Od czasu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę, w lutym 2022 roku, Polska pomaga Ukraińcom zarówno militarnie, finansowo, politycznie, jak i humanitarnie. Zgodnie z podsumowaniem, opublikowanym przez Kancelarię Prezydenta, udzieliliśmy wsparcia o wartości 4,91 proc. naszego PKB.

Bartoszewicz: Pomoc dla Ukrainy jest nieoparta na żadnej umowie

Z tym podejściem polskiej władzy nie zgadza się kandydat na prezydenta Artur Bartoszewicz. W trakcie wywiadu w Kanale Zero podkreślił, że jego zdaniem pomoc dla Ukrainy jest niezasadna i brakuje jej podstawy prawnej. Następnie dodał, że jest to wsparcie niezgodne z Konstytucją.

To nie pierwszy raz, gdy w debacie publicznej pojawiają się podejrzenia wobec relacji polsko-ukraińskich. W przeszłości zweryfikowaliśmy wypowiedź Jacka Wilka, który błędnie twierdził, że umowa, na podstawie której wspieramy Ukrainę, jest ukrywana przez rząd.

Znamy podstawę prawną dla pomocy wojskowe

W 2023 roku Ministerstwo Obrony Narodowej, w odpowiedzi na nasze pytanie, wyjaśniło, że Polska wspiera Ukrainę militarnie na podstawie prawa wewnętrznego. Przede wszystkim sprzęt i mienie wojskowe są przekazywane na mocy ustawy o Agencji Mienia Wojskowego z 2015 roku.

Na wsparcie w zakresie szkoleniowym dla ukraińskiej armii pozwala też ustawa z  1999 roku o zasadach pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium oraz zasadach udzielania pomocy wojskom sojuszniczym i organizacjom międzynarodowym. 

Pieniądze płyną do Ukrainy dzięki UE

Do Ukrainy trafia wsparcie finansowe z Polski i innych państw europejskich. Polska wspiera Ukrainę w ramach inicjatyw unijnych. Ministerstwo Finansów poinformowało, w odpowiedzi na nasze pytanie, że są dwie podstawy prawne tego wsparcia: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE ustanawiające instrument wsparcia dla Ukrainy na 2023 rok oraz umowa Polski z Komisją Europejską.

Wiemy również, że w 2024 roku Polska przekazała 25 mld euro do funduszu „UE na rzecz Ukrainy” w Europejskim Banku Inwestycyjnym. To instytucja finansowa Unii Europejskiej powołana na mocy traktatu rzymskiego z 1957 roku, która zajmuje się finansowaniem projektów przyczyniających się do realizacji celów UE wewnątrz wspólnoty oraz poza jej granicami.

Polska podpisała umowę ramową z EBI w 1997 roku. Zasady współpracy z tym Bankiem reguluje Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Polska włączyła się do unijnego porządku prawnego wraz z podpisaniem i ratyfikacją Traktatu Akcesyjnego w 2003 roku i dołączeniem do Unii Europejskiej w 2004 roku.

Specustawa dla pomocy uchodźcom

Poza wsparciem dla Ukrainy wysyłanym za granicę Polska pomaga też ukraińskim uchodźcom, którzy trafili do Polski. Wkrótce po rosyjskiej pełnoskalowej inwazji, na początku marca 2022 roku, Sejm przyjął ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

To na podstawie tego aktu rząd realizuje programy wsparcia humanitarnego i organizacyjnego dla osób z Ukrainy. Przykładowo: to ta specustawa określa zasady i wymogi wypłaty świadczenia wychowawczego (800+) dla obywateli Ukrainy oraz innych wybranych świadczeń socjalnych (art. 26). Co istotne, na mocy tej ustawy ustanowiono Fundusz Pomocy w Banku Gospodarstwa Krajowego (art. 14), który zapewnia finansowanie wsparcia dla uchodźców z Ukrainy, poprzez m.in. opiekę psychologiczną i medyczną, wypłatę świadczeń czy zapewnienie edukacji przedszkolnej i szkolnej dla dzieci.

Ustawy zostały przyjęte w zgodzie z Konstytucją

Każda z wymienionych przez nas ustaw i umów, które stanowią podstawę prawną dla pomocy przekazywanej Ukrainie oraz obywatelom Ukrainy, została przyjęta prawomocnie.

Trzy wymienione ustawy (1, 2, 3) zostały przyjęte przez Sejm RP w zgodzie z obowiązującymi w Polsce standardami parlamentaryzmu i procesem legislacyjnym ustalonym przez Konstytucję (art. 118–123).

Umowa ramowa z EBI została podpisana przez premiera Jerzego Buzka i ratyfikowana przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego, zgodnie z wymogami konstytucyjnymi (art. 133). Tak samo wejście Polski do Unii Europejskiej, na podstawie którego obowiązują nas jej rozporządzenia, odbyło się w zgodzie z polskimi przepisami, bo za przystąpieniem do UE opowiedzieli się obywatele w referendum.

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Masz prawo do prawdy. Pomóż nam ją chronić!

Wesprzyj nas