Demagog rozlicza polityków. Czas na obietnice o infrastrukturze

Jedna z piosenek pierwszego polskiego kolorowego filmu pt. „Przygoda na Mariensztacie” zaczyna się od słów: „W tym mieście codziennie od rana / przeżywasz to samo co krok; / zdumienie, ulica nieznana, / olśnienie, nieznany ci blok”. Główna bohaterka – budownicza powojennej Warszawy – wyraża zachwyt miastem, który rozwija się na jej oczach. Każdy dzień przynosi nowe, godne podziwu infrastrukturalne dzieło.

Gdy czytamy program Prawa i Sprawiedliwości z 2019 roku, można sobie wyobrazić, że nie tylko w Warszawie, lecz także w całej Polsce codziennie będą rosły nowe domy. Do tych domów dojeżdżać będziemy po nowych drogach i torach. Najlepiej komunikacją publiczną, oczywiście dofinansowaną z budżetu państwa. O naszych podróżach szybko dowie się cały świat, gdy pokażemy je poprzez szeroko dostępną sieć 5G.

Przezwyciężenie wykluczenia komunikacyjnego (niezrealizowana)

Prawo i Sprawiedliwość obiecało w swoim programie, że w ciągu 4 lat każdej polskiej wsi do najbliższego przystanku kolejowego lub autobusowego nie będzie dalej niż 2 km. Z każdego takiego przystanku do miasta powiatowego miało być 5 połączeń dziennie. Z kolei każde miasto powiatowe miało mieć nie mniej niż 10 połączeń dziennie do miast wojewódzkich.

W celu realizacji tej obietnicy rząd stworzył Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych. Dzięki środkom z Funduszu połączenia autobusowe zyskało 4 764 miejscowości. Do dziś jednak znajdziemy w prawie każdym województwie (poza opolskim) przynajmniej 2-3 miasta powiatowe, w których nie ma jeszcze obiecanych 10 połączeń dziennie do miast wojewódzkich. Według najnowszych danych GUS od 2019 roku do 2021 roku liczba połączeń autobusowych spadła o 1 788 (do poziomu 9 305).

Modernizacja i budowa 9 000 km torów (częściowo zrealizowana)

Jeszcze w okresie rządów koalicji PO-PSL utworzono Krajowy Program Kolejowy. Od 2016 roku zakładał on, że do końca roku 2023 uda się przebudować 9 000 km torów. W swoim programie Prawo i Sprawiedliwość obiecało ten cel osiągnąć.

Wiemy już, że ten cel nie zostanie osiągnięty. W zaktualizowanej wersji programu cel na koniec 2023 roku to już nie 9 000 km, a 8 270 km torów. Nie można jednak powiedzieć, że w modernizacji nie ma postępów. Przez 8 lat w ramach programu przebudowano ich 6 439,1 km, a licząc z torami stacyjnymi – 7 386 km.

Przy czym po 2019 roku nastąpił znaczący spadek w liczbie corocznie modernizowanych odległości. Łączny wynik z trzech ostatnich lat przewyższa wynik z samego roku 2019 (1 728,8 km) tylko o niecałe 28 proc.

Budowa 100 obwodnic, nowych autostrad i dróg ekspresowych (częściowo zrealizowana)

Kolejna obietnica PiS również polegała na osiągnięciu wcześniej założonych celów. W Programie Budowy Dróg Krajowych (PBDK) w 2017 roku rząd założył, że do 2025 roku wybuduje 100 obwodnic, 252,2 km autostrad i 2 641,1 km dróg ekspresowych. Łącznie miało nam przybyć 4 000 km nowych polskich dróg.

Na pierwszy cel powstał oddzielny Program Budowy 100 Obwodnic. Obecnie mamy z tego programu dwie obwodnice. Poza programem od 2019 roku zbudowano ich jeszcze 16. Do obiecanych 4 000 km dróg jeszcze daleko. Plan zrealizowano w 34 proc. (1 345 km). W ramach PBDK budowę autostrad zrealizowano w 71 proc. (179 km), a dróg ekspresowych w 39 proc. (1 026,66 km).

100 tys. inwestycji mieszkaniowych rocznie więcej niż za PO (zrealizowana)

Także i przy tej obietnicy PiS zobowiązał się „podtrzymać ambitny cel”. Tym celem było prześcignięcie koalicji PO-PSL w liczbie uruchamianych co roku inwestycji mieszkaniowych o niemal 100 tys. Przed 2019 rokiem nie udało się tego osiągnąć, o co partia obwiniała w swoim programie niechęć samorządów do współpracy, szczególnie tych wielkomiejskich.

Średnio w czasach PO-PSL rozpoczynano budowę 149 840 mieszkań. W czasach PiS udało się przewyższyć tę liczbę o 100 tys. w roku 2019 (o 118,6 tys.) i 2021 (o 127,6 tys.). Średnio w latach 2019–2022 rozpoczynano budowę 242,45 tys. mieszkań, czyli 92,61 tys. więcej niż za PO.

Co istotne, nie jest to raczej zasługa PiS, lecz deweloperów i osób indywidualnych, którzy w latach 2019–2022 odpowiadali za budowę 97,86 proc. mieszkań. Od 2016 roku do końca kwietnia 2023 roku w ramach rządowego programu Mieszkanie+ wybudowano łącznie 19 866 mieszkań.

Uruchomienie sieci 5G w większości miast (częściowo zrealizowana)

„Kręgosłup naszych gospodarek” – tak partia rządząca w swoim programie nazywała sieć 5G. Aby wyjść naprzeciw tej rewolucji, PiS zobowiązał się do uruchomienia szybkiego internetu mobilnego w dwóch miastach w Polsce już w 2020 roku. Do końca 2023 roku 5G miało działać w większości miast.

Rzeczywiście, internet nowej generacji działa w Polsce od 2020 roku. Początkowo objął nie 2 miasta, a całe 7. Według Urzędu Komunikacji Elektronicznej w 2022 roku dostęp do 5G miało 13,8 proc. użytkowników. Zasięg obejmował 1/3 kraju i 3/4 mieszkań. Obecnie 5G funkcjonuje jednak tylko na częstotliwościach 2,1 GHz oraz 2,6 GHz. Nie pozwalają one na korzystanie w pełni z możliwości tej technologii. Aukcja na 3,6 GHZ miała ruszyć w 2020 roku, ale ostatecznie ruszyła dopiero w czerwcu 2023 roku.

Ogromne środki, niepełne efekty

Rząd od 2019 roku zainwestował wielkie pieniądze w realizację swoich obietnic infrastrukturalnych. Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych przeznaczył na dofinansowanie połączeń 1,03 mld zł. W ramach Krajowego Programu Kolejowego wydano 36,14 mld zł. Planowany zakres wydatków w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych to obecnie 166,5 mld zł.

Niewielki jest wkład rządu w realizację obietnicy rozpoczynanych inwestycji mieszkaniowych oraz rozszerzania zasięgu sieci 5G. W ramach państwowego programu Mieszkanie+ wybudowano niecałe 20 tys. mieszkań. Z kolei sieć 5G obsługują tacy operatorzy jak Plus, Orange, Play i T-Mobile. Nie oceniamy, czy o niepełne efekty złożonych obietnic obwiniać trzeba rząd, samorządy, prywatne firmy, pandemię czy wojnę. Dostarczamy fakty, a opinie zostawiamy Tobie – Szanowna Czytelniczko, Szanowny Czytelniku.