Poseł odkopał stare zdjęcie

Michał Woś opublikował na Facebooku fotografię, na której widzimyt śmigłowiec rozpylający wodę nad turbiną wiatrową. Polityk stwierdził z ironią, że „nic nie ratuje klimatu lepiej niż spaliny na wysokościach”.

To nie pierwszy raz, gdy to zdjęcie pojawia się w internecie i służy do krytyki energetyki wiatrowej. Dwukrotnie weryfikowaliśmy historię stojącą za nim – w 2021 roku i w 2025 roku. 

Poprzednio fotografia wybiła się na popularności, gdy w 2021 roku Teksas mierzył się z kryzysem energetycznym, a obraz oblodzonego wiatraka był rozpowszechniany jako dowód na zawodność odnawialnych źródeł energii (1, 2, 3). 

To fotografia sprzed dekady

Zdjęcie zrobiono w 2015 roku w Szwecji. Potwierdziła to, w komentarzu dla serwisu AFP Sprawdzam, szwedzka firma Alpine Helicopter Sweden, do której należy śmigłowiec.

W tamtym czasie wspomniana firma we współpracy z instytutem badawczym Energiforsk przeprowadzała testy nowej metody awaryjnego odmrażania łopat w elektrowniach wiatrowych. W sieci jest dostępne nagranie z tego projektu.

To lepsze rozwiązanie niż zastój w pracy wiatraka

Faktem jest, że śmigłowiec ze zdjęcia zużywa paliwo, ale emisje wygenerowane podczas akcji awaryjnego odmrażania są mniejsze niż produkcja energii z paliw kopalnych, która zastąpiłaby niedziałający wiatrak.

Produkcja energii z zamarzniętego wiatraka spada, w zależności od warunków i typu turbiny, o kilkadziesiąt procent (nawet o 80 proc.) lub całkowicie staje. Oznacza to, że niedobór w kraju trzeba wtedy pokryć z innych źródeł, np. z elektrowni węglowych, wytwarzających więcej emisji. 

Autorzy raportu ze wspomnianego eksperymentu ze śmigłowcem przedstawili obliczenia, które pokazują, że krótka akcja awaryjnego odmrażania turbin pozwoliła wznowić ich pracę, a tym samym uniknąć emisji z innych źródeł energii (s. 24-26). Nawet jeśli w trakcie tego procesu śmigłowiec zużył paliwo, to wiatraki zrekompensowały zużytą energię po ok. 4 godzinach (s. 26).

To tylko jedna z metod ochrony przed lodem. I to nie najpopularniejsza

Producenci oraz instalatorzy elektrowni wiatrowych mierzą się z problemem, który stawiają im warunki atmosferyczne. Wskazuje się, że w Europie, w Ameryce Północnej i w Azji odpowiednio: 94 proc., 72 proc. i 19 proc. turbin jest narażonych na chłód. Mimo tego mogą działać i pracują również w takich warunkach.

Remedium na problem zamarzania łopat turbiny są metody, które pomagają ochronić wiatrak przed zamarznięciem. Przeglądy literatury naukowej wskazują, że jednym z najpopularniejszych rozwiązań jest ogrzewanie wiatraków (1, 2, 3, 4, 5). W krajach z chłodniejszym klimatem elementy grzewcze umieszcza się na łopatach albo w ich wnętrzu.

Innym stosowanym rozwiązaniem (1, 2, 3, 4, 5) jest pokrycie łopat specjalną powłoką, która zapobiega osadzaniu się lodu. Przykładowo: powłoką hydrofobową, a więc odpychającą wodę, lub termiczną, czyli ogrzewającą. Wciąż prowadzi się prace nad usprawnieniem tych metod.

Zamiast helikoptera – dron

A gdy którakolwiek ze wspomnianych technik ochronnych zawiedzie, dostępne są metody pozbycia się lodu, które niekoniecznie wymagają śmigłowca. 

Przeglądy opublikowane w czasopismach technicznych wskazują (1, 2, 3, 4, 5), że do odladzania turbiny wiatraka stosuje się też technologię utrasoniczną albo impulsy elektryczne. Kolejnym dostępnym rozwiązaniem jest zamontowanie na wiatraku ruchomych elementów pneumatycznych, które pomagają naruszyć i zrzucić lód.

A co z polewaniem gorącą wodą? Ta metoda też jest rozwijana, w taki sposób, aby zminimalizować zużycie energii i emisje. Nowym sposobem, nad którym pracują inżynierowie, jest wykorzystanie do tego celu dronów zamiast śmigłowców (1, 2, 3, 4, 5).

Ten problem nie dotyczy Polski

W przypadku Europy warunki atmosferyczne, które sprzyjają obladzaniu turbin, występują głównie na północy (s. 11–12), czyli właśnie np. w Szwecji. W Polsce do tego zjawiska dochodzi bardzo rzadko. Wyjaśniła to w 2021 roku była rzeczniczka Polskiej Grupy Energetycznej, w komentarzu dla serwisu AFP Sprawdzam:

Potwierdza to również Magdalena Klera-Nowopolska z Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. W wywiadzie dla serwisu Globenergia przekonywała, że warunki atmosferyczne potrzebne do zaistnienia tego problemu są mało spotykane w skali roku.

Analiza powstała w ramach projektu Central European Digital Media Observatory (CEDMO) – interdyscyplinarnej sieci ekspertów, naukowców oraz organizacji walczących z dezinformacją w regionie Europy Środkowej. Projekt CEDMO jest finansowany ze środków Unii Europejskiej.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Masz prawo do prawdy. Pomóż nam ją chronić!

Wesprzyj nas