Protesty w Polsce

Kwestia wpływu zgromadzeń publicznych na wzrost liczby osób zakażonych koronawirusem SARS-CoV-2 pojawiła się w mediach po tym, jak na ulice wielu miast w całej Polsce wyszli protestujący przeciwko wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 ws. aborcji. Głos w tej sprawie zabrał m.in. Mateusz Morawiecki. Słowa premiera sprawdziliśmy przy okazji analizy wypowiedzi Katarzyny Lubnauer. Obawy dotyczące wzrostu zakażeń pojawiły się również w kontekście zorganizowanego 11 listopada Marszu Niepodległości.

26 stycznia 2021 roku w Dzienniku Ustaw finalnie zostało opublikowane orzeczenie TK. Przed siedzibą instytucji doszło do kolejnych protestów. Politycy ponownie zaczęli spekulować na temat ewentualnej korelacji między zgromadzeniami a wzrostem dziennej liczby zakażonych. Do sprawy odniosła się Monika Rosa, przywołując słowa ministra zdrowia Adama Niedzielskiego, który miał rzekomo powiedzieć, że manifestacje nie zwiększyły liczby zachorowań.

Co mówił w tej sprawie Adam Niedzielski?

26 października ubiegłego roku, kilka dni po pierwszych protestach, szef resortu zdrowia wziął udział w programie emitowanym przez Telewizję Publiczną „Gość Wiadomości”. Prowadzący Michał Adamczyk w trakcie rozmowy stwierdził, że młodzi ludzie szczególnie w dużych miasta ignorują zasady dystansu społecznego, a następnie zadał pytanie swojemu gościowi, jak taka sytuacja może wpłynąć na rozwój pandemii.

Głos w sprawie zgromadzeń minister Niedzielski zabrał następnie podczas konferencji prasowej, która odbyła się 17 listopada. Na początku polityk stwierdził, że w ostatnich tygodniach zaobserwowano spadek liczby zachorowań oraz zmniejszenie się mobilności społecznej (mierzonej za pomocą lokalizowania telefonów komórkowych), a ostatnie protesty, które przetoczyły się przez Polskę, czy zgromadzenia związane ze Świętem Niepodległości, nie zwiększyły liczby zakażonych.

Czy liczba zakażeń faktycznie zmalała?

Jak już wspominaliśmy, wyrok TK został opublikowany 22 października. Już wtedy w Warszawie doszło do pierwszych protestów. W kolejnych dniach odbyły się kolejne demonstracje i marsze zarówno w miastach wojewódzkich, jak i średniej wielkości miejscowościach. Punkt kulminacyjny przypadł na 30 października, kiedy to w okolicach stołecznego ronda im. Romana Dmowskiego zgromadziło się nawet 100 tys. osób. Nie oznaczało to jednak końca protestów, które odbywały się w całej Polsce w początkowych dniach listopada.

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia 22 października, a więc w dniu wydania orzeczenia w sprawie aborcji przez Trybunał Konstytucyjny, odnotowano w Polsce 10 040 potwierdzonych przypadków COVID-19. 

Okres inkubacji wirusa SARS-CoV-2 wynosi średnio 5-6 dni, jednak czasem może on trwać do 14 dni. Tyle czasu upływa więc pomiędzy zakażeniem a wystąpieniem objawów COVID-19. Ewentualny wpływ manifestacji na liczbę zakażeń należałoby więc analizować po upływie takiego właśnie okresu.

• 27 października (+5 dni od pierwszych protestów) odnotowano 10 241 przypadków COVID-19,
• 28 października: 16 300 przypadków,
• 29 października: 18 820 przypadków,
• 30 października (kulminacja protestów, masowa demonstracja w Warszawie): 20 156 przypadków,
• 31 października: 21 629 przypadków,
• 1 listopada: 21 897 przypadków,
• 2 listopada: 17 171 przypadków,
• 3 listopada: 15 578 przypadków,
• 4 listopada: 19 364 przypadki,
• 5 listopada: 24 692 przypadki,
• 6 listopada: 27 143 przypadki,
• 7 listopada: 27 086 przypadków,
• 8 listopada: 27 875 przypadków,
• 9 listopada: 24 785 przypadków,
• 10 listopada: 21 713 przypadków,
• 11 listopada (Święto Niepodległości, demonstracja w Warszawie): 25 454 przypadki,
• 12 listopada: 25 221 przypadków,
• 13 listopada: 22 683 przypadki,
• 14 listopada: 24 051 przypadków,
• 15 listopada: 25 571 przypadków,
• 16 listopada: 21 854 przypadki,
• 17 listopada (konferencja ministra Niedzielskiego): 20 816 przypadków.

Widzimy więc, że liczba przypadków COVID-19 w Polsce na przełomie października i listopada stale wzrastała. Tendencja wzrostowa była jednak zauważalna jeszcze przed orzeczeniem TK, dlatego też trudno w sposób jednoznaczny orzec, jaki wpływ na odnotowane wzrosty miała fala protestów, które przetoczyły się przez Polskę po 22 października. Warto w tym kontekście przeanalizować dane zbiorcze z poszczególnych tygodni:

• tydzień 5-11 października: 23 498 nowych przypadków COVID-19,
• tydzień 12-18 października: 45 592 przypadki (wzrost o 94,03 proc.),
• tydzień 19-25 października: 74 716 przypadków (wzrost o 63,88 proc.),
• tydzień 26 października – 1 listopada: 120 785 przypadków (wzrost o 61,66 proc.),
• tydzień 2-8 listopada: 158 909 przypadków (wzrost 31,56 proc.),
• tydzień 9-15 listopada: 169 478 przypadków (wzrost o 6,65 proc.),
• tydzień 16-22 listopada: 152 357 przypadków (spadek o 10,1 proc.).

Analiza danych tygodniowych wskazuje, że chociaż nominalna liczba nowych przypadków COVID-19 stale wzrastała, to jednak dynamika przyrostów stopniowo malała. Największy, niemal stuprocentowy przyrost nowych zachorowań wystąpił w tygodniu poprzedzającym orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Od tego czasu mamy już do czynienia z tendencją malejącą, natomiast ostatni analizowany tydzień przyniósł zauważalny, 10-procentowy spadek liczby zakażeń w ujęciu tydzień do tygodnia.