W lipcu br. NFZ apelował do pacjentów, aby odwoływali wizyty, na których nie zamierzają się pojawić. W komunikacie podano, że tylko w pierwszym półroczu 2023 roku w całym kraju wizyty nie odwołało 457 tys. osób. Przez to inne osoby oczekujące nie mogły skorzystać z wcześniejszego terminu.

Najwięcej, bo 207 tys. przypadków nieodwołanych wizyt, dotyczy świadczeń z zakresu ortopedii i traumatologii narządu ruchu, 140 tys. – kardiologii, blisko 59 tys. – endokrynologii, a ponad 49 tys. – onkologii (dane NFZ).

NFZ przekazuje dane dot. nieodwołanych wizyt

Spytaliśmy NFZ, jak wygląda sprawa nieodwołanych wizyt na przestrzeni ostatnich pięciu lat. W odpowiedzi otrzymaliśmy dane z Centralnych Kolejek Oczekujących. Jest to aplikacja (AP-KOLCE), udostępniona w styczniu 2015 roku, służąca do prowadzenia list oczekujących na świadczenia. 

NFZ podkreśla, że udostępnia liczbę skreśleń z listy oczekujących z powodu nieodwołania wizyty przez pacjenta (Tabela 1) oraz liczbę osób skreślonych z listy z powodu wykonania świadczenia (Tabela 2) w latach 2018–2023 (stan na 28 listopada).

Widać wyraźnie, że na przełomie lat 2019 i 2020 nastąpił duży wzrost wizyt, które nie zostały odwołane. Organizatorzy akcji „Odwołuję, nie blokuję” tak opisują powody tego zjawiska: „Opublikowane przez NFZ w 2020 r. dane za rok 2019 r. są ostatnimi miarodajnymi statystykami. Minione dwa lata to czas pandemii, który zaburzył funkcjonowanie służby zdrowia oraz korzystanie pacjentów z usług medycznych”.

Dane NFZ są niepełne. „Częściowa skala zjawiska”

Jednocześnie NFZ podkreśla, że te liczby nie oddają pełnej skali zjawiska. Jak wyjaśnia Filip Urbański, dyrektor Departamentu Analiz, Monitorowania Jakości i Optymalizacji Świadczeń:

„Aktualnie oprócz sprawozdań dotyczących świadczeń sprawozdawanych w czasie rzeczywistym w aplikacji AP-KOLCE, istnieje ponad 400 wyodrębnionych list oczekujących do komórek organizacyjnych (np. oddziałów, poradni) oraz ponad 130 list oczekujących na inne procedury, dla których nie istnieje obowiązek przekazywania informacji o nieodwołanych wizytach”. 

„W przypadku wizyt nieodwołanych jest to tylko częściowa skala zjawiska” – zaznacza Urbański.

Skąd minister wzięła 8 mln nieodwołanych wizyt?

Zapytaliśmy Ministerstwo Zdrowia, skąd wzięły się informacje, że co roku nie odwołuje się 8 mln wizyt lekarskich. W odpowiedzi Biura Komunikacji możemy przeczytać, że są to jedynie dane szacunkowe i to za 2022 rok. W jaki sposób je obliczono?

Spośród 13 mln świadczeń zaplanowanych w systemie AP-KOLCE 9,38 proc. nie zostało udzielonych z powodu niepojawienia się pacjenta w placówce. Założono, że 10 proc. można odnieść do ogółu świadczeń na poziomie Ambulatoryjnej Opieki Specjalistycznej, których zgodnie z informacjami resortu zdrowia w 2022 roku było 83 mln.

„Można więc szacować, że niemal 8 mln porad specjalistycznych w AOS nie jest udzielana z powodu nieodwoływania porad przez pacjentów” – wskazuje Biuro Komunikacji Ministerstwa Zdrowia.

Ile jest nieodwołanych wizyt rocznie? Tego nie wiemy

Wypowiedź Katarzyny Sójki nie jest możliwa do zweryfikowania. Sójka powołuje się na NFZ, a to samo przyznało, że nie ma wszystkich potrzebnych danych, aby określić ostateczną skalę zjawiska wizyt, które nie zostały odwołane.

 Z kolei Ministerstwo Zdrowia szacuje, że 8 mln nieodwołanych wizyt rocznie to jedynie szacunki dotyczące 2022 roku. Nie można na tej podstawie potwierdzić, że co roku nie odwołuje się 8 mln zaplanowanych wizyt lekarskich.

Apel w sprawie wizyt lekarskich

Z danych NFZ wynika, że najczęściej odwoływano świadczenia z zakresu ortopedii i traumatologii ruchu, kardiologii i endokrynologii. O nieblokowanie wizyt, z których mógłby skorzystać ktoś inny, apelują organizatorzy akcji„Odwołuję, nie blokuję”, zainicjowanej przez Centrum Medyczne CMP.

„Wcześniejsze anulowanie konsultacji daje zasób do wykorzystania innym osobom, które mogą znajdować się w ogromnej potrzebie” – czytamy w opisie akcji. Na stronie jest też licznik nieodwołanych wizyt, który 8 grudnia pokazywał ich 17 mln.

„Na stronie kampanii znajduje się licznik nieodwołanych wizyt, który zawiera aktualne liczby za 2022 rok, zebrane od wszystkich współorganizatorów akcji. Licznik będzie odświeżany raz na miesiąc” – tłumaczą organizatorzy.