#ToDopieroRok – takim hashtagiem kończy się spot Kancelarii Prezesa Rady Ministrów podsumowujący osiągnięcia aktualnego rządu. Można się domyślać, że Donald Tusk chciał w ten sposób podkreślić, jak wiele udało się zrobić w tak krótkim – z jego perspektywy – okresie.

Czas jest jednak dla premiera nieubłagany. Jak sprawdziliśmy w marcu, w ciągu 100 dni udało mu się zrealizować jedynie 6 ze 100 obiecanych konkretów. Mimo to Donald Tusk wyraził wolę przeprowadzenia pozostałych planowanych zmian i zapowiedział przyspieszenie realizacji swojego programu. Zobaczmy więc, z jaką skutecznością rząd pracował nad 100 konkretami w ostatnich ponad 250 dniach.

Co udało się zrealizować? Renta socjalna nie taka jak obiecano

Do 13 grudnia 2024 roku ze 100 obiecanych konkretów zrealizowano w pełni jedynie 15. Już po upłynięciu zapowiedzianych 100 dni udało się przeprowadzić dwa projekty z dziedziny polityki społecznej. Mowa o zapewnieniu 1500 zł dla kobiet wracających na rynek pracy po urodzeniu dziecka (tzw. babciowe) i o podniesieniu kwoty świadczenia z funduszu alimentacyjnego z 500 zł do 1000 zł.

W przypadku jednej obietnicy musieliśmy jednak cofnąć ocenę „zrealizowana”. Koalicja Obywatelska obiecała w „100 konkretach”, że złoży projekt ustawy o podwyższeniu renty socjalnej do wysokości minimalnego wynagrodzenia. Taką propozycję przedstawili już wcześniej obywatele – sejmowi poprzedniej kadencji. Nie trzeba więc było niczego składać, bo projekt automatycznie przeszedł na kolejną kadencję.

Nie przewidzieliśmy jednak, jak bardzo parlamentarzyści zmienią obywatelską propozycję w trakcie prac. Wbrew temu, co możemy usłyszeć we wspomnianym spocie KPRM, renta dla osób najbardziej potrzebujących wcale nie wzrośnie do poziomu pensji minimalnej. W 2025 roku będzie ona niższa od minimalnego wynagrodzenia o ponad 350 zł. Na dodatek podwyżka nie obejmie wszystkich osób uprawnionych do renty socjalnej, a dla niektórych może oznaczać utratę świadczenia uzupełniającego (do 500 zł).

Co zrealizowano częściowo? Resztki z obietnicy o legalnej aborcji

Częściowo udało się spełnić 27 obietnic. Po 100 dniach od zaprzysiężenia rządu konkretów będących w trakcie realizacji było tylko 15. Postęp zauważyliśmy między innymi w działaniach na rzecz zapewnienia prawa do bezpłatnego znieczulenia przy porodzie. 

Co prawda teoretycznie kobiety mają taką możliwość od lat, jednak w praktyce porody ze znieczuleniem wciąż zdarzają się rzadko. Ministerstwo Zdrowia wprowadziło więc zachęty dla szpitali – im częściej będą stosowały znieczulenie, tym więcej pieniędzy dostaną. Nie wiadomo jeszcze, w jakim stopniu takie rozwiązanie poprawi sytuację rodzących, jednak nie można powiedzieć, że rząd nic nie zrobił w tej sprawie.

Może dziwić określenie przez nas innej obietnicy skierowanej do kobiet mianem „częściowo zrealizowanej”. Tak oceniliśmy zapowiedź legalizacji aborcji do 12. tygodnia ciąży. W kwestii przesłanek legalnego przerywania ciąży nic się nie zmieniło – liberalizację prawa blokują m.in. konserwatywni członkowie koalicji rządzącej. 

W „100 konkretach” do tej obietnicy dołączono jednak zdanie: „Żaden szpital działający w ramach z NFZ nie będzie mógł zasłonić się klauzulą sumienia i odmówić zabiegu”. Ministerstwo Zdrowia wprowadziło w życie wytyczne zobowiązujące szpitale do wykonywania legalnych zabiegów przerwania ciąży. Odmowa oznacza teraz dla nich kary. Wiemy o trzech szpitalach ukaranych przez NFZ za utrudnianie dostępu do aborcji.

Czego nie zrealizowano? Na niektóre rzeczy zaczyna brakować pieniędzy

Na realizację czekają wciąż 54 obietnice. Wśród nich znajdziemy podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł. Już w marcu premier Donald Tusk zapowiedział, że ze względów budżetowych tej obietnicy nie uda się spełnić w obecnym roku. W kolejnych wypowiedziach przedstawiciele Ministerstwa Finansów przekładali tę zmianę na 2026, a nawet na 2027 rok.

Niektóre z obietnic, między innymi wspomniane podwyższenie renty socjalnej, rząd stara się realizować kosztem niższym niż pierwotnie zakładany. Dobrym przykładem jest zapowiedź: „uruchomimy program budowy nowoczesnych targowisk w każdym mieście”. Wbrew oczekiwaniom nie oznacza to, że pojawią się nowe miejsca, w których będzie można rozłożyć towary i przyjmować klientów. W kwietniu resort rolnictwa wyjaśnił, że planuje zamiast tego stworzyć bazary „hybrydowe” w postaci aplikacji na telefon.

Prawdziwe przyspieszenie po wyborach prezydenckich?

Nie wspomnieliśmy jeszcze o czterech obietnicach zamrożonych. Dwie z nich – dostęp do pigułki „dzień po” bez recepty i uznanie języka śląskiego za regionalny – prezydent zawetował. Kolejne dwie, dotyczące realizacji wyroków międzynarodowych trybunałów i likwidacji tzw. neoKRS, Andrzej Duda z kolei zamroził, gdy skierował projekt nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa do Trybunału Konstytucyjnego.

Prezydent nie musi nawet nic robić, by blokować realizację niektórych obietnic. Wystarczy, że wiadomo, jakiej reakcji można oczekiwać z jego strony. Dowodzi tego fakt, że politycy Polskiego Stronnictwa Ludowego, którzy nie akceptują propozycji ustawy o związkach partnerskich, używają argumentu spodziewanego sprzeciwu ze strony prezydenta wobec tego projektu, który w lipcu zaprezentowała Katarzyna Kotula, ministra ds. równości. 

Czy zmiana na stanowisku prezydenta przyspieszy realizację obietnic? Jeśli ten urząd obejmie osoba sprzyjająca aktualnej większości, może tak się stać w przypadku kilku konkretów. Rząd będzie w gorszym położeniu, jeżeli prezydentem zostanie ktoś z przeciwnego obozu politycznego. Jednak bez względu na to, jaki będzie wynik zbliżających się wyborów prezydenckich, za rok znów sprawdzimy stan realizacji „100 konkretów”.

Tymczasem zapraszamy do lektury analiz dotyczących poszczególnych obietnic. Każdą z nich oznaczyliśmy numerem wynikającym z jej pozycji na liście „100 konkretów”.

Zrealizowane (6)

48. Rozpoczęcie realizacji polityki antyprzemocowej

49. Telefon zaufania dla dzieci z rządowym finansowaniem

50. Powołanie nowego Rzecznika Praw Dziecka

71. Niesłusznie zwolnieni żołnierze będą mogli wrócić

78. Uzyskanie pieniędzy z funduszy unijnych

82. Powołanie Ministerstwa Przemysłu z siedzibą na Śląsku

Zrealizowane z opóźnieniem (9)

1. Finansowanie in vitro z budżetu państwa

5. Kasowy PIT dla przedsiębiorców

11. Darmowe badania prenatalne

13. „Babciowe” – 1500 zł dla mam wracających do pracy

38. Obniżenie VAT dla sektora „beauty”

47. Podniesienie świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego

59. Projekt nowego terminala zbożowego w Gdańsku

63. Czysta i tania woda dla rolnictwa

84. Przywrócenie bardziej korzystnych zasad dla prosumentów energii

Częściowo zrealizowane (27)

6. 1500 zł podwyżki dla nauczycieli

9. Aborcja do 12. tygodnia ciąży

10. Bezpłatne znieczulenie przy porodzie

14. Ograniczenie wycinki lasów

15. Zatrzymanie niekontrolowanego wywozu drewna

17. Brak religii na świadectwie szkolnym

23. Pociągniecie do odpowiedzialności karnej polityków PiS

26. Rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości od Prokuratora Generalnego

28. Rozliczenie kierownictwa jednostek policji

29. Działania związane z granicą polsko-białoruską

33. Wprowadzenie „urlopu dla przedsiębiorców”

42. Odpolitycznienie szkoły i wycofanie przedmiotu HiT

45. Likwidacja prac domowych w podstawówkach

60. Odbudowa hodowli świń w Polsce

62. Obniżenie kosztów prowadzenia gospodarstw

66. Odzyskanie środków publicznych od przestępców

67. Akt oskarżenia dla skorumpowanych urzędników MSZ

69. Publikacja białej księgi finansów publicznych

70. Mniej agencji, instytutów i ministrów

73. Nowy program modernizacji armii

81. Zrewidowanie projektu CPK

87. Zamrożenie cen gazu na 2024 rok

89. Przedstawienie planu transformacji energetycznej

94. Zatrzymanie dotacji dla organizacji nacjonalistycznych

97. Weryfikacja wykazu czasopism i reforma mechanizmu ewaluacji

99. Odpolitycznienie mediów publicznych

100. Zniesienie cenzury na kulturę

Zamrożone (4)

12. Zniesienie recepty na pigułkę „dzień po”

24. Wykonanie wyroków ETPCz i TSUE w sprawie niezależności sądów

25. Likwidacja „neoKRS”

83. Uznanie śląskiego za język regionalny

Niezrealizowane (54)

2. Wprowadzenie systemu rezerwacji wizyt na NFZ

3. Bon stomatologiczny dla dzieci

4. Obniżka podatków i kwota wolna do 60 tys. zł

7. Druga waloryzacja rent i emerytur

8. Likwidacja „pułapki rentowej”

16. Likwidacja Funduszu Kościelnego

18. Religia na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej

19. Wyższy zasiłek pogrzebowy

20. Promocja polskich produktów spożywczych

21. Zniesienie zakazu handlu w niedziele

22. Postawienie polityków PiS przed Trybunałem Stanu

27. Rozliczenie Komendanta Głównego Policji

30. Zniesienie limitów NFZ w lecznictwie szpitalnym

31. Utworzenie Powiatowych Centrów Zdrowia

32. Większa dostępność lekarzy geriatrów

34. Zmiana systemu rozliczania składki zdrowotnej

35. Obniżenie kosztów działalności dla mikroprzedsiębiorców

36. Ograniczenie czasu kontroli mikroprzedsiębiorców

37. Zniesienie podatku Belki dla oszczędności i inwestycji

39. Wprowadzenie Bonu Opiekuńczego

40. Stworzenie systemu usług asystenckich

41. Złożenie projektu podwyższenia renty socjalnej

43. Uwolnienie uczniów od ciężkich plecaków

44. Edukacja w systemie jednozmianowym

46. Wprowadzenie ustawy o związkach partnerskich

51. Społeczny nadzór nad lasami

52. Rozliczenie rabunkowej gospodarki leśnej

53. Stały monitoring rzek

54. Zakaz finansowania kościelnych biznesów z pieniędzy publicznych

55. Zmiany w opłatach za korzystanie z cmentarzy

56. Program odtwarzania torfowisk i mokradeł

57. Ochrona bioróżnorodności w miastach

58. Nowoczesne targowiska w każdym mieście

61. Fundusz stabilizacyjny dla rolników

64. Rozliczenie „afer Daniela Obajtka”

65. Ujawnienie listy nielegalnie podsłuchujących

68. Odpolitycznienie spółek Skarbu Państwa

72. Audyt w wojsku – kontrola awansów i zakupów

74. Wydanie rozporządzenia o ochronie munduru

75. Przystąpienie Polski do tzw. Kopuły Europejskiej

76. Przeprowadzenie audytu w sprawie podsłuchów

77. Przywrócenie emerytur odebranych mundurowym

79. Wprowadzenie obligacji antyinflacyjnych

80. Wprowadzenie zerowego VAT na transport publiczny

85. Stworzenie możliwości dla lokalnych wspólnot energetycznych

86. Zmiana ustawy wiatrakowej

88. Zatrzymanie nielegalnego importu śmieci do Polski

90. Uwolnienie państwowych gruntów pod budowę mieszkań

91. Wprowadzenie kredytu zero procent na pierwsze mieszkanie

92. 600 zł dopłaty do wynajmu dla młodych

93. Przeznaczenie 10 mld zł na remonty pustostanów

95. Stworzenie zachęt podatkowych dla darczyńców

96. Wzmocnienie autonomii uczelni

98. Wprowadzenie ustawy o zawodzie artysty