Czas czytania: około min.

Jaki jest próg wyborczy dla mniejszości narodowych?

01.02.2023 godz. 14:43

Wypowiedź

Fot. Adrian Grycuk / CC-BY-SA-3.0-P / Wikimedia Commons / modyfikacje: Demagog.org.pl

Częściowy fałsz

Analiza w pigułce

  • Zgodnie z art. 196 Kodeksu wyborczego w podziale mandatów sejmowych uwzględnia się listy komitetów wyborczych, które otrzymały przynajmniej 5 proc. ważnych głosów w skali kraju (8 proc. w przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych).
  • W myśl art. 197 komitety utworzone przez wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą złożyć oświadczenie do PKW, które zwolni je z konieczności uzyskania progu 5 proc.
  • W art. 197 nie pada informacja na temat organizacji mniejszości etnicznych. Mowa jedynie o organizacjach mniejszości narodowych. Obie te grupy zgodnie z prawem nie oznaczają tego samego.
  • W całym Kodeksie wyborczym nie pojawia się bezpośrednie nawiązanie do konkretnej grupy etnicznej lub mniejszości narodowej (w tym do mniejszości niemieckiej).
  • Ryszard Galla słusznie wskazuje, że Kodeks wyborczy nie przewiduje specjalnych przywilejów dla mniejszości niemieckiej. Ma też rację, że mniejszościom narodowym przysługuje prawo do bycia zwolnionym z 5-proc. progu wyborczego. Zwolnienie z progu nie dotyczy jednak mniejszości etnicznych. Na tej podstawie wypowiedź uznajemy za częściowy fałsz.

Kowalski: brak progu wyborczego dla mniejszości niemieckiej jest niezgodny z konstytucją

Podczas 71. posiedzenia Sejmu poseł Ryszard Galla zabrał głos, wyjaśniając, komu przysługuje przywilej zwolnienia z konieczności przekroczenia 5-proc. progu wyborczego. Jak twierdził, w Kodeksie wyborczym nie występuje żaden przywilej dla mniejszości niemieckiej, a korzyści zostały przewidziane w równym stopniu dla wszystkich mniejszości i grup etnicznych. Dalej poseł wskazywał, że te przepisy obowiązują już ponad 30 lat, a podobne rozwiązania prawne możemy znaleźć również w Danii, Rumunii, Włoszech czy Niemczech.

W dalszej części obrad Janusz Kowalski z Solidarnej Polski zgłosił, że w imieniu grupy poselskiej składa poprawkę eliminującą rzekomy przywilej dla mniejszości niemieckiej, który miałby stać w sprzeczności z art. 32 i art. 96 Konstytucji RP. Wymienione artykuły dotyczą równego traktowania przez władze oraz równości w wyborach do Sejmu. Solidarna Polska w listopadzie ub.r. złożyła w Sejmie ponadto projekt w sprawie uchylenia przywileju zniesienia 5-proc. progu dla mniejszości (poz. nr 18). Projekt obecnie jest na etapie konsultacji.

Co mówią przepisy?

Zgodnie z art. 196 Kodeksu wyborczego w podziale mandatów sejmowych uwzględnia się listy komitetów wyborczych, które otrzymały przynajmniej 5 proc. ważnych głosów w skali kraju. W przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych ten próg jest wyższy – wynosi 8 proc.

„Art. 196. § 1. W podziale mandatów w okręgach wyborczych uwzględnia się wyłącznie listy kandydatów na posłów tych komitetów wyborczych, których listy otrzymały co najmniej 5% ważnie oddanych głosów w skali kraju.

§ 2. Listy kandydatów na posłów koalicyjnych komitetów wyborczych uwzględnia się w podziale mandatów w okręgach wyborczych, jeżeli ich listy otrzymały co najmniej 8% ważnie oddanych głosów w skali kraju”.

Kodeks wyborczy zezwala również na sytuację, w której lista komitetu nie wymaga osiągnięcia 5 proc. ważnych głosów. Według art. 197 komitety utworzone przez wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą skorzystać z tego przywileju, jeżeli złożą oświadczenie w tej sprawie do Państwowej Komisji Wyborczej najpóźniej 5 dni przed wyborami.

„Art. 197. § 1. Komitety wyborcze utworzone przez wyborców zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą korzystać ze zwolnienia list tych komitetów z warunku, o którym mowa w art. 196 § 1, jeżeli złożą Państwowej Komisji Wyborczej oświadczenie w tej sprawie najpóźniej w 5 dniu przed dniem wyborów. Wraz z oświadczeniem, o którym mowa w zdaniu pierwszym, komitet jest obowiązany przedłożyć dokument właściwego organu statutowego organizacji mniejszości narodowej potwierdzający utworzenie komitetu przez wyborców będących członkami tej organizacji”.

Zgodnie z ustawą o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym mniejszość narodowa i mniejszość etniczna nie są pojęciami tożsamymi. Mniejszość etniczna w przeciwieństwie do mniejszości narodowej m.in. nie utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie. Czy mniejszość niemiecka jest uprzywilejowana?

Kodeksie wyborczym jest jedynie mowa o mniejszościach narodowych i etnicznych – nie pojawia się tam bezpośrednie sformułowanie dotyczące konkretnej mniejszości. Tym samym w całej ustawie nie pojawia się ani razu termin „mniejszość niemiecka”. Przywilej zwolnienia z 5-proc. progu przysługuje mniejszościom (art. 2):

  • białoruskiej,
  • czeskiej,
  • litewskiej,
  • niemieckiej,
  • ormiańskiej,
  • rosyjskiej,
  • słowackiej,
  • ukraińskiej,
  • żydowskiej.

Komitety każdej z tych mniejszości działają na równych prawach i wszystkie mają przywilej zwolnienia z konieczności uzyskania 5 proc. ważnych głosów w skali kraju.

Pomimo tych udogodnień jedyną mniejszością narodową posiadającą obecnie swoją reprezentację w Sejmie jest mniejszość niemiecka, której jedynym przedstawicielem jest poseł Ryszard Galla.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Podobał Ci się artykuł? Pomóż nam dzielić się prawdą!

Możesz śmiało rozpowszechniać ten artykuł na swojej stronie internetowej. Pamiętaj o podaniu źródła. Sprawdź jak możesz udostępniać.

Wpłać darowiznę i działaj z nami!

20 zł
Imię*
Nazwisko*
Adres e-mail*
Ulica dom/lokal
Kod pocztowy
Miasto

lub