Obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski po pełnoskalowej inwazji z Rosji (24 lutego 2022 roku) i deklarują zamiar pozostania w Polsce, mogą przebywać w naszym kraju legalnie. Reguluje to ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy (art. 2 ust. 1). Takie osoby mają też prawo do świadczenia wychowawczego zwanego potocznie 800 plus (art. 26 ust. 1 pkt 2). 

Ponadto, zgodnie z ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci ustanawiającą to świadczenie, 800 plus przysługuje nie tylko obywatelom polskim, lecz także cudzoziemcom. Osoby bez polskiego obywatelstwa muszą jednak spełnić dodatkowe wymagania, np. posiadać zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (art. 1 ust. 2 pkt 2).

W styczniu Rafał Trzaskowski, kandydat Koalicji Obywatelskiej w wyborach prezydenckich, stwierdził, że Ukraińcy powinni otrzymywać świadczenie 800 plus tylko wtedy, gdy „będą mieszkać w Polsce i płacić w Polsce podatki”. W filmie opublikowanym w mediach społecznościowych przekonywał, że jego postulat wynika ze zdrowego rozsądku.

Pieniądze nie dla każdego?

Z Rafałem Trzaskowskim zgadza się Sławomir Mentzen, kandydat Konfederacji, który w Sejmie krytycznie podsumował, że Polska jest hojna dla Ukrainy, ponieważ „wypłacamy 800+ nawet na dzieci, które nie mieszkają w Polsce […] wypłacamy 800+ Ukraińcom, którzy w Polsce nawet nie pracują, którzy nie płacą w Polsce podatków”.

Z inicjatywą w tej sprawie wyszli też posłowie PiS, którzy 20 stycznia złożyli w Sejmie odpowiedni projekt ustawy. Uzależnia on wypłatę świadczenia od tego, czy rodzice pracują i płacą podatki w Polsce. Przypomnijmy – warunek przebywania w Polsce już obowiązuje. W praktyce zdarza się, że Ukraińcy, którzy wyjeżdżają z Polski na zbyt długi czas, tracą prawo do świadczenia 800 plus.

Lewica i Polska 2050 przeciw

Z postulatem dodatkowych ograniczeń wypłacania 800 plus dla Ukraińców nie zgadza się Magdalena Biejat, kandydatka Lewicy. Zwróciła ona uwagę, że większość Ukraińców w Polsce pracuje. Z kolei ci, którzy nie pracują, w większości poszukują pracy.

Przeciwny pomysłowi Trzaskowskiego jest także Szymon Hołownia.  W poście na Facebooku przekonywał, że dochody z obecności Ukraińców w Polsce przewyższają wydatki z budżetu na ich rzecz. O tym, jak wysokie są te dochody, będzie można dowiedzieć się niedługo z naszej osobnej analizy.

Hołownia dodał, że nie wszystkie ukraińskie dzieci otrzymują świadczenie i – co więcej – spada liczba osób, na które pobiera się 800 plus. Polityk przypomniał też, że już niedługo wejdzie w życie ograniczenie dotyczące świadczenia – od czerwca tego roku dostaną je tylko dzieci, które chodzą do polskiej szkoły. 

Prawie 700 tys. ukraińskich dzieci ma polski PESEL

Z informacji, którą otrzymaliśmy od Ministerstwa Cyfryzacji, wynika, że w rejestrze PESEL znajduje się 698,8 tys. osób poniżej 18 roku życia z ukraińskim obywatelstwem.

Oprócz tego ministerstwo wskazało, że w systemie figuruje 382,2 tys. dzieci z aktualnym statusem UKR – przypisywanym do numeru PESEL w przypadku uchodźców z Ukrainy, którzy przybyli na teren Polski i zostali w niej po pełnoskalowej inwazji. 

Mniej, ale nie o połowę

Wypowiedź Szymona Hołowni pochodzi z drugiej połowy stycznia 2025 roku. Ostatni pełny miesiąc przed tą wypowiedzią to grudzień ubiegłego roku. Sprawdziliśmy, ile dzieci otrzymywało wtedy pieniądze z polskiego programu. 

Faktycznie, ta liczba spadła w ciągu dwóch lat, nie był to jednak spadek o połowę, jak sugerował Hołownia, a o blisko jedną piątą (19 proc.) W grudniu 2022 roku świadczenie 800 plus trafiło do 360,8 tys. dzieci ukraińskich wnioskodawców.

Co ciekawe, w grudniu 2023 roku liczba ta wynosiła 277,7 tys., a więc była mniejsza niż w rok później. Oznacza to, że liczba dzieci otrzymujących środki początkowo spadła, a potem – nieco wzrosła.

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583

Sprawdź jak przekazać!