszawskie Tanie Mieszkania na Wynajem, czyli budowa rocznie 1500 nowych mieszkań na wynajem od 2020 r., docelowo 100 tys. do 2030 r. – według danych zgromadzonych w Banku Danych Lokalnych, w 2017 r. oddano do użytkowania 54 mieszkania komunalne – w statystyce brak jest jednak informacji nt. ostatecznego przeznaczenia lokalu. Zgodnie z przyjętymi w grudniu 2017 r. Wieloletnim Programem Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem m.st. Warszawy na lata 2018 – 2022 oraz polityką mieszkaniową – Mieszkania2030, w kolejnych latach powstanie co najmniej 600 lokali dzięki dzielnicowym inwestycjom i ponad 1400 mieszkań dzięki Towarzystwom Budownictwa Społecznego, przybędzie także 3 tys. lokali socjalnych.
   16. Dopłata do wynajmu mieszkania na rynku w ramach programu Dom dla Ciebie w przypadku, gdy czas oczekiwania na mieszkanie komunalne jest dłuższy niż 6 miesięcy – według stanu na dzień 31.12.2017 r. liczba gospodarstw domowych oczekujących na najem lokalu z zasobu m.st. Warszawy (lokalu komunalnego w znaczeniu szerokim, własnościowym) wynosiła 4393 (1338 gospodarstw domowych oczekiwało na najem lokalu na czas nieoznaczony, tj. mieszkania komunalnego w znaczeniu wąskim, a 3055 gospodarstw domowych oczekiwało na najem lokalu socjalnego). Ze względu na fakt, że 70% oczekujących na lokal od miasta to osoby czekające na mieszkanie socjalne, czego dłużej czeka się na lokal socjalny niż na komunalny – w przypadku mieszkań komunalnych czas oczekiwania to średnio 1,5 roku, a na mieszkania socjalne oczekuje się nawet kilka lat. W swoim programie Rafał Trzaskowski podkreślił, że wskazany postulat ma być przykładem działania natychmiastowego.
   17. Finansowanie i organizowanie zajęć pozalekcyjnych (100 zł przeznaczane na każdego ucznia na każdy miesiąc) w ramach programu “